Het verdienmodel van Jonah Freud
Meer nog dan schrijver is Jonah Freud (1962) liefhebber van kookboeken. Op haar veertiende al vroeg ze de eigenaar van de Kookboekhandel – die ze later overnam – of ze er gratis mocht werken. Inmiddels heeft ze meer dan 25 kookboektitels op haar naam staan. Wat is het verdienmodel van Jonah Freud?
'Het maken van mooie kookboeken vond ik belangrijker dan ze verkopen'
Wat was je eerste schrijfopdracht?
Alles is begonnen met mijn liefde voor kookboeken. Mijn moeder was een verzamelaar en een goede kok en als klein meisje al kon ik uren door haar boeken bladeren. Mijn favoriet was Moderne kookkunst van de Franse chef Pellaprat. Ik kon uren kijken naar die prachtig opgemaakte schotels.
Toen ik veertien was, vroeg ik de oprichter en eigenaar van de Kookboekhandel Titia Bodon of ik alsjeblieft in haar winkel mocht werken. Ze hoefde me er niets voor te betalen. Later kocht Johannes van Dam de winkel, maar toen hij jaren later zo ver was om hem zelf weer van de hand te doen, heb ik hem meteen gebeld. Ik was net bevallen van mijn eerste kind, het was dus een onhandig moment, maar ik wist dat die winkel voor mij bestemd was.
Recepten schrijven is een kunst die veel beter beloond moet worden
Daarna ben ik veel meer over koken gaan schrijven. Eerst alleen recepten, daarna kwamen de kookboeken. Mijn eerste stukjes verschenen in de Ariadne – toen nog vooral een handwerkblad – en van daaruit stapte ik over naar de Volkskrant. Toen in 1997 de Europese top in Amsterdam werd gehouden, heb ik het recept voor een hasjcake geschreven. Uit voorzorg heb ik nog wel even de Jellinek gebeld met de vraag hoeveel er maximaal in mocht zitten.
Waarmee zou je in een ideale wereld je hele inkomen verdienen?
Ik leef van de kennis die ik heb. De Kookboekhandel was mijn basis, maar inmiddels liggen er ook meer dan 25 kookboeken van mijn hand. Mijn eerste was Vanaf ’t IJ, dat in 2001 verscheen. Daarna is het balletje gaan rollen. Laten we wel zijn: kookboeken zijn een luxeartikel. In je leven heb je er maximaal twee nodig, maar bij mij is het uit de hand gelopen. Ik heb gemerkt dat als je ergens het allermeeste van weet, steeds meer mensen om je kennis komen vragen.
Hoe ziet jouw verdienmodel er nu uit?
Begin 2023 heb ik de Kookboekhandel verkocht aan Daan van Kooten, maar ik geef nog steeds lezingen, cursussen over het maken en uitgeven van kookboeken, ben voorzitter van de Gastronomische Bibliotheek die ieder jaar het Kookboek van het Jaar aanwijst en jurylid van de Johannes van Dam-prijs en maak natuurlijk ook nog zelf kookboeken.
Kookboeken zijn mijn kinderen, de winkel kwam daarna pas. Het maken van mooie boeken heb ik altijd het leukst gevonden. Of ze verkocht werden, vond ik misschien wel minder belangrijk.
Ik leef van de kennis die ik heb
Wat was de beste investering in je vakmanschap?
Achteraf gezien bleek dat de stap om mijn kookboeken in eigen beheer te gaan maken en uitgeven. Dat gaf me de vrijheid om ze helemaal naar mijn wens samen te stellen en vorm te geven. Toen ik dat besluit nam, was ik met Cees Holtkamp bezig aan een boek met 300 van zijn recepten: De Banketbakker. Dat werd een enorm succes. Onlangs is daarvan het 84-duizendste exemplaar verschenen. En in plaats van de slechts 10 procent die ik bij een reguliere uitgever zou hebben gekregen, gaan alle opbrengsten nu naar ons.
Biedt de Nederlandse context kookboekenauteurs voldoende middelen van bestaan?
Absoluut niet. Dat is de belangrijkste reden dat ik zolang zelf kookboeken uitgegeven heb. Fotografen verdienen vaak nog meer dan de schrijvers van de recepten, terwijl lang niet iedereen de vaardigheid bezit om het proces kort, duidelijk en correct te beschrijven. Dat zou beter beloond moeten worden.
Inmiddels doe ik het niet meer in eigen beheer. Tegenwoordig moet je heel actief zijn op social media als je een boek onder de aandacht wil brengen, maar die vind ik verschrikkelijk.
Kookboeken zijn een luxeartikel
Heb je een gouden tip voor andere (kookboeken)schrijvers?
Zorg dat het helemaal jouw boek wordt. Denk na over de cover, de foto’s, de titel. Laat dat niet aan een uitgever of redacteur over. Een kookboek is erg persoonlijk, er zit veel van jezelf in. Geef dat niet helemaal uit handen.
Als je het in eigen beheer wilt uitgeven, moet je een startkapitaal hebben om fotografie, drukkosten en vormgeving te bekostigen. Een goed kookboek maken kost je minimaal een jaar.
Maar de belangrijkste tip is toch wel dat je goed moet nadenken over de vraag waarom juist jíj een kookboek zou moeten maken. Vaak zeggen mensen dat hun vrienden vinden dat ze zo lekker kunnen koken. Prima, print je recepten uit en geef ze weg, zeg ik altijd. Een kookboek maak je niet voor je vrienden, maar voor een veel breder publiek. Zorg dan in elk geval dat je boven de massa uitsteekt. Maak je eigen boek.
Linda Huijsmans