Europese Literatuurprijs 2018 voor auteur en vertalers Noorse mega-roman
De prijs gaat naar schrijver Johan Harstad en vertalers Paula Stevens en Edith Koenders voor de veel geprezen roman "Max, Mischa en het Tet-offensief".
Edith Koenders en Paula Stevens verzorgden de 1.232 pagina's tellende Nederlandse vertaling van het winnende boek van Johan Harstad. Foto: redactie
Op 31 oktober werd de 8e editie van de Europese Literatuurprijs uitgereikt op het Crossing Border Festival, in Theater aan het Spui in Den Haag. De winnende roman Max, Mischa & het Tet-offensief van Johan Harstad, werd vertaald uit het Noors door Edith Koenders en Paula Stevens (uitgeverij Podium). De prijs wordt uitgeloofd door het Nederlands Letterenfonds en bedraagt 10.000 euro voor de schrijver en 5.000 voor de vertalers*.
De presentatie van de avond was in handen van de nieuwe directeur van het Vertalershuis, Marije de Bie. Eerste spreker was juryvoorzitter Anna Enquist, die het juryrapport voorlas en de vertalers loofde voor hun minutieuze werk aan wat de jury omschrijft als ‘Een overrompelende roman die de lezer meesleurt in de achtbaan van de recente geschiedenis.’
Computerspel met soldaten in Vietnam
Na een muzikaal intermezzo van cellist en zanger Gabriel Royal werden schrijver en vertalers geïnterviewd door Arjan Peters. Harstad vertelde dat hij als 10-jarige een computerspel speelde waarbij hij zes soldaten in Vietnam in veiligheid moest zien te brengen, en dat hij het op een gegeven moment een gemis vond dat hij verder niets van die zes mannen wist. Toen besloot hij zelf een ‘roman’ te schrijven, 18 volgeschreven blaadjes, waarin hij de soldaten een verhaal gaf. Zo leerde hij dat hij alles zelf kon bedenken, en dat is hij altijd blijven doen.
Het meest opvallende aan de roman is de omvang, in de Nederlandse uitgave 1.232 pagina's. Voor de vertalers was het daarnaast een enorm karwei om alle namen, titels van boeken, films, kunstwerken, enzovoort te controleren, want vele ervan bestaan echt, maar veel andere weer niet.
Soms waren ze er heilig van overtuigd dat een boek bestond en probeerden ze het te bestellen. Dat bleek dan niet mogelijk omdat het toch aan Harstads fantasie was ontsproten.
Nauwgezette vragen en kleine foutjes
Harstad was erg te spreken over de samenwerking met de vertalers en hun nauwgezette vragen, de kleine foutjes die ze telkens weer ontdekten. Paula kende hij al een jaar of tien, omdat zij al zijn eerdere boeken heeft vertaald. Al voordat ze begon met de vertaling van zijn eerste boek hadden ze elkaar een keer ontmoet.
“Harstad was erg te spreken over de samenwerking met de vertalers en hun nauwgezette vragen”
Dat vindt hij zelf altijd heel prettig, omdat hij dan weet wat voor iemand zijn vertaler is, en andersom is het voor de vertaler nuttig om te weten hoe hij is, hoe hij praat... dat komt het contact daarna tijdens de vertaling alleen maar ten goede.
Manon Smits
Paula Stevens verzorgde behalve eerdere Harstad-vertalingen, vertalingen van werk van onder anderen Per Petterson, Roy Jacobsen, Lars Saabye Christensen, Åsne Seierstad en Karl Ove Knausgård.
Edith Koenders vertaalde eerder Deense auteurs als Dorthe Nors, Hans Christian Andersen, Søren Kierkegaard, Peter Høeg en Erling Jepsen.
*Het vertalersdeel van de Europese Literatuurprijs 2018 is mogelijk gemaakt met steun van het Lira Fonds.
14 en 15 december 2018
Twintigste Literaire Vertaaldagen
De twintigste Literaire Vertaaldagen worden gehouden op vrijdag 14 (symposium) en zaterdag 15 december (workshops) 2018 in Amsterdam. Thema van dit jaar: ‘Nieuwe stemmen, oude stemmen - samenwerking baart kunst’.
De twintigste Literaire Vertaaldagen worden mogelijk gemaakt met steun van het Lira Fonds.