‘21% btw, een waardeloos idee’

De voorgenomen btw-verhoging op boeken (en meer) tot 21% zorgt voor veel ophef. Razendsnel kwamen verschillende organisaties en schrijvers in actie om hiertegen in verweer te komen. Onder andere met een grootschalige petitie: 21% btw, een waardeloos idee!

Eveline Aendekerk trekt ten strijde tegen hogere btw | Beeld: Keke Keukelaar

De Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB) is initiatiefnemer namens het boekenvak, schrijvers, vertalers en iedereen die van lezen houdt. Eveline Aendekerk, directeur van het CPNB, vertelt over het hoe en waarom van deze actie.

Waarom zijn jullie de boekenpetitie gestart?
‘Toen het hoofdlijnenakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB naar buiten kwam, zijn we al snel met een statement gekomen, samen met de Groep Algemene Uitgevers (GAU) en de Koninklijke Boekverkopersbond (KBb). Onze insteek was direct duidelijk, in het hoofdlijnenakkoord staat dat leesvaardigheid absolute prioriteit krijgt en dat het bevorderen van de Nederlandse taalvaardigheid een kerntaak wordt van het hoger onderwijs. En vervolgens werpen ze een belemmering op door (kinder)boeken met een hogere btw juist duurder te maken. Terwijl je er juist alles aan zou moeten doen de toegang tot Nederlandstalige boeken te vergroten. Het Nederlandse (kinder)boek is immers dé basis van lees- en taalvaardigheid.’

Wat doen jullie allemaal om dit plan tegen te houden?
‘Met advertenties op social media en in landelijke dagbladen riepen we iedereen op de petitie te ondertekenen. Daar is al massaal gehoor aan gegeven. Op 4 juni zijn we gaan flyeren bij de Tweede Kamer om extra aandacht te vragen voor de petitie. En op 11 juni 2024 boden we de petitie met ruim 285.000 handtekeningen met een ludieke actie aan de Tweede Kamer aan.’

Hoe ging het in zijn werk?
‘Het was heel inspirerend om te zien hoe snel wij in het boekenvak onze neuzen dezelfde kant op hadden. CPNB heeft samen met de GAU en KBb snel gehandeld, de Leescoalitie partners steunden het. In korte tijd hadden we een slogan klaar, net als de vormgeving, posters en boekenleggers om de petitie te ondersteunen.’

‘En het is natuurlijk geweldig dat we al die bekende auteurs hebben die zich in de media hierover uitspreken. We hebben een ‘boekenloper’ gemaakt tussen het Centraal Station in Den Haag en de Tweede Kamer, met enorme blow-ups van boeken. Iconische (kinder)boekentitels geven we een draai, zoals Hoe Overleef ik 21% btw? en De Griezel BTW. Daarnaast is er achter de schermen een lobbytraject aan de gang waar we fractievoorzitters en woordvoerders OCW en Financiën persoonlijk aanschrijven.’

Er zijn ook tegengeluiden die zeggen dat boeken toch alleen voor de rijke mensen zijn, dus dat de prijsverhoging niet uitmaakt. Wat vind je daarvan?
‘Boeken zijn zeker niet alleen voor de elite, het is jammer dat het zo wordt geframed. Uit cijfers van begin 2024 van Stichting Marktonderzoek Boekenvak blijkt dat 57% van de boekenkopers laag- of middelbaar opgeleid is. Sociaal-economisch behoort 28% van de boekenkopers tot de hoogste klasse en 25% tot de laagste. We willen juist dat boeken voor iedereen bereikbaar zijn. Mensen die lezen zijn gezonder, empathischer en hebben meer kans op de arbeidsmarkt. Dus dat gun je iedereen. En natuurlijk kunnen kinderen gratis naar de bibliotheek, maar het is ook aangetoond dat het heel belangrijk is om eigen boeken te hebben. En dat boeken om je heen hebben aanzet tot lezen.’

Hebben auteurs ook last van deze btw-verhoging?
‘Zeker. Het is bekend dat auteurs relatief weinig geld overhouden aan de verkoop van een boek. Als boeken duurder worden, zal er minder worden verkocht. De voorgenomen btw-verhoging op boeken zal de schatkist op korte termijn wat geld opleveren maar gaat mens, maatschappij en economie uiteindelijk een veelvoud kosten. Bovendien als de verkoop van boeken terugloopt, zullen die opbrengsten voor de schatkist lager zijn dan beoogd. Namens iedereen die van lezen houdt, hopen we dat de maatregel niet doorgaat. Het is toch logischer dat ze btw verhogen op een product waarvan je juist niet wil dat mensen het kopen, om het te ontmoedigen? Boeken lezen moet juist zo laagdrempelig mogelijk zijn en daarbij hoort een laag btw-tarief. Daarom ons protest.’

Naast de campagne vanuit het boekenvak is er inmiddels een breed bondgenootschap van organisaties uit cultuur, sport, horeca en media verenigd. Zij spreken zich uit tegen de verschillende voorgenomen btw-verhogingen. Meer daarover vind je op geenhogerebtw.nl. Daar vind je ook andere petities en initiatieven.

Dorine van der Wind