Lira's jaarvergadering juni 2009

Op 6 juni vond in De Industrieele Groote Club te Amsterdam Lira's jaarvergadering van aangeslotenen plaats. Voorzitter Kees Holierhoek begroette in het bijzonder de nieuwe aangeslotenen die na het samengaan met de Stichting Nieuwswaarde Lira zijn komen versterken.

Ook stond hij stil bij het overlijden van André Beemsterboer, directeur van Lira sinds de oprichting in 1986, en stelde hij directeur ad interim Yvonne Looye voor.

In een toelichting op het jaarverslag 2008 en het beleid in 2009 stipte de voorzitter onder meer de volgende punten aan:

Samengaan met Stichting Nieuwswaarde

Nadat in 2007 besprekingen waren begonnen, kreeg op 23 januari 2009 het samengaan met de Stichting Nieuwswaarde zijn formele beslag. Daarmee zal voortaan ook de Nederlandse Vereniging van Journalisten als nieuwe constituerende organisatie een lid in het Lira-bestuur voordragen. Gelet op het karakter van de overige Lira bestuursleden is overeengekomen dat

dit bestuurslid een actieve freelance journalist zal zijn.

De relatief hoge administratiekosten van de Stichting Nieuwswaarde zijn vooralsnog gemaximeerd op 15% en Lira wil deze kosten in de toekomst zo mogelijk verlagen. Dan pas zal ook tot een socu inhouding op de te verdelen gelden worden overgegaan.

Dit najaar, mogelijk uitlopend tot begin 2010, zullen de voormalige Nieuwswaarde aangeslotenen een nieuw Lira aansluitingscontract voorgelegd krijgen.

Nieuwe aansluitingscontracten

Tal van recente ontwikkelingen bij de kabel, bij de Nederlandse publieke omroepen en rond talrijke grote digitaliseringsprojecten hebben tot het besluit geleid het Lira aansluitingscontract aan deze nieuwe ontwikkelingen aan te passen. Begin 2009 zijn de nieuwe contracten onder de aangeslotenen verspreid. In een tweede fase zullen ook niet aangeslotenen worden benaderd.

Repartities

De Stichting Leenrecht heeft het meningsverschil over de verlengingen uitleningen of niet? aan de rechter voorgelegd en daarbij van de openbare bibliotheken circa 1 miljoen euro aan achterstallige betalingen gevorderd.

Bij de incasso van kabelgelden blijft zorgvuldigheid geboden. Zo hebben in 2009 Norma en Irda een procedure tegen de kabelexploitanten verloren, in hoofdzaak als gevolg van een formuleringskwestie in de Wet op de naburige rechten rond het begrip 'uitzenden'. Sommige wijzigingen in Lira's herziene aansluitingscontract moeten zeker ook tegen deze achtergrond worden gezien.

De Thuiskopie incasso staat onder druk doordat de oude heffing op onbespeelde dragers (videobanden, cd's) gaandeweg verdwijnt mét deze dragers zelf en de logische en gerechtvaardigde vervanging door een heffing op nieuwe kopieermiddelen (mp3 spelers, harddisk recorders) door de Nederlandse wetgever wordt geblokkeerd.

Bij de Reprorechtgelden is op initiatief van het dagelijks bestuur van Stichting Reprorecht de controle op de doorbetaling van gelden door uitgevers aan hun auteurs verzwaard. Bij de multimedia-repartitie zijn bij Lira beginnersfouten gemaakt die inmiddels zijn hersteld.

Er zijn vastgestelde tarieven voor de uitleen van enerzijds de specifiek op gehandicapten gerichte gesproken boeken en anderzijds de luisterboeken, gericht op alle leners. De openbare bibliotheken blijken de gewone commerciële luisterboeken en de speciaal voor gehandicapten ingesproken boeken vaak zonder onderscheid te verwisselen. Auteurs moeten daarom zelf bij Lira opgave van de relevante titels van gesproken boeken en luisterboeken doen om een vergoeding voor de uitleen te krijgen.

Er zijn voorbereidingen getroffen om ook tot een leenrechtregeling voor e books te komen. De vooruitzichten zijn gunstig te noemen.

Leenrechtklachtencommissie

De leenrechtklachtencommissie heeft over de repartitie van 2008 in totaal drie klachten ontvangen. Het betrof klachten inzake

* de multimediarepartitie (in uitvoerige samenspraak met de betrokkene gehonoreerd)

* de verdeelsleutel interviewer/geïnterviewde (in der minne geschikt) en

* administratieve onduidelijkheden. In dit laatste geval werden geen fouten geconstateerd, maar heeft Lira zich wel verontschuldigd voor een gebrekkige administratieve afwikkeling.

