informeert schrijvers, vertalers & journalisten

In een land waar enige wijsheid regeert, wordt het auteursrecht gerespecteerd, omdat creativiteit bescherming verdient, al was het maar om vervolgens rendabele economische activiteiten rond unieke producten mogelijk te maken. Zonder die bescherming is rentabiliteit een droom. Dan zijn er straks geen boekwinkels meer, gaat Nederland Kennisland een duistere toekomst tegemoet, resideren bibliothecarissen over lege bibliotheken en verliezen films hun economische waarde, omdat ze bijna eerder zijn verspreid dan gemaakt.

Recent ontving de Tweede Kamer van de minister van Veiligheid en Justitie een wetsvoorstel tot "Wijziging van de Auteurswet en de Wet op de naburige rechten in verband met de versterking van de positie van de auteur en de uitvoerende kunstenaar bij overeenkomsten betreffende het auteursrecht en het naburig recht (Wet auteurscontractenrecht).' In het kort stelt het wetsvoorstel de volgende wijzigingen in bestaande wetgeving voor.

Collectieve beheersorganisaties als Lira hebben het vaak moeilijk als het over tarieven gaat. Er wordt van hen ten aanzien van heel veel soorten werken een lijst met tarieven verwacht waar geen vinger meer tussen te krijgen is. Zulk soort tarieven bestaan er in de auteursrechtelijke wereld echter niet. Er bestaan wel passende beloningen, en ook wel billijke vergoedingen, en zelfs redelijke tarieven, maar geen tarieven waar geen vinger meer tussen te krijgen is.

Soms zijn er gerechtelijke uitspraken die van directe betekenis zijn voor aangeslotenen bij Lira.

Steeds meer digitale platforms bieden klanten een digitale versie van het boek dat zij wensen te lezen; een e-book. Het gemak van het e-book is aanlokkelijk en maakt haar wellicht aantrekkelijker dan een papieren boek uit de bibliotheek of de winkel. Maar hoe zit het eigenlijk met het digitaal leenrecht voor het e-book?

Lira ondersteunt een aantal sociale en culturele doelen voor auteurs. Uit de zogenaamde socu-gelden worden bijvoorbeeld de Stichting Rechtshulp Auteurs en literaire festivals ondersteund. Sinds 2009 zijn ook journalisten aangesloten bij Lira en dat maakte in principe de weg vrij om ook journalistieke doelen te gaan ondersteunen.

In het afgelopen jaar heeft Lira regelmatig bericht over het Regionaal Archief Leiden (RAL), dat eind 2011 na een eerste gesprek met een delegatie van Lira en Pictoright haar online krantenarchief op zwart zette. Wij vonden dat een wonderlijke reactie op een gesprek dat in eerste instantie overwegend een informatief karakter had.

Lira is al geruime tijd in overleg met Vevam, de auteursrechtenorganisatie voor regisseurs, over de overgang van de voormalige Vevam-scenaristen naar Lira. Dat overleg wordt ook in een breder verband gevoerd, namelijk binnen het zogeheten Rechtencollectief. Het Rechtencollectief, waarin ook Buma/Stemra, Pictoright, Vevam, Sekam en Agicoa zitting hebben, incasseert reeds sinds decennia de kabelgelden die worden betaald door de kabelexploitanten in Nederland.

Het bestuur van Stichting Lira heeft besloten om de kabelvergoedingen voor herhalingen van programma’s op de zenders van de Publieke Omroep te maximeren op één herhaling per kalenderjaar.

Voor de repartities en uitkeringen van de geldstroom Leenrecht Geschriften hanteert Stichting Lira sinds 2008 uit oogpunt van efficiency een bagatelregeling. Dit houdt in dat bedragen onder de € 5,- niet direct aan rechthebbenden worden uitgekeerd.

