Vertalersvakschool

‘De VertalersVakschool bestaat dankzij subsidie van Stichting Lira’, staat er op de site van deze nieuwe ‘Opleiding literair vertaler – van gezel tot meester’ te Amsterdam. De school, opgericht door literaire vertalers, wil mensen in de gelegenheid stellen ‘om zich gedurende een langere periode achtereen in het vak van literair vertaler te bekwamen.’

Het uitgangspunt is praktisch: literair en ambachtelijk zijn de trefwoorden. De vertaaldocenten zijn zelf als literair vertaler werkzaam. Ze staan met beide benen in de praktijk en hebben een grote ervaring met literaire teksten.

De tweejarige opleiding bestaat uit een basisjaar en een ‘meesterjaar’. Het eerste jaar omvat drie modules van acht weken plus een uitgebreide schrijftraining via de Schrijversvakschool, en drie aparte symposia op zaterdagen. Het eerste jaar wordt besloten met een grondige evaluatie en een bindend advies. Wie dit jaar met goed gevolg afrondt en een positief advies ontvangt, kan door naar het tweede jaar.

Het tweede jaar behelst gespecialiseerde vertaalworkshops, masterclasses en mentoraten, opdat de student het niveau bereikt waarop hij als zelfstandige vertaler een opdracht van een uitgever kan uitvoeren.

De opleiding wil alle aspecten van het literair vertalen belichten: proza, poëzie, essayistiek en jeugdliteratuur. Er worden vertaallessen in vijf talen aangeboden: Engels, Frans, Duits, Spaans en Italiaans. Ook worden er lessen Nederlands gegeven. Literair vertalen is immers niet alleen een zaak van vreemde-talenkennis, maar vergt minstens evenzeer een bovengemiddelde beheersing van de moedertaal. Bij afronding van de opleiding krijgt de student een certificaat.

Uit de praktijk blijkt dat vogels van allerlei pluimage zich tot het beroep van literair vertaler aangetrokken voelen. Er zijn grote verschillen in achtergrond, opleiding en kennisniveau. Daarom wordt van studenten geen specifieke vooropleiding verlangd, maar vindt een strenge selectie aan de poort plaats: kandidaten vertalen een tekst uit de door hen gekozen vreemde taal in het Nederlands en docenten van de VertalersVakschool beoordelen deze vertaling. Ook beoordeelt de docentenvergadering aan het eind van elke module alle studenten op hun vertalingen en hun vakmatige ontwikkeling.

De tweejarige opleiding kost e. 1760,-- per studiejaar. Ook kunnen de modules apart worden gevolgd. De drie vertaalmodules kosten elk e. 455,-- en de schrijftraining e. 395,--. Het inschrijfgeld bedraagt e. 50,--. De lessen worden op vrijdagavond gegeven. Alle informatie is te vinden op www.vertalersvakschool.nl.

Voor de oriënterende cursus die in januari 2007 van start ging verstrekte Lira de VertalersVakschool een garantiesubsidie van e. 52.983,--, waarvan uiteindelijk minder dan de helft werd opgebruikt. Om de tweejarige opleiding te kunnen garanderen – en dan vooral de continuïteit voor studenten die na een geslaagd eerste jaar verder kunnen – is een nieuwe garantstelling van e. 47.300,-- verstrekt. In het ideale geval zal de nieuwe school zich in de toekomst geheel zelf bedruipen, dankzij de cursusgelden en mogelijke structurele steun van derden, zoals bijvoorbeeld uitgevers. In uitgeverskring blijkt inmiddels niet alleen het nut van de nieuwe opleiding te worden ingezien, maar ook voorzichtige bereidheid te bestaan een financiële bijdrage te leveren.

Lira’s streven is als altijd te faciliteren en mogelijkheden te scheppen. Zoals bekend houdt Lira, deels ingevolge internationale afspraken met zusterorganisaties, zoals bij het kabelgeld, deels op last van de Nederlandse overheid, zoals bij het leengeld, op alle uitgekeerde gelden een percentage in, bestemd voor sociale en culturele doelen. We proberen deze fondsen met een collectieve bestemming altijd nuttig, maar vooral ook gericht aan te wenden. Zo steunen we onder meer de Woutertje Pieterse-prijs voor het beste jeugdboek, de Jan Hanlo-prijs voor het beste essay en de Gouden Strop voor de beste Nederlandstalige misdaadroman. Langs deze omweg kunnen de gelden die boeken uit deze genres via de bibliotheekuitleningen genereren, weer ten goede van die genres komen.

Bij vertalingen vindt dit uitgangspunt zijn weerslag onder meer in steun aan de jaarlijkse Literaire Vertaaldagen en nu dus aan deze nieuwe VertalersVakschool.