Scenarioschrijvers

Per 1 juli 2006 kwam een eind aan de bestaande afspraken tussen publieke omroepen en vertegenwoordigers van scenarioschrijvers als vastgelegd in de Scenario-raamovereenkomst 2001-2006. Bij de Publieke Omroep (NPO) bestaat een helaas afnemend besef dat de afdracht van auteursrechten een vanzelfsprekendheid dient te zijn. Mede naar aanleiding van discussies in de Tweede Kamer is het voorstel geopperd dat de NPO jaarlijks een bedrag aan collectieve beheersorganisaties zou gaan betalen voor het gebruik op allerlei platforms van uiteenlopende beschermde werken waarna de ontvangende beheersorganisatie dit geld onder rechthebbenden zou verdelen. Uiteraard moeten bij aanvaarding van dit voorstel nog wel overgangsregelingen en parameters worden vastgesteld.

Kerncijfers Lira

De stijging van de incasso houdt geen gelijke tred met de stijging van de kosten. Twee zaken zijn wenselijk, namelijk beheersing van de kosten en uitbreiding van de incasso. Bij de Google-settlement gaan de kosten voor de baat uit, want het is nog allerminst duidelijk wat deze regeling de rechthebbenden in de toekomst mogelijk kan gaan opleveren.

De invoering van een nieuwe internetvoorziening MijnLira, op enige termijn te verwachten, is aan de ene kant hoopvol voor de kostenreducering, maar aan de andere kant lopen de automatiseringskosten erdoor op.

Goedkeuring gevoerd beleid

Tot slot van zijn uiteenzetting vroeg de voorzitter of de aangeslotenen zich met het gevoerde beleid konden verenigingen. Het gevoerde beleid werd door de aangeslotenen met algemene stemmen aanvaard.

Bestuurssamenstelling

Het aftredende bestuurslid Marjan Berk, vertegenwoordigster in het Lira-bestuur van de vergadering van aangeslotenen, werd mede op haar eigen aanbeveling opgevolgd door Saskia Noort. Namens het bestuur en de jaarvergadering nam de voorzitter afscheid van Marjan Berk en sprak hij zijn bewondering en dank uit voor haar bestuurslidmaatschap. Maria Genova werd als bestuurslid benoemd op bindende voordracht van Lira's nieuwe constituerende vereniging de NVJ. De voorzitter zelf werd voor een nieuwe termijn benoemd op voordracht van de andere constituerende vereniging, de VSenV. Alle benoemingen zijn voor een periode van 3 jaar. De overige leden van het Lira bestuur zijn Robert Alberdingk Thijm (secretaris), Tijs van den Boomen (vice voorzitter), Tsjead Bruinja en Rien Verhoef (penningmeester).

Minisymposium

Tot besluit van de jaarvergadering vond het minisymposium 'Digitaal Perspectief, betogen en

discussies ' plaats. Sprekers waren:

* Nol Verhagen (directeur UB Amsterdam) over massadigitalisering van cultureel erfgoedcollecties

* Santiago de la Mora (European Partnerships Lead Books, Google UK) over de Google

Settlement

* Stef van Gompel (Instituut voor Informatierecht Universiteit van Amsterdam IVIR) met een beoordeling van de intentieverklaring van Fobid en Starbel/Voice

Nol Verhagen belichtte de problematiek vanuit het gezichtspunt van de wetenschappelijke bibliotheek, benadrukte dat het geen zin had met de rug naar de toekomst te gaan staan, het geen zin, kwam tot de uitspraak dat hij liever geen stoker op een elektrische trein zou worden en sprak zijn tevredenheid uit over het feit dat collectieve beheersorganisaties sinds de intentieverklaring van Amsterdam Wereldboekenstad in gesprek waren met vertegenwoordigers van bibliotheken, musea en archieven over regelingen die digitalisering en online-terbeschikkingstelling mogelijk moesten maken.

Santiago de la Mora deed uit de doeken dat de recente Google-settlement onderdeel was van een veel verder reikend partnerprogramma tussen auteurs, uitgevers en Google, dat hij in komende ontwikkelingen veel vertrouwen had omdat het een win-win-situatie op zou leveren die voor alle betrokkenen lucratief kon zijn.

Stef van Gompel prees de omtrekken van wat tot nu toe als model voor een regeling tussen rechthebbenden en digitaliserende instellingen was ontworpen, maar benadrukte dat een en ander eigenlijk nog het goedkeurend stempel van de wetgever nodig had, en wel in de vorm van een wettelijke regeling die zou leiden tot de ook in de Scandinavische landen ingevoerde extended collective license.

Voorzitter Kees Holierhoek bedankte de sprekers, waarna hem tot slot en buiten de vergadering door voorzitter Bert van der Stoel van het Algemeen Nederlands Verbond een Visser Neerlandia prijs werd uitgereikt wegens zijn 'inzet voor de belangenbehartiging van drama en scenarioschrijvers en andere auteurs in Nederland'.