Invoering nieuw aansluitingscontract

Om Lira in staat te stellen voor auteurs vergoedingen te incasseren op terreinen waar de auteur dat zelf niet of heel moeilijk kan doen, moest het aansluitingscontract vooral op het niveau van de techniek aangepast worden. Daarmee word bedoeld: de vele nieuwe vormen waarin werken van schrijvers en journalisten tegenwoordig worden gedistribueerd en aan het publiek worden aangeboden. Daarin speelt de digitalisering natuurlijk een belangrijke rol, maar ook andere technische ontwikkelingen. Zo bleek het op het terrein van de kabelrechten noodzakelijk iets aan de definitie te doen, omdat technische ontwikkelingen daarom vroegen. In ieder geval moest immers vermeden worden dat eventueel als ontoereikend beoordeelde definities aanspraken op kabelgelden aan zouden tasten.

Ook speelde een rol dat de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) in sinds medio 2006 begonnen gesprekken en onderhandelingen met het Netwerk Scenarioschrijvers en Lira suggereerde dat het misschien mogelijk zou zijn met Lira een jaarlijks terugkerend lumpsum-contract te sluiten voor al het gebruik dat publieke omroepen van het Nederlandse drama-repertoire zouden maken. Auteurs zouden in dat geval hun opdrachthonorarium zoals altijd van de publieke omroep blijven ontvangen, maar het gebruik dat de publieke omroep van het werk zou gaan maken, zou voor het auteursdeel van de vergoedingen misschien in een contract met Lira geregeld kunnen worden. Vanzelfsprekend zou dat dan wel een aanvaardbaar contract moeten zijn, en in ieder geval zou Lira de mogelijkheid moeten behouden om, wanneer het gaat om commerciële exploitatie door derden, denk aan kabelexploitanten, zelf rechtstreeks de kabelvergoeding te incasseren. Maar als idee heeft een collectief contract voor uitzendrechten zowel voor individuele omroepen als voor auteurs grote voordelen. Individuele omroepen zouden veel gemakkelijker hun Nederlandse tv-drama kunnen programmeren zonder steeds onderhan­delingen aan te moeten knopen met individuele rechthebbenden. Ook financieel zouden individuele omroepen geholpen zijn, als dit soort collectieve contracten centraal betaald zouden worden. In het voordeel van auteurs zou kunnen spreken dat Lira, eenmaal in het bezit van een redelijk bedrag, een verdeling in elkaar zou kunnen steken waarin in beginsel elke uitzending een betalende uitzending zou kunnen worden, niet allemaal van een even hoog niveau, maar toch... Want de wijze van verdeling zou een zaak van Lira en haar auteurs worden.

Of zo'n betrekkelijk eenvoudige regeling van uitzendrechten op alle platforms die de nieuwe Mediawet aan de NPO oplegt, mogelijk is, moet afgewacht worden, maar het is een interessant idee, een idee dat al eerder heel goed bruikbaar is bevonden, nu Buma al jaren zo'n lumpsum-contract heeft voor alle uitzendingen van (bijna) alle muziek.

Lira's missie

Begrijpelijk wordt door producenten en uitgevers met extra aandacht gekeken naar wat Lira blijkens het nieuwe aansluitingscontract van plan is. Maar voor zover daaruit enige onrust ontstaat, blijken Lira=s principes erg goed uit te leggen. Lira wil exploitaties van teksten en daarop gebaseerde producties bevorderen, niet hinderen of onmogelijk maken, en anderzijds wil Lira het auteursaandeel in de opbrengsten van die exploitaties veilig stellen.

Het is in het belang van auteurs, uitgevers en producenten dat exploitaties mogelijk blijven, doorgang vinden en in aantal en bereik toenemen. Anderzijds wordt het voor auteurs steeds moeilijker om een vinger achter al die exploitaties te krijgen. De betrekkelijk eenvoudige wereld van de vorige eeuw hebben we vooral met de digitalisering van auteursrechtelijk beschermde werken natuurlijk voorgoed verlaten.

Digitaal beleid

Lira is begonnen terzake van digitale rechten een beleid te ontwikkelen dat zijn uitwerking niet mist op het nieuwe aansluitingscontract . Ze werkt daarbij zoveel mogelijk met andere collectieve beheersorganisaties (CBO's) samen, op het ogenblik nog iets sterker ten aanzien van tekstwerken dan van audiovisuele werken, maar dat kan veranderen.