Europese Literatuurprijs 2016

In aanwezigheid van een kleine 100 belangstellenden werd op 3 september tijdens Manuscripta in de Amsterdamse Tolhuistuin voor de 6e maal de Europese Literatuurprijs uitgereikt. Dit jaar ging de prijs naar de Italiaanse auteur Sandro Veronesi en zijn vertaler Rob Gerritsen, voor het boek Zeldzame aarden (Terra rare).

De Europese Literatuurprijs is – anders dan de naam misschien zou doen vermoeden – een Nederlandse prijs die jaarlijks wordt toegekend voor de beste roman van een nog levende auteur die in het voorgaande jaar uit een Europese taal in het Nederlands is vertaald. De prijs bekroont uitdrukkelijk de auteur en zijn ‘Nederlandse co-auteur’ en van het bedrag van €15.000 dat eraan verbonden is, gaat twee/derde naar de schrijver en een/derde naar de vertaler.

De prijs bestaat sinds 2011 en is een initiatief van het Nederlands Letterenfonds, Academisch-Cultureel Centrum SPUI25, weekblad De Groene Amsterdammer en Athenaeum Boekhandel. De prijs wordt mede mogelijk gemaakt door een reeks onafhankelijke boekhandels en wordt gesponsord door het Lirafonds en de De Lancey & De La Hanty Foundation.

 

Longlist

Een jury van – dit jaar 14 – kwaliteitsboekhandels selecteert telkens een longlist van 20 titels, waaruit een vakjury eerst een shortlist van 5 en ten slotte het winnende boek kiest. Daarbij worden zowel het origineel als de vertaling in de beoordeling betrokken. Bekroonde boeken waren tot dusver onder meer Marie NDiaye, Drie sterke vrouwen, vertaald door Jeanne Holierhoek (2011), Julian Barnes, Alsof het voorbij is, vertaald door Ronald Vlek (2012) en Jenny Erpenbeck, Een handvol sneeuw, vertaald door Elly Schippers (2015).

Gekoppeld aan de longlist is de Vertalersgeluktournee, waarin vertalers op pad gaan om in de boekhandels over de uitverkoren boeken en over hun werk in het algemeen te vertellen.

 

Shortlist

De shortlist voor 2016 bestond naast Zeldzame aarden uit Waar vier wegen samenkomen van Tommi Kinnunen (Prometheus), vertaald uit het Fins door Sophie Kuiper, Misschien Esther van Katja Petrowskaja (De Bezige Bij), vertaald uit het Duits door Wil Hansen, Onderworpen van Michel Houellebecq (De Arbeiderspers), vertaald uit het Frans door Martin de Haan en De man die de taal van de slangen sprak van Andrus Kivirähk (Prometheus), vertaald uit het Ests door Jesse Niemeijer.

 

Spiegel van Europa

Margot Dijkgraaf, juryvoorzitter van de editie 2016, noemde het aanbod van 2015 een spiegel van Europa en sprak van een ‘feest om zoveel boeken uit heel Europa te lezen’. Het winnende boek werd mede geroemd omdat het ‘las alsof het in het Nederlands was geschreven’. Enigszins geschokt werd vastgesteld dat er zo weinig vrouwelijke auteurs waren genomineerd: maar liefst 19 van de 20 genomineerde boeken waren door een man geschreven! (Uiteraard stond daar dan weer tegenover dat de vertalers in meerderheid vrouwen waren…)

Aansluitend aan de overhandiging van cheques en bloemen werden auteur en vertaler geïnterviewd door Ronit Palache, Veronesi’s redacteur bij uitgeverij Prometheus. Tijdens dit driegesprek roemde de auteur Nederland en Amsterdam als de oorden waarnaar hij zou willen uitwijken als de Berlusconi’s hem ooit te machtig zouden worden. Ook gaf hij een bijzonder compliment aan zijn vertaler: liefst zou hij de Nederlandse vertaling van zijn roman door Italië ’s beste vertaler uit het Nederlands, Claudia di Palermo, laten terugvertalen – dan zou het origineel nog beter worden! ‘Ik zie beter wat ik heb geschreven dankzij mijn vertaler en zijn vragen,’ zei hij. Rob Gerritsen, wiens vertaaloeuvre voor de helft uit zijn 10 Veronesi-vertalingen bestaat, nam deze loftuiting met zichtbaar genoegen in ontvangst. (Veronesi verklapte overigens ook zelf ooit te hebben vertaald, maar ermee gestopt te zijn omdat het ‘te slecht betaalde en hij te veel zoons had’.)

RV