Vertaalslag 2011

Op 7 maart organiseerde de Werkgroep Vertalers van de Vereniging van Letterkundigen de 3e Vertaalslag, ditmaal in samenwerking met de SLAA (Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam). Thema was de vertaling van dialoog en spreektaal. Onder leiding van Jasper Henderson belichtten enkele sprekers het onderwerp uit verschillende invalshoeken.

Frances Sanders, actrice en regisseur, docent aan de toneelschool van Amsterdam en drijvende kracht achter Theater het Amsterdamse Bos, betrok samen met acteur Ingejan Ligthart Schenk maar meteen de dwarse stelling ‘Spreektaal bestaat niet’.

Bartho Kriek, vertaler van onder meer Isaac Bashevis Singer maar ook ervaren ondertitelaar, besprak zijn weergave van het ‘black English’ uit het zuiden van de Verenigde Staten in zijn recente vertaling van The Sound and the Fury (Het geluid en de drift) van William Faulkner.

Annelies Jorna, voor haar gehele vertaaloeuvre in 2005 bekroond met de Martinus Nijhoff Prijs, ging onder het motto ‘SHIT-EN-TERING! Of liever iets anders...?’ in op de spreektaal in de jeugdliteratuur: hoe actueel kun, wil en moet je zijn, want weinig raakt zo snel gedateerd als swingende jongerentaal.

Als laatste spreker illustreerde Ewoud Sanders, taalhistoricus en columnist van onder meer NRC Handelsblad en Onze Taal, met voorbeelden uit zijn rijke praktijk dat ‘Vertalen écht een kunst is’.

Tot slot van de Vertaalslag werden de Vertaalengel en Vertaalduivel uitgereikt. De Vertaalengel is een wisseltrofee die jaarlijks wordt uitgereikt aan een persoon – een niet-vertaler – of een instantie die zich verdienstelijk heeft gemaakt voor het vertaalvak, bijvoorbeeld door op te komen voor de belangen van vertalers, de aandacht voor het vertalen te bevorderen of een bijdrage te leveren aan de verbetering van de kwaliteit van het vertalen.

De Vertaalengel 2011 ging naar het VPRO-programma ‘Dode Dichters Almanak’ van Hans Keller (productie Ine Waltuch). ‘Dode Dichters Almanak’ brengt poëzie uit alle werelddelen in vertaling op tv en laat filmopnamen zien van Nederlandse en buitenlandse dode dichters die het mooiste voorlezen uit eigen werk, de juweeltjes van de wereldliteratuur.

De jury, bestaande uit Marijke Emeis, Mariolein Sabarte Belacortu, Jo Radersma en Milou Halbesma, overwoog onder meer: ‘De programma’s zijn zo mooi en liefdevol gemaakt dat ze gedurende de hele avond eindeloos herhaald zouden moeten worden; ze zijn zo tijdloos dat ze steeds weer gezien en getoond kunnen worden – de ware kracht van elk goed kunstwerk. Deze Vertaalengel is een Hoera voor het kleinste programma met de grootste volharding.’

De Vertaalduivel – volgens de jury een ‘vrolijk, positief, bemoedigend duiveltje’ – werd toegekend aan de presentatoren van het TROS-radioprogramma ‘Nieuwsshow’, met name aan Mieke van der Weij en Peter de Bie. De jury hoopte dat het vriendelijke duiveltje hen zal aansporen hun recensenten ‘te verzoeken voortaan bij de bespreking van elk vertaald boek, in één adem, de naam van de vertaler te noemen – alsof het de gewoonste zaak van de wereld is, want dat is het.’

Vorige laureaten waren Maarten Huijgen, Maarten Asscher en Jo Radersma (Vertaalengel) en Charlotte Mutsaers en de Turing Foundation (Vertaalduivel).

Meer informatie over engel en duivel is te vinden op http://www.vvl.nu/content/73/48/vertaalengel-en-duivel.html, waar ook het juryrapport te downloaden is.