Het zoet en het zuur van een vertaalsmid. Rien Verhoef, eredoctor Universiteit Leiden

Toekenning van eredoctoraat aan Rien Verhoef

In driedelig rokkostuum en trots als een pauw liep vertaler en Lira-bestuurslid/penningmeester Rien Verhoef op 8 februari 2013 de Leidse St. Pieterskerk binnen, in een stoet van hoogleraren van diverse universiteiten in hun verschillende toga's. Verhoef ontving in een afgeladen kerk, tijdens de 438e verjaardag van de Universiteit van Leiden, een uitzonderlijk eredoctoraat.  Doctoraten worden doorgaans alleen aan professionele wetenschappers uitgereikt, maar volgens erepromotor en hoogleraar Engelse Taalkunde Professor Colin J. Ewen 'kent de Leidse Universiteit ook doctoraten toe aan personen die op wetenschappelijk cultureel of maatschappelijk opzicht werk hebben verricht waardoor wetenschappelijk onderwijs en onderzoek op uitzonderlijke wijze wordt bevorderd'.

Rien Verhoef – eredoctoraat in Leiden (foto's Kees Hollierhoek)

Verhoef, die met name bekend is vanwege zijn vertalingen van het werk van Nabokov, Faulkner en Ian McEwan, werd geroemd vanwege het constante hoge niveau van zijn werk en de inventiviteit waarmee hij vertaalproblemen oplost, 'zonder dat er iets verloren gaat van het origineel'. De prijs moest bovendien beschouwd worden als een eerbetoon aan het vak van de vertaler en het wetenschappelijk onderzoek ernaar.

Professor Ewen haalde als voorbeeld van Verhoefs vindingrijkheid de vertaling van Sweet Tooth, de titel van een roman van Ian McEwan, aan, die in overleg met de auteur vertaald werd als Suikertand, maar zoet bleef het niet in de St. Pieterskerk, want ondanks zijn uitgebreide dankbaarheid voor de erkenning, wilde Verhoef het publiek, waaronder ook enkele mensen uit de lokale en landelijke bestuurslagen, iets duidelijk maken: "Het gedogen van grootscheepse piraterij mag een cadeautje aan een betaalvijandige consument zijn, het leidt wel tot culturele verarming en kaalslag. Bovendien zou een overheid die mensen als ik maant om niet hun hand maar hun broek op te houden, ons niet tegelijkertijd onze bescheiden bretels af moeten nemen."

Dat kleine en terechte zuurtje werd gevold door een moment van grote ontroering, toen Verhoef zijn dankwoord afsloot door het eredoctoraat op te dragen aan zijn vader: "mijn vader was smid, in de Rotterdamse polder waarin later Alexanderstad verrees. Als taalsmid achter mijn bureau koester ik het beeld van de smederij waar hij als een Hephaistos uit vuur en vonken iets maakte wat er eerder nog niet was. Het liefst had hij mij ingenieur zien worden en ik heb in Delft ook nog een poging gedaan hem dat plezier te gunnen. Hij overleed jong, nog voordat ik – een kleine veertig jaar geleden – besloot vertaler te worden. Zonder iemand van mijn dierbaren tekort te willen doen, wil ik dit eredoctoraat graag aan hem opdragen."

TB

Kilk hier voor een video van deze uitreiking van het eredoctoraat.
Klik hier voor het hele dankwoord.