Lira's webwinkel
Dit is de tekst die Lira’s account manager Schelte van Ruiten aan het slot van Lira’s jaarvergadering uitsprak ter introductie van het plan om een webwinkel te beginnen.
De wereld verandert.
En snel ook.
Er wordt geschat dat eind 2007 1 miljard mensen vanuit hun huis via breedband aangesloten zijn op het internet.
1 miljard maar?
Ja. Ongeveer 1/6e van de wereldbevolking.
Maar deze groep vertegenwoordigt wel bijna 90% van het wereldinkomen.
Een andere voorspelling zegt dat in 2008 3 miljard mensen een mobiele telefoon zullen hebben. De helft van de wereldbevolking.
Ter illustratie.
Ongeveer 4 miljard mensen op deze aarde bezitten een tandenborstel.
Deze mobiele telefoon wordt niet alleen gebruikt om te bellen, maar is tegelijkertijd een hoogwaardige foto- en videocamera. Er kan mee gesurft worden op het internet. Muziek. Foto’s. Teksten. Filmpjes downloaden. Wappen. Beeldtelefoneren. En ik weet niet wat allemaal nog meer.
Leve de vooruitgang.
‘De democratisering van informatie’ is de gevleugelde spreuk van deze eeuw.
Wat niet alleen betekent dat er veel meer informatie voor veel meer mensen toegankelijk is.
Veel belangrijker voor u als schrijvers is dat de mogelijkheden tot verspreiding veel groter zijn geworden. De kanalen waarlangs je kan publiceren, zijn niet meer exclusief, maar toegankelijk voor iedereen.
Hiermee is de relatie tussen maker/uitgever en hun publiek ingrijpend veranderd.
Dit kun je goed zien in de muziekindustrie.
Waar je vroeger als bandje gecontracteerd moest worden voor een platencontract en het heel wat voeten in de aarde had voordat je cd in de winkel lag, is er nu een bandje als The Arctic Monkeys. Geen platenlabel, maar begonnen met een profielpagina op MySpace, waar ze hun muziek gratis ter download aanboden. De buzz ging heel snel. In no time legio fans en nu een band van wereldformaat.
Zo ook bij schrijvers. Als ik als jong auteur wil gaan publiceren, hoef ik niet meer mijn manuscript te posten richting Keizers- of Prinsengracht en maar hopen op een positief antwoord. Ik kan ook zelf publiceren op het internet. Of bijvoorbeeld on-demand uitgeven via Lulu.com. Het boek gaat dan pas gedrukt worden als iemand het bestelt. Of ik kan op mijn eigen site mijn boek laten downloaden. Of het uitgeven als eBoek.
Het grote nadeel is dat goede bedoelingen en stiekeme hoop over een schrijverschap die vroeger niet verder kwamen dan een stoffige bureaula en masse het internet verstoppen en dat door de lading rotzooi de schifting van wat ECHT goed is, niet meer te maken valt. Het uitzeven van wat publicatiewaardig is, wordt niet meer voor ons gedaan.
Daarnaast is de controle weg.
De jeugd van tegenwoordig betaalt WEL voor een ringtone, maar vindt het vanzelfsprekend een cd gratis te downloaden. De copy-paste-generatie wordt ze wel genoemd. Eclectisch en schaamteloos overal kopiëren. Gebruiken en hergebruiken. Wikipedia in plaats van Winkler Prins.
Door deze verschuiving van rollen is ook de macht verplaatst.
De traditionele uitgevers worden gepasseerd en meer en meer macht komt te liggen bij de platforms die verspreiden. Google heerst over de toegang tot informatie. YouTube of MySpace bepaalt wie wat ziet.
Wat betekent dit allemaal voor Lira?
Veel.
Wat wij doen is eindig.
Je zou scenario’s kunnen bedenken waar in er over tien jaar voor een Lira in de huidige vorm geen plaats meer is.
Waarom? Omdat het model is veranderd.
Vroeger, ten tijde van het massamediale model, was de wereld overzichtelijk.
Eén zender naar een groot aantal ontvangers. One-to-many heet dat in jargon.
Nederland 1, 2 en 3 bereikten via de kabel heel Nederland. Als je een tekst wilde lezen, moest je naar een bibliotheek.
Lira regelt collectief de rechten voor een grote groep schrijvers. Dus we hoefden alleen maar naar die ene zender te gaan om voor alle schrijvers van Nederland alles te regelen.
Tegenwoordig is het massamedia-model losgelaten. Niet langer one-to-many, maar many-to-many. Een Nederlandse dramaserie is niet meer alleen te bekijken op de zondagavond op Nederland 3, maar is nog maandenlang opvraagbaar via Uitzendinggemist.nl. Of via tvopjepc.nl. De dvd van de serie is misschien te koop op bol.com, maar een kopie van de dvd is te downloaden via Tribler of Kazaa. Ik kan als fan sommige scènes zo leuk vinden dat ik ze eruit knip en op YouTube zet. Of ik maak een nieuwsgroep over de serie aan en daar ontmoet ik andere fans en wisselen we onderling bestanden uit. Ik kan afleveringen bekijken op mijn mobiel. Of downloaden naar mijn iPod.
Nu kan je als auteursrechtorganisatie achter al die nieuwe verspreiders aan blijven hollen en controle proberen te houden over wat er met de werken van onze schrijvers gebeurt. Dat doen we ook. Daar waar inbreuk gepleegd wordt, treden we hard op en daar waar zich nieuwe professionele verspreiders aandienen, sluiten we contracten.
Maar we moeten ook bedenken hoe we onze taak in de toekomst zien. Hoe kunnen we op deze ontwikkelingen inspelen?
Heel concreet:
Lira opent nog dit jaar een webwinkel voor toneelteksten.
Een platform dat toneelschrijvers in staat stelt om teksten te verkopen.
SvR