Thuiskopieheffing en downloadverbod

Er wordt in de Tweede Kamer en in de media vaak een zeer duistere discussie gevoerd over de thuiskopieheffing en het downloadverbod. Vaak is het de gesprekspartners kennelijk niet ten volle duidelijk wat de thuiskopieheffing is en nog vaker wordt er gesproken alsof thuiskopieheffing en downloadverbod elkaar wederkerig uitsluiten. En om de discussie nog verder te verwarren klinken er van om de hoek ook nog luide kreten als 'Internet vrij, internet vrij!' waarbij het onduidelijk is of met 'vrij' gratis wordt bedoeld of vrije toegang of dat je met internet alles mag doen wat je wilt.

Iedereen weet dat internet niet gratis is. Om toegang tot internet te krijgen moet je immers je provider betalen. Dat je met internet alles zou mogen doen wat je wilt, is inmiddels op vele punten al lang een illusie gebleken, en dat is maar goed ook, want de wereld heeft geen behoefte aan een vrijplaats voor de criminaliteit.

Thuiskopieregeling

Naast het in het in de privésfeer maken van fotokopieën, te verstaan als verveelvoudigingen van papier op papier, is er de laatste jaren een enorme groei geweest in het in de privésfeer maken van verveelvoudigingen langs elektronische weg. Denk aan gekochte audio-cd’s of uitgezonden films die vastgelegd werden op cassettebandjes en videobanden en inmiddels op cd-roms en cd-r’s en dvd’s. Voor reprografisch gemaakte fotokopieën in de privésfeer hoeft geen vergoeding betaald te worden, voor elektronische kopieën ligt dat anders. De zogenoemde thuiskopieregeling zorgt ervoor dat makers en hun rechtverkrijgenden een billijke vergoeding ontvangen voor de vastlegging op gegevensdragers. Dat alles is geregeld in de Wet op de thuiskopieervergoeding die in werking is getreden op 1 januari 1991, en waarvan de belangrijkste bepalingen terug te vinden zijn in de Auteurswet in de artikelen 16c-16ga.

Het duidelijkste voorbeeld van een thuiskopie was ooit het maken van een kopie voor in de auto na de legale aankoop van een muziek-cd voor gebruik in de woonkamer. Kort daarop gevolgd door het voorbeeld van de opname op een dvd in een digital recorder van een aflevering uit een tv-serie die door een omroep wordt uitgezonden. Beide zijn, zolang de privésfeer gehandhaafd blijft, toegestaan mits via de thuiskopieheffing een billijke vergoeding aan rechthebbenden en rechtverkrijgenden wordt betaald.

De thuiskopieregeling voorziet erin dat de consument die een onbespeelde gegevensdrager koopt, van welke aard of maaksel ook, via een heffing op die drager bijdraagt aan de billijke vergoeding voor de makers en hun rechtverkrijgenden. Die heffing komt via de fabrikant of importeur van de onbespeelde gegevensdragers centraal bij de Stichting Thuiskopie terecht, en dat geld gaat vandaar naar de makers van de elektronisch gekopieerde werken en hun rechtverkrijgenden.

De thuiskopieregeling is een auteursrechtelijke regeling die gebaseerd is op het feit dat auteursrecht twee hoofdkenmerken heeft: het betreft de verveelvoudiging van het werk en de openbaarmaking (of beschikbaarstelling) van het werk. Een thuiskopie maken is een verveelvoudiging van het werk maken en als zodanig een auteursrechtelijk relevante rechtshandeling. Wie daar geen oog voor heeft, is gedoemd de regeling niet te begrijpen.
 

Downloadverbod

Wie in Frankrijk drie keer betrapt is op het zonder toestemming downloaden van auteursrechtelijk beschermde werken, wordt afgesloten van het internet. Zo'n stevige aanpak staat de Nederlandse regering niet voor. In Den Haag is de politiek nog steeds aan het zoeken naar wat in essentie niet met elkaar te verenigen is: een inbreuk op het auteursrecht van rechthebbenden en het uit politieke angst voorkomen van daaruit voortvloeiende sancties voor de vele individuele internetgebruikers van wie de politieke bestuurders afhankelijk zijn. Je kunt vanop grote afstand voorspellen dat dat mis gaat lopen. 
 

Waarnaartoe?

Uiteindelijk moeten we toe naar wetgeving die voorziet in een thuiskopieregeling voor legale elektronische kopieën en – als het dan toch niet anders kan – een compensatieregeling voor het illegaal downloaden. Redding in dit opzicht moet van Europa komen. Het is mogelijk dat het Europese Hof van Justitie nog dit jaar (2013) bevestigt dat een lidstaat niet via een wettelijke licentie als de thuiskopieregeling het illegaal downloaden kan legaliseren, om de directeur van Voi©e Michel Frequin te citeren. Dan zouden we een mooie aanzet hebben tot een duurzaam en uitvoerbaar vergoedingensysteem.

KH