Van betaler naar ontvanger: de thuiskopievergoeding

Duizenden schrijvers, vertalers, journalisten en scenaristen ontvangen jaarlijks hun thuiskopievergoeding via Lira. Welke stappen gaan hier nu precies aan vooraf?

Inning vergoedingen
Consumenten mogen voor privégebruik een kopie maken van auteursrechtelijk beschermde werken zoals boeken, tijdschriften, films en televisieseries. Daar staat tegenover dat er een redelijke vergoeding voor de rechthebbenden moet worden betaald. Consumenten betalen daarom bij aanschaf van onder meer tablets, smartphones en e-readers een bijdrage aan de fabrikant of importeur. De fabrikant of importeur draagt deze gelden af aan Stichting de Thuiskopie, die door de minister van Justitie is aangewezen om de vergoedingen te innen en te verdelen.

Verdeling vergoedingen
De verdeling van de rechtenopbrengsten van De Thuiskopie gebeurt via representatieve organisaties van rechthebbenden. Het gaat hierbij om Stemra, Lira, STAP, VEVAM, Pictoright, NORMA, Sekam-Video, PRO en SCGO. Voor alle auteursrechthebbenden die recht hebben op een thuiskopievergoeding is er zo een eigen loket waar zij de vergoeding kunnen ontvangen. 

Audio, Video, Geschriften
Conform de verdeelsleutels van De Thuiskopie verdeelt Lira de ontvangen vergoedingen onder schrijvers, vertalers, journalisten en scenaristen in de categorieën Audio, Video (audiovisueel) en Geschriften. Omdat Lira niet beschikt over exacte gegevens van het privé-kopieergedrag van consumenten worden andere (meet)methoden toegepast bij de verdere verdeling. Die vind je hieronder.

Thuiskopie Audio
Schrijvers die eigen teksten voordragen op de radio (zoals een hoorspel, column of gedicht) of een tekstbijdrage hebben geleverd aan op de radio uitgezonden ‘muziekdramatische’ werken (bijvoorbeeld een cabaret- of theatershow), documentaires of reportages komen in aanmerking voor Thuiskopie Audio. Lira verdeelt de beschikbare vergoedingen op basis van uitzendminuten. Voor werken met een kleiner aandeel tekst wordt een lagere vergoeding uitgekeerd.

Thuiskopie Video
Scenaristen van wie het werk op televisie is uitgezonden, komen in aanmerking voor Thuiskopie Video. Een deel van het beschikbare budget wordt verdeeld op basis van uitzendminuten (met een maximum van één uitzending en twee herhalingen per jaar).

Lira koopt hiervoor bestanden aan met uitzendgegevens en vult deze aan op basis van eigen onderzoek, en met opgaven die auteurs zelf doen. Een ander deel van het beschikbare budget wordt verdeeld op basis van dvd-verkoopcijfers, die afkomstig zijn van marktonderzoeksbureau GfK. Delen van het Thuiskopie Video-budget worden toebedeeld aan audiovisuele vertalers (ondertitelaars of schrijvers van nasynchronisatieteksten). Deze verdeling vindt plaats op basis van productie-minuten. Tot slot wordt een deel van de vergoedingen uitgekeerd voor films en series die on demand beschikbaar zijn en die zijn opgenomen in zogeheten 'Uitzending Gemist’-diensten.

Thuiskopie Geschriften
Schrijvers en vertalers van e-books komen in aanmerking voor Thuiskopie E-books. Om het aandeel van een titel in de totale verkoopaantallen te berekenen, gebruikt Lira verkoopcijfers van GfK. Het beschikbare budget per jaar wordt gedeeld door het aantal verkopen. Dit leidt tot een vergoeding per verkochte titel. Journalisten van wie het werk in kranten of tijdschriften is gepubliceerd, komen in aanmerking voor Thuiskopie E-papers en E-magazines. Dit wordt berekend op basis van inkomsten uit freelance schrijfwerkzaamheden. 

Opgave doen
Auteurs in de categorieën radio, ondertiteling & nasynchronisatie en (vak)tijdschriften & kranten moeten opgave doen (van minuten of inkomsten) om in aanmerking te komen voor thuiskopievergoeding. Scenaristen die hun werken in Lira's portal bij TV hebben bevestigd, ontvangen de thuiskopievergoeding automatisch.

Later opgave doen kan tot drie kalenderjaren terug. De thuiskopievergoeding wordt dan uitgekeerd in de jaarlijkse ‘na-repartitie’.

Inhouden en uitkeren
Op de incasso die Lira ontvangt van Stichting de Thuiskopie wordt een reserve voor na-claims ingehouden. Ook wordt een percentage ingehouden voor sociale, educatieve en culturele doelen - in 2025 is dat 7,5%. Lira keert de thuiskopie-vergoedingen eens per jaar uit aan schrijvers, vertalers, journalisten en scenaristen, na inhouding van administratiekosten: in 2025 4,0% (tijdelijk verlaagd van 8,0%).