Lira's jaarvergadering 2007

Op zaterdag 2 juni werd in Sociëteit De Industrieele Groote Club te Amsterdam Lira’s jaarvergadering voor aangeslotenen gehouden. Voorafgaand hieraan vonden in hetzelfde gebouw aan de Dam ook de jaarvergaderingen plaats van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers en haar afdelingen, de Vereniging van Letterkundigen, het Netwerk Scenarioschrijvers en de FreeLancersAssociatie. Het geheel werd besloten met een borrel en buffet, en net als vorig jaar, toen de bijeenkomst ter gelegenheid van Lira’s twintigjarig bestaan een feestelijk karakter had, bleek deze opzet een bemoedigend aantal aangeslotenen te trekken.

In zijn opening memoreerde voorzitter Kees Holierhoek onder meer dat de Stichting Lira in de persoon van directeur André Beemsterboer was herkozen in het bestuur van de internationale koepel van collectieve beheersorganisaties CISAC, waarna hij beknopt enkele onderwerpen toelichtte:

Het nieuwe softwaresysteem dat Cedar in 2006 in gebruik heeft genomen, MAX genaamd, zal tot stroomlijning van bepaalde procedures leiden. Zo zullen aangeslotenen minder post van Lira krijgen en zal een zogeheten bagatellenregeling worden ingevoerd: al te kleine bedragen worden voortaan niet meer jaarlijks uitgekeerd maar een aantal jaren opgespaard, bijvoorbeeld tot een bedrag van e. 5,-- is bereikt.

In samenwerking met Studio Dumbar heeft Lira een nieuwe huisstijl ontwikkeld. Het jaarverslag 2006 is een van de eerste stukken in vernieuwde stijl.

Lira streeft naar nauwere samenwerking tussen de organisaties op het terrein van de ‘geschreven tekst’. Daartoe hebben Lira en de Stichting Nieuwswaarde onlangs besloten assessoren uit te wisselen. Namens Nieuwswaarde woont Maria Genova de vergaderingen van het Lira-bestuur bij, namens Lira doet Tijs van den Boomen dit bij het Nieuwswaarde-bestuur.

De aanspraak op leengeld uit een aantal ‘oude jaren’ – de jaren tot en met 2001 – is met ingang van 1 januari 2007 komen te vervallen. Vanwege aanloopproblemen die bijna onvermijdelijk verbonden zijn met een zo grote verdeling als de leenrechtrepartitie gebleken is, heeft Lira een aantal jaren grote coulance betracht bij het toepassen van het reglement. Reglementair staakt Lira namelijk na 5 jaar het intensieve speurwerk waarmee ze haar ‘brengplicht’ vervult, waarna de gelden waarvoor geen rechthebbende is gevonden, volgens een afgesproken schema alsnog jaarlijks aan de repartitie worden toegevoegd. (Eenzelfde regime geldt bij de kabelgelden.) Het door de overheid ingestelde College van Toezicht waar Lira’s verdeling van het leengeld onder ressorteert (voluit: het College van Toezicht op de collectieve beheersorganisaties auteurs- en naburige rechten, onder voorzitterschap van Hans Dijkstal) wil naar een verjaringstermijn van 3 jaar.

Met de betalers van het leengeld – de openbare bibliotheken – vindt een discussie plaats over de verlengingen. Lira is van mening dat deze als nieuwe uitleningen moeten worden beschouwd waarvoor een nieuwe vergoeding aan de auteur verschuldigd is, de bibliotheken vinden van niet.

Ook is een gevecht met de kabelexploitanten gaande. Als gevolg van de digitalisering wordt het aantal kanalen belangrijk verhoogd (tot wel 120) en daarmee het aantal doorgegeven programma’s. De prijs die de exploitanten willen betalen en de vergoeding die LIRA vraagt, liggen nog ver uit elkaar, maar -zoals wel vaker- is een akkoord niet uitgesloten.

Daarnaast wordt met de Publieke Omroep gestreden over de contractvoorwaarden voor scenarioschrijvers. De oude scenario-raamovereenkomst (SRO) is per 1 juli 2006 beëindigd. Kort gezegd wil de Publieke Omroep voor veel meer exploitatievormen minder betalen. Zo wordt bijvoorbeeld verlangd dat werk van scenaristen zonder verdere vergoeding ook voor themakanalen of online toepassingen mag worden gebruikt. De onderhandelingen hierover zullen de komende tijd worden vervolgd. In de onderhandelingsdelegatie is Lira naast het Netwerk Scenarioschrijvers vertegenwoordigd door de voorzitter en de directeur, speciaal met het oog op het collectieve beheer van rechten.

Inspelend op de voortgaande digitalisering ontwikkelt Lira een webwinkel, die in een eerste fase toneelschrijvers in staat zal stellen zelf hun teksten te verkopen en voorts informatie over het theater in Nederland zal bieden. Later zal de webwinkel mogelijk ook dichters gaan bedienen en andere groepen van schrijvers en vertalers. In het vervolg van dit Bulletin vindt u de voordracht over de webwinkel waarmee Lira’s account manager Schelte van Ruiten de jaarvergadering besloot.

Naar aanleiding van Lira’s jaarverslag worden nog enkele aanvullende opmerkingen gemaakt:

Nederland ‘ontleest’ en ‘ontleent’. Dit heeft een structurele daling van de leengelden tot gevolg die voor een deel nog opgevangen kan worden door oude, ondanks zoektochten onverdeeld gebleven gelden en door nieuwe inkomsten voor schrijvers en vertalers uit andere soorten uitgeleende werken, zoals audio-, video- en multimediaproducten. Maar uiteindelijk valt een teruggang in leengelden te voorzien.

In het Belgisch leenrecht zit nog altijd weinig schot. Weliswaar is bij wet eindelijk een stelsel ingericht, maar de vorm die dit heeft gekregen, is zeer onbevredigend en de vergoeding die Nederlandse auteurs ervan te verwachten hebben, blijft ver achter bij wat billijk moet worden geacht.

Lira’s totale reservoir aan onverdeelde gelden blijft spijtig genoeg onverminderd hoog, ook al kon in 2006 meer dan drie miljoen euro oud leengeld aan Engelstalige rechthebbenden worden uitgekeerd. Hier staat tegenover dat Lira het afgelopen jaar geen Thuiskopie-gelden heeft kunnen uitkeren. Directeur André Beemsterboer licht toe dat dit geld wel is geïnd, maar dat de uitkering ervan vertraging ondervindt omdat deze gelden eerst tussen Lira en Vevam moeten worden verdeeld. Deze verdeling zal in 2007 plaatsvinden.

Bij de verkiezing van bestuursleden wordt penningmeester Rien Verhoef herbenoemd namens de aangeslotenen en wordt op voordracht van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers Tsead Bruinja benoemd als opvolger van Nelleke van Maaren, die na 17 jaar als bestuurslid aftreedt. De voorzitter bedankt haar voor haar enorme inzet en betrokkenheid. Niet onvermeld mag blijven dat Nelleke van Maaren eerder in de jaarvergadering van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers tot erelid van die vereniging werd benoemd.

RV