informeert schrijvers, vertalers & journalisten

ter gelegenheid van het 25 jaar bestaan van Lira, op 29 oktober 2011 gevierd in het Letterkundig Museum in Den Haag

Bezoekers van het vijfentwintigjarige jubileum van Lira werden buiten het Letterkundig Museum te Den Haag begroet door feestelijk geklede jonge vrouwen met ballonnen boven hun hoofd. Zij wezen ons de weg richting de rode loper en de champagne, waarna ons een debat, rondleiding en speakers’ corners wachtte, waar Lira aangeslotenen de gelegenheid kregen voor te dragen uit eigen werk.

In week 45 (dat wil zeggen: vanaf 7 november 2011) zijn er met de post 2500 aansluitingscontracten toegestuurd aan even zoveel journalisten in de hoop dat zij zich aan zullen sluiten bij Lira. Voor degenen die door Lira bij het samengaan van Nieuwswaarde en Lira begin 2009 welkom zijn geheten, is dat dan een formele bevestiging van wat materieel al sterk op een aansluiting leek. Voor anderen is het een gloednieuw aansluitingscontract.

Recent besloot het Regionaal Archief Leiden na een bezoek van een Lira-delegatie veel van haar online-kranten op zwart te zetten. Dat was een wat vreemde reactie op een bezoek dat overwegend een informatief karakter had: kijken wat er gebeurde en zien of er namens auteurs en journalisten een rol te vervullen viel.

Elk jaar keert Stichting Lira kabelgelden uit voor televisieprogramma’s die zijn uitgezonden op publieke en regionale zenders of digitale themakanalen van de publieke omroep en radioprogramma’s die zijn uitgezonden op publieke en/of regionale radiozenders.

Lira incasseert collectief auteursrechtvergoedingen en keert deze uit aan haar kring van rechthebbenden. Hiermee zijn grote bedragen gemoeid – vorig jaar verdeelde Lira bijna 14,5 miljoen euro. De werkzaamheden van Lira worden betaald door een administratiekosteninhouding te doen op de uitkeringen. Vanzelfsprekend doen wij er alles aan om de verdeling van de vergoedingen zo nauwkeurig mogelijk vorm te geven en verschaffen wij onze achterban graag inzicht in onze werkzaamheden.

België trekt de aandacht van Nederlandse schrijvers en vertalers vooral door de aarzelingen over het leenrecht die al eens geleid hebben tot een zeer welkome uitkering in subsidievorm en dan weer heel lang niets. Alsof men bij onze zuiderburen maar niet tot definitieve besluitvorming kan komen.

Voor zaken die Lira, de repartities en het aansluitingscontract tussen een auteur en Lira betreffen: neem contact op met de Stichting Lira, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp; bezoekadres: Siriusdreef 22-28, Hoofddorp; tel: 023-799 78 06; e-mail: lira@cedar.nl; website: www.lira.nl.

Op donderdag 15 september vond in het West-Indisch Huis te Amsterdam de uitreiking plaats van de Lira Scenarioprijs 2011. Deze tweejaarlijkse ‘eigen’ prijs van de Stichting Lira, bekostigd uit het Lirafonds, werd voor de tiende maal uitgereikt, dit jaar aan de scenarist van het beste Nederlandse televisiedrama dat tussen 2007 en 2010 door de Nederlandse publieke en commerciële omroepen werd uitgezonden. Aan de prijs is een bedrag van € 15.000,- verbonden.

Het Lirafonds, waaruit tal van sociale en culturele bestemmingen voor auteurs en vertalers worden bekostigd, is als het ware ‘een sigaar uit eigen doos’: het wordt gevoed door een inhouding op de gelden die zij van Lira krijgen uitgekeerd. Deze inhouding voor sociale en culturele doeleinden – in de regel 10% – geschiedt krachtens het reciprociteitsbeginsel binnen internationale afspraken tussen auteursrechtorganisaties: op het vele kabelgeld dat uit Nederland naar buitenlandse rechthebbenden gaat (beduidend meer dan omgekeerd), mag Nederland deze zogeheten SoCu-inhouding toepassen, mits het dit dan ook maar doet bij de rechthebbenden uit eigen land. Netto is Nederland dan ook gebaat bij deze regeling. Ook op de bedragen die buitenlandse auteurs ontvangen als vergoeding voor de uitleen van hun werk in vertaling door de Nederlandse openbare bibliotheken, wordt deze inhouding toegepast en ook hier is het netto-resultaat positief: de Nederlandse bibliotheken lenen aanzienlijk meer vertalingen uit dan er van Nederlandse schrijvers in het buitenland worden uitgeleend. Uit de aldus gevormde fondsen (dus mede gevoed door een inhouding op de uitkeringen aan Nederlandse rechthebbenden die deels ook op uitdrukkelijke wens van de Nederlandse wetgever plaatsvindt) worden tal van zaken bekostigd die het belang van alle Nederlandse auteurs en vertalers dienen.

Medewerkers van Stichting Lira zijn continu op zoek naar schrijvers en vertalers voor wie nog leenrechtgelden uit het verleden beschikbaar zijn. Naar hen wordt gezocht via uitgevers, digitale sociale media, blogs, websites enzovoort. Desondanks blijven er altijd rechthebbenden over van wie we onvoldoende gegevens hebben om gelden aan hen uit te keren.

De Stichting Lira, opgericht op 23 oktober 1986, beheert als auteursrechtorganisatie op collectieve wijze auteursrechten en op het auteursrecht gebaseerde vergoedingsaanspraken van schrijvers, vertalers en journalisten die door hen individueel niet, of slechts met de grootst denkbare moeite, te gelde kunnen worden gemaakt.

Het Lira Bulletin is een uitgave van de Stichting Lira en wordt sinds nummer 34 (mei 2011) digitaal verspreid onder aangeslotenen en relaties van de Stichting Lira, ook onder de ontvangers van een leenvergoeding, waarvan de verdeling jaarlijks door Lira wordt uitgevoerd in opdracht van de Stichting Leenrecht. Wie dit Bulletin digitaal ontvangt, is daarmee niet automatisch bij Lira aangesloten. Aansluiting komt pas tot stand via een handtekening op een zogenoemd aansluitingscontract waarin de auteur bepaalde rechten zoals kabelrechten aan de Stichting Lira in beheer toevertrouwt. Aansluiting bij Lira is kosteloos.