Lira Scenarioprijs 2011

Op donderdag 15 september vond in het West-Indisch Huis te Amsterdam de uitreiking plaats van de Lira Scenarioprijs 2011. Deze tweejaarlijkse ‘eigen’ prijs van de Stichting Lira, bekostigd uit het Lirafonds, werd voor de tiende maal uitgereikt, dit jaar aan de scenarist van het beste Nederlandse televisiedrama dat tussen 2007 en 2010 door de Nederlandse publieke en commerciële omroepen werd uitgezonden. Aan de prijs is een bedrag van € 15.000,- verbonden.

De jury bestond uit Ronald Plasterk, oud-minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (voorzitter), Hanneke Groenteman, schrijver en tv-presentatrice, Ivo van Hove, directeur Toneelgroep Amsterdam, Geert Lageveen, acteur, schrijver, regisseur en Cornald Maas, tv-presentator, journalist, mediacommentator.

Eerdere winnaars van de Lira Scenarioprijs waren Wim T. Schippers, Arthur Japin, Ger Beukenkamp, Tamara Bos, Maria Goos, Mieke de Jong, Alma Popeyus en Hein Schütz, Frank Ketelaar en het duo Maike Meijer en Margôt Ros.

Via de lezing naar de drie nominaties

De jury had drie programma’s genomineerd:

Annie M.G., geschreven door Tamara Bos en Mieke de Jong (Vara/NTR, 2009)
Penoza, geschreven door Pieter Bart Korthuis, Franky Ribbens en Elbe Stevens (KRO, 2010)
De Fuik, geschreven door Jacqueline Epskamp (VPRO, 2008)

Voorafgaand aan de uitreiking werd traditioneel de Lira-lezing gehouden, dit jaar door televisie- en theatermaker Paul Haenen, die ‘60 jaar Nederlandse televisie’ belichtte aan de hand van de 45 jaar die hij daaraan zelf inmiddels heeft bijgedragen. Hij besloot met de vaststelling: ‘Zestig jaar Nederlandse televisie, van experimentele speeltuin naar een open inrichting.’ De lezing is na te lezen ophttp://www.lirascenarioprijs.nl/downloads/OPMAAK%20LIRA%20LEZING.pdf.

Links prijswinnares Mieke de Jong, rechts prijswinnares Tamara Bos. © Taina B. Photography.

Paneldiscussie

Eerder op de middag was onder de titel ‘In hoeverre moeten wij de waarheid liegen?’ door een panel met de historici Daniela Hooghiemstra en Ad van Liempt en de scenaristen Ger Beukenkamp en Tomas Ross onder leiding van Hadassah de Boer aan de hand van fragmenten een levendige discussie over de grenzen van dramatisering gevoerd. Historisch drama is iets anders dan een documentaire en niet alleen telt de feitelijk correcte weergave van de gebeurtenissen, maar ook of het ‘werkt’ op televisie en aansprekend verbeeld kan worden. Verder spelen soms financiële beperkingen een belangrijke rol. Mits de feiten merendeels kloppen en het geheel geloofwaardig blijft, dan is de ruimte die scenarioschrijvers soms pakken toegestaan. zo luidde de conclusie. De waarheid mag soms een beetje gelogen worden.

Drie nominaties en de prijswinnaars

Annie M.G.

Tamara Bos (Otje, Dag juf, tot morgen, Minoes) en Mieke de Jong (Ochtendzwemmers, Knetter, Iep!) schreven ‘een ode aan de verbeelding, geen biografie, maar een beschouwing over hoe we in het leven staan. Annie hield van de mensheid, en de mensheid hield van haar, maar van mensen kon ze maar moeilijk houden.’ Ook sprak de jury van ‘een genot om te zien, drama van de bovenste plank’, dat ons ‘boven onszelf uittilt’.

Penoza

Pieter Bart Korthuis (Taartman, Keyzer & De Boer Advocaten), Franky Ribbens (Nachtrit, beste film van 2006) en Elbe Stevens (Moordwijven) schreven volgens de jury ‘polderdrama van de bovenste plank: tot het allerlaatst worden we verrast door goede plotwendingen, het is nooit doorzichtig, en toch heb je achteraf het gevoel dat je het had kunnen weten.’ En ‘de dialogen zijn geloofwaardig, vrij van clichés.’

De Fuik

Jacqueline Epskamp (Loverboy, Drift, Stellenbosch) schreef met De Fuik een telefilm over ‘een Siebelink-achtige godsdienstwaanzinnige’ die vlucht met zijn gezin. ‘De wreedheden druppelen langzaam het plot in, de wurggreep die een gezin kan zijn, ook als het niet zo extreem misloopt als hier, is klemmend verbeeld.’

Tot winnaar van de LIRA-scenarioprijs 2011 koos de jury Annie M.G.

Ga voor alle informatie, inclusief het integrale juryrapport, naar www.lirascenarioprijs.nl.

Wijziging reglement

Overigens heeft het bestuur van de Stichting Lira besloten het reglement van de Lira Scenarioprijs op twee punten te wijzigen.

Voortaan is het de jury ook toegestaan een auteur voor meer dan één werk als genomineerde voor te dragen. Weliswaar is de prijs bestemd voor de schrijver van een Nederlandstalig scenario dat via uitzending door een van de Nederlandse publieke of commerciële televisiezenders zijn tv-première heeft gekregen, maar de bekroning geldt het scenario – de Lira Scenarioprijs is geen oeuvreprijs. Zeker bij een beoordelingsperiode van 4 jaar (om de 4 jaar is immers ook een specifiek genre aan de beurt) is het dan heel wel mogelijk dat volgens de jury meer dan één inzending van dezelfde maker boven de andere uitsteekt. Als dan maar één van deze inzendingen voor bekroning in aanmerking komt, doet dit af aan het serieuze karakter van de prijs. De kans dat dit geval zich voordoet, is misschien niet heel groot, maar het bestuur vindt dat de mogelijkheid niet langer bij voorbaat dient te worden uitgesloten.

Ook vervalt de bepaling dat de genomineerden en de prijswinnaar geen bestuurslid van de Stichting Lira of de Stichting Lira Fonds mogen zijn. De prudentie waarvan deze bepaling de neerslag is, schiet haar doel voorbij. Om een maximale kennis en betrokkenheid te waarborgen wordt aan bestuursleden de eis gesteld dat zij zelf maker zijn. Het is dan onbillijk – en daarmee onwenselijk – deze makers op een wezenlijk punt van hun beroepsuitoefening te benadelen. Wat telt is dat eventueel belanghebbende bestuursleden geen aandeel in de samenstelling van de jury hebben en dat de jury onafhankelijk tot haar oordeel komt – verder dienen makers-bestuursleden niet anders dan andere makers te worden behandeld.

Directe aanleiding tot deze koerswijziging was de ophef die na de bekendmaking van de samenstelling van de jury 2011 via de sociale media ontstond. Zelfs een tv-recensent van een gerenommeerd dagblad meende uit die samenstelling al te kunnen afleiden wie de winnaar zou worden, ook al was diens scenario om twee redenen uitgesloten: de serie was uitgezonden buiten de periode van 2007-2010 en de schrijver was Lira-bestuurslid. Waar zoveel fact free ophef kan ontstaan, ontvalt de grond aan overbehoedzaamheid.