Welkom oud-nieuwswaarde aangesloten

Na ruim een jaar van discussies en overleg kon op 23 januari 2009 een overeenkomst getekend worden tussen de Stichting Nieuwswaarde en Stichting Lira over een samengaan van beide organisaties. De Nederlandse Vereniging van Journalisten NVJ was als oprichter van Nieuwswaarde mede‑ondertekenaar van dat contract.

 Als gevolg van de overname door Lira van de activiteiten van Nieuwswaarde is aan de zijde van auteurs en journalisten één organisatie ontstaan voor rechten op teksten van welke aard dan ook, daarmee gevolg gevend aan een algemeen gevoelde wens het auteursrechtelijke terrein zo overzichtelijk mogelijk te maken en krachten en middelen zoveel mogelijk te bundelen. Daarbij dienen >rechten op teksten= ruim opgevat te worden, want ook bijdragen van auteurs en journalisten van welke aard ook aan bijvoorbeeld omroepproducties vallen daar in beginsel onder.

 

Lira vertegenwoordigde tot nu toe vooral schrijvers, vertalers en scenaristen, terwijl Nieuws­waarde verantwoordelijk was voor de auteursrechten van schrijvende en omroepjournalisten. In de regel gaat het daarbij om freelance-journalisten, aangezien de Nederlandse Auteurswet werknemer-journalisten geen auteursrecht toekent. In het Lira-bestuur zullen twee bestuursleden de journalisten ­vertegenwoordigen, één uit kringen van de FLA (FreeLancersAssociatie, een afdeling van de Vereniging van schrijvers en Vertalers), en één voorgedragen door de Sectie Freelance-journalisten van de NVJ.

 

Ik wil als voorzitter van Lira de bij Nieuwswaarde aangesloten schrijvende en omroepjournalis­ten hartelijk welkom heten als aangeslotenen van Lira. Voor hen is het van belang te weten dat aanvankelijk in de werkwijze weinig zal veranderen. Jaarlijks zal van hen opgave gevraagd blijven worden van hun publicaties. Inmiddels is een integratieproces ingezet dat in een periode van drie jaar geleidelijk tot verdere uniformiteit zal leiden. Dat wil zeggen: een nauwere aansluiting bij de wijze waarop Lira te werk gaat bij het incasseren en verdelen van auteursrech­telijke gelden.

 

Uit de overeenkomst tussen Nieuwswaarde en Lira vloeit voort dat ernaar gestreefd gaat worden de incassokosten van journalistieke gelden, thans vanwege de geringe omvang in verhouding tot de te maken kosten zo=n 15%, terug te brengen tot een zodanig niveau dat geleidelijke invoering van de bij Lira gebruikelijke sociaal-culturele inhouding redelijkerwijs mogelijk wordt.

Zolang het kostenniveau echter zo hoog blijft als thans het geval is, vindt geen inhouding ten behoeve van sociale en culturele doelen op die gelden plaats, omdat 15% kosteninhouding een stevige last vormt. Om echter niet onbillijk te handelen tegenover auteurs op wiens gelden die inhouding (bij lagere kosteninhouding) wél plaats vindt, is afgesproken dat auteurs van journalistieke werken voorlopig niet in alle opzichten de voordelen zullen genieten die andere auteurs die socu-gelden afdragen, wél genieten. Dat betekent vooralsnog geen toegang voor journalisten tot de uit socu-gelden gefinancierde voorzieningen, totdat betere tijden -liefst snel- volgen.

Daarnaast is met de NVJ afgesproken dat bij Lira aangesloten leden van de NVJ een beroep kunnen blijven doen op de rechtskundige bijstand die door de juridische dienst van de NVJ wordt geleverd.

De commentaren van betrokken voorzitters in het persbericht dat het samengaan begeleidde, waren duidelijk. Ik zelf heb bij die gelegenheid gezegd dat ik erg blij was dat betrokken besturen deze stap hebben gezet: >Het aantal auteursrechtorganisaties is groot en helderheid over wie wat doet, is niet altijd in ruime mate aanwezig. Met deze stap vergroten we de transparantie in het systeem. Als auteurs en journalisten samen optrekken, staan ze natuurlijk ook sterker, ook al zijn er duidelijke cultuurverschillen tussen beide groepen ten aanzien van het auteursrecht. Aan de andere kant zijn er heel veel journalisten die boeken schrijven en heel veel schrijvers die voor journalistieke media werken.'

Ronald Vles, voorzitter van Nieuwswaarde, zei: 'Er komen zoveel nieuwe manieren op ons af waarop teksten gedistribueerd en gebruikt worden. Daar heb je samenwerking voor nodig.

Denk aan de digitalisering. Dat valt anders allemaal niet te behappen.'

Thomas Bruning, secretaris van de NVJ, tenslotte: 'Het belang van auteursrecht voor freelance journalisten neemt toe. Met een grote en krachtige organisatie voor alle auteurs en programmamakers kunnen we een vuist maken en krijgen we de kans om ervoor te zorgen dat de makers loon naar werken krijgen.'

En voor wie geïnteresseerd is in cijfers: Lira telt ongeveer 4.000 aangesloten auteurs en daarnaast zo=n 11.000 Nederlandse en Vlaamse geld-ontvangers. Nieuwswaarde telt 2000 aangesloten journalisten en dat zijn tegelijk de geld-ontvangers. 466 Auteurs waren zowel bij Lira als bij Nieuwswaarde aangesloten voor respectievelijk literaire (etc.) en journalistieke werken.

En heel globaal enige bedragen: in 2007 keerde Lira in totaal ongeveer 18,5 miljoen euro uit aan auteurs, het incasso-niveau van Nieuwswaarde loopt in de richting van jaarlijks ca. 1 miljoen euro.

KH