– Lira-Regionaal Archief Leiden
Lira - Regionaal Archief Leiden
2014, een jaar dat bepaald werd door schermutselingen (Rodap, Blendle), werd afgesloten met een victorie voor Lira en Pictoright in een lang slepend conflict met de gemeente Leiden. In 2012 zette het Regionaal Archief Leiden (RAL) honderdduizenden artikelen uit Leidse dagbladen online. De toenmalige CDA-wethouder Jan-Jaap de Haan (Cultuur) roemde dat initiatief als een ‘vorm van service met enorm maatschappelijk belang’. Daar valt natuurlijk niet aan te tornen, maar helaas was verzuimd vooraf overleg te voeren met de schrijvers van die artikelen en met de fotografen en illustratoren. Van enige vergoeding was al helemaal geen sprake. De uitgever van het Leids Dagblad was keurig geraadpleegd, freelancers werden genegeerd, een flagrante schending van hun auteursrecht. Lira protesteerde daartegen, waarop het RAL een campagne startte om de auteursrechtenorganisatie en de aangesloten freelancers te kijk te zetten als graaiers die overal geld uit proberen te slaan. Wethouder De Haan: ‘Onze overtuiging is dat we de freelancer beter dienen dan Lira op dit moment doet.’ Ton van Brussel, oud-hoofdredacteur van het Leids Dagblad, deed publiekelijk grootmoedig afstand van zijn auteursrecht – een gratuite geste aangezien hij geen freelancer was. Ook andere prominenten (ondermeer de historicus Hans Blom) die daarbij niets te verliezen hadden, werden ingezet voor een propagandaoffensief dat via de kolommen van het Leids Dagblad gevoerd werd.
Vele pogingen om een redelijke oplossing te vinden voor het geschil dat ontstond door de opzettelijke omissie van het RAL om de rechten van freelancers te regelen, stuitten op de onwrikbare houding van de gemeente Leiden. Dat had oplopende advocaatkosten tot gevolg en een site die tijdelijk op zwart werd gezet. Een loss-loss scenario dus.
Eind vorig jaar deed de rechtbank Den Haag uitspraak in de zaak die Lira en Pictoright tegen de gemeente Leiden hadden aangespannen. Daarin werden alle belangrijke vorderingen van beide auteursrechtorganisaties toegewezen. Het RAL had volgens de rechtbank Den Haag in strijd met het geldende auteursrecht artikelen van freelancers op de site gezet en moest die verwijderen, tenzij alsnog toestemming zou worden verkregen. Leiden werd veroordeeld tot het betalen van de door Lira en Pictoright gemaakte juridische kosten (ruim 45.000 euro).
Maar die financiële compensatie is niet de belangrijkste winst in deze zaak. Dat een gemeentelijke overheid zo duidelijk door een rechter op de vingers wordt getikt voor het schenden van de auteurswet, betekent voor Lira vooral een principiële overwinning. Na dit vonnis heeft genoemde gemeente nu, na jaren, alsnog de deur geopend voor onderhandelingen met Lira en Pictoright voor het verkrijgen van een licentie. Het had ook sneller gekund.
KS