Lira sluit al enige jaren (wederkerigheids)contracten met buitenlandse zusterorganisaties ten einde vergoedingen voor het gebruik van auteursrechtelijk beschermd werk te kunnen incasseren en uitkeren aan zowel buitenlandse als Nederlandse rechthebbenden. De meeste landen, zowel binnen als buiten de EU, kennen een regeling voor kabel- en thuiskopievergoeding. Het leenrechtstelsel is daarentegen nog niet in ieder land ontwikkeld of wordt in zijn geheel niet erkend. Gezien de ontwikkelingen op het gebied van auteursrecht wereldwijd en specifiek met het oog op bepaalde EU-richtlijnen, heeft het bureau van Lira zich de komende jaren als doel gesteld nieuwe contracten te sluiten waar mogelijk.

In het voorjaar van 2012 heeft Lira Nieuwswaarde een grote groep journalisten een uitnodiging gestuurd om opgave te doen van journalistieke werkzaamheden in het jaar 2011.

Voor zaken die Lira, de repartities en het aansluitingscontract tussen een auteur en Lira betreffen: neem contact op met de Stichting Lira, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp; bezoekadres: Kruisweg 793-795, 2132 NG Hoofddorp; tel: 023-870 0202; e-mail: lira@cedar.nl; website: www.lira.nl.

Voor het jaar 2013: aanmelden voor 15 september 2012, inschrijving voor 1 oktober 2012. Het P.C. Boutensfonds, bestuurd door vertegenwoordigers van de VSenV en de Stichting Lira, stelt zich tot doel professionele schrijvers en vertalers aan een oudedagsvoorziening te helpen.

Na een langjarige samenwerking is een eind gekomen aan de ondersteuning door het Lirafonds van de Gouden Strop en de Schaduwprijs, de jaarlijkse prijzen voor het beste Nederlandstalige spannende boek en het beste debuut in dit genre, onder auspiciën van het Genootschap van Nederlandstalige Misdaadauteurs (GNM).

Op vrijdag 14 en zaterdag 15 december vinden te Amsterdam de veertiende Literaire Vertaaldagen plaats. Thema van het symposium op vrijdag is dit jaar ‘Schaduw of schijnwerper – de zichtbaarheid van de vertaler’, waarmee de Vertaaldagen aansluiten bij initiatieven om de literair vertaler meer publieke zichtbaarheid te geven. Zo leveren het Nederlands Letterenfonds met de jaarlijkse tournee Vertalersgeluk en de Nederlandse Vereniging van Letterkundigen met de jaarlijkse Vertaalslag-avond een belangrijke bijdrage aan het imago van het vertalen en de versterking van de culturele en economische positie van de vertaler.

De VertalersVakschool leidt op tot literair vertaler. Het Nederlandse onderwijs kent wel verschillende algemene vertaalopleidingen en incidentele cursussen waarin literair vertalen aan bod komt, maar niet één daarvan biedt de mogelijkheid om zich gedurende een langere periode achtereen in het vak literair vertaler te bekwamen. Om deze lacune te dichten, is door de literair vertalers zelf in 2006 de VertalersVakschool opgericht.

De Stichting Lira, opgericht op 23 oktober 1986, beheert als auteursrechtorganisatie op collectieve wijze auteursrechten en op het auteursrecht gebaseerde vergoedingsaanspraken van schrijvers, vertalers en journalisten die door hen individueel niet, of slechts met de grootst denkbare moeite, te gelde kunnen worden gemaakt.

Het Lira Bulletin is een uitgave van de Stichting Lira en wordt sinds nummer 34 (mei 2011) digitaal verspreid onder aangeslotenen en relaties van de Stichting Lira, ook onder de ontvangers van een leenvergoeding, waarvan de verdeling jaarlijks door Lira wordt uitgevoerd in opdracht van de Stichting Leenrecht. Wie dit Bulletin digitaal ontvangt, is daarmee niet automatisch bij Lira aangesloten. Aansluiting komt pas tot stand via een handtekening op een zogenoemd aansluitingscontract waarin de auteur bepaalde rechten zoals kabelrechten aan de Stichting Lira in beheer toevertrouwt. Aansluiting bij Lira is kosteloos.