editie 72 / juli 2025

Jaarvergadering Lira: van financieel overzicht tot poetry slam

Tijdens de jaarlijkse vergadering van Stichting Lira in de Amsterdamse Balie, kwamen behalve de resultaten van 2024, ook de ontwikkelingen rond AI en Video-on-Demand aan bod en werd afscheid genomen van twee bestuursleden. De middag werd afgesloten met een poetry slam.

Jaarvergadering Lira: van financieel overzicht tot poetry slam



Financieel overzicht
Voorzitter Felix Rottenberg opende de vergadering en gaf het woord aan vertrekkend penningmeester Rien Verhoef voor het financiële overzicht. De rechtenopbrengst over 2024 bedroeg bijna 31 miljoen, een lichte daling ten opzichte van 2023. Desondanks lag de uitkering voor het vijfde jaar op rij boven de 30 miljoen. In 2024 werden extra middelen aan het Lira Fonds toegekend en er is voor 2025 bewust een tekort begroot, om het hoge eigen vermogen iets naar beneden bij te stellen. Verhoef laat een stabiele financiële basis achter en hij bedankte de aanwezigen voor de jarenlange samenwerking. In zijn slotwoord deed hij een oproep tot betrokkenheid: ‘Eigen inzet geeft de doorslag als er actie nodig is. Laat je gezicht zien.’

Ontwikkelingen rond AI
Adjunct-directeur Jessica Haagmans gaf een toelichting op de impact van AI. Hoewel AI als technologie niet nieuw is, heeft de doorbraak van systemen als ChatGPT de toepassing ervan versneld. Generatieve AI kan zelfstandig teksten, scripts of boeken produceren. Haagmans schetste zowel kansen als risico’s. Toepassingen in de zorg en energiesector zijn veelbelovend, net als ondersteunend gebruik binnen de creatieve sector. Tegelijkertijd zijn er grote zorgen: AI-systemen gebruiken teksten zonder toestemming en genereren werk dat sterk lijkt op bestaande content — zonder vergoeding of regelgeving. Lira zet zich daarom stevig in voor heldere juridische kaders: toestemming, transparantie en een vergoedingsregeling zijn essentieel. Lira trekt hierin ook samen met andere partijen op. Juriste Michelle Mastenbroek is recent bij Lira in dienst getreden en verzorgt de juridische kennis en ondersteuning. Tijdens de vergadering beantwoordde zij vragen van de aangeslotenen over AI.

‘Eigen inzet geeft de doorslag als er actie nodig is. Laat je gezicht zien’

Video on Demand en kabel
Directeur Hanneke Verschuur gaf een update over de onderhandelingen over Video-on-Demand (VOD). Het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht dat de onderhandelingspositie van makers moet versterken, is aangenomen door de Tweede Kamer en ligt nu bij de Eerste Kamer. De collectieve aanpak is hierbij cruciaal, aldus Verschuur: individuele makers zijn vaak niet opgewassen tegen grote marktpartijen, waaronder de streamingdiensten. Het auteurscontractenrecht uit 2015 wordt nu opnieuw aangescherpt en zal hopelijk snel in werking treden. 

Op het gebied van VOD blijft het ontbreken van verplicht collectief beheer helaas een knelpunt, aangezien een regeling op basis van vrijwilligheid tot stand moet komen. De onderhandelingen over een nieuwe VOD-regeling zijn vrijwel afgerond.

Campagne
Marketingbureau Happy Horizon tilde alvast een tipje van de sluier van de nieuwe Lira-campagne op. Die campagne is gericht op het aantrekken van nieuwe aangeslotenen. De kernboodschap: ‘Je wilt betaald worden voor wat je maakt.’ Via een doelgroepgerichte online campagne wordt een brede groep tekstmakers bereikt, waarna de boodschap steeds specifieker wordt afgestemd. Ook komt er een vernieuwde website. De campagne zal later dit jaar van start gaan.

Bestuurswisselingen
Tijdens de vergadering nam Lira afscheid van penningmeester Rien Verhoef, die deze functie maar liefst 25 jaar vervulde in twee losse termijnen. Felix Rottenberg prees zijn scherpe inzicht, toewijding, humor en collegialiteit. ‘Hij las alles en wist precies waar de risico’s lagen, aldus Rottenberg. Ter gelegenheid van zijn afscheid droeg dichter Tsead Bruinja een speciaal voor Verhoef geschreven gedicht voor, met een vertaling naar het Engels van vertaler David Colmer. Dit omdat Rien Verhoef zelf vertaler is. Beide teksten zijn gebundeld als cadeau.

Ook vicevoorzitter Annemarie Bon nam afscheid. Zij werd geroemd om haar inzet, met name voor de actie ‘Neem de regie’ om overheidsfondsen vrij te maken voor de Bibliotheek op School. Bon wist prominente kinderboekenschrijvers te mobiliseren en de actie had resultaat. Bon werd eerder die middag benoemd tot erelid van de Auteursbond.

Willem Asman werd opnieuw benoemd tot penningmeester, hij was eerder ook al eens de opvolger van Rien Verhoef. ‘Ik weet hoe groot zijn schoenen zijn,’ zei hij over zijn voorganger. ‘Maar ik geloof in de kracht van het collectief en dat vraagt om individuele inzet.’

‘Ik geloof in de kracht van het collectief en dat vraagt om individuele inzet’

Poetry Slam
De middag eindigde met een energieke poetry slam, gepresenteerd door Nicole Kaandorp, met dichter Wout Waanders als commentator en stemadviseur. Deelnemers Mahat Arab, Sanne Lolkema, Sarah Ben Messouad en Ivar van der Walle streden om een plek in de finale. De publieksstemming, geleid door ‘levende applausmeter’ Felix Rottenberg, bracht Mahat Arab en Sarah Ben Messouad naar de eindronde. In een zinderend slot ging de winst naar Mahat Arab.

Dorine van der Wind