Auteurs vaker succesvol met vechten voor hun rechten

Veel zaken eindigen positief voor auteur, vertaler of scenarioschrijver, ziet de voorzitter van de Stichting Rechtshulp Auteurs na twintig jaar strijd.

 
Het hoort thuis in de categorie ‘moeilijke besluiten’ en misschien is het binnen die categorie wel de moeilijkste van allemaal. Ten strijde trekken tegen iemand of iets waar je financieel afhankelijk van bent, is het moeilijkste besluit dat je kunt nemen. En toch moet het af en toe.

Ik heb het over de strijd tegen het kwaad in het schrijversbestaan; de strijd tegen alle mogelijke inbreuken op het auteursrecht. Denk bijvoorbeeld aan onverwachte kortingen op de afgesproken vergoeding of andere voorwaarden die toch duidelijk overeengekomen waren; kortom: alles waarmee de schrijver zich juist zo gelukkig waande.

Een oplossing voor het probleem
Twintig jaar voorzitterschap van de Stichting Rechtshulp Auteurs (SRA), een samenwerkingsverband tussen Lira en de Auteursbond, en dertig tot veertig zaken per jaar hebben me niet geholpen bij het vinden van een oplossing voor het probleem van de benadeelde en diens monetaire welzijn. Door de jaren heen hebben we een aantal advocaten in de arm genomen die wisten wat ze deden. Ze maakten geen herrie om de herrie, alleen soms in overleg met en met toestemming van de auteur juist wel.

Het echt grote juridische geld
Ook de financiële basis van de rechtshulp voor schrijvers en vertalers is gezond. Dat konden we vroeger niet altijd zeggen. Ik herinner me nog mijn eerste kennismaking met het echt grote juridische geld. Een zaak bleek maar liefst 140.000 gulden te kosten. Als penningmeester schrok ik me een hoedje. Of liever gezegd: Ik kon er nauwelijks meer van slapen. Dankzij de collectieve steun van Lira hoeft het bestuur daar tegenwoordig in elk geval niet meer om wakker te liggen. Maar er blijven nog genoeg andere kwesties over.

Zo is het reglement van onze Stichting een paar keer op indringende manieren in de praktijk beproefd. Er zijn regels in opgenomen die misbruik tegengaan. Tot nog toe is slechts één auteur op de zwarte lijst terecht gekomen. Hij maakte het dan ook wel erg bont. Je kunt de SRA in sommige situaties goed als dreigement gebruiken, maar dan wel liefst in overeenstemming met de werkelijkheid. Loze dreigementen werken meestal niet.

Garanties voor een positieve uitkomst
De belangrijkste reden om de SRA om steun te vragen blijft een contractuele inbreuk, vaak in de financiële sfeer. Er is echt moed voor nodig om aan zo’n klus te beginnen. Garanties voor een positieve uitkomst zijn er vrijwel nooit, maar gelukkig volstaat een brief van een advocaat aan de inbreukpleger in de meeste gevallen.

Al met al kunnen we met enige zekerheid constateren dat veel zaken positief eindigen voor de auteur, vertaler of scenarioschrijver. Ik denk dat de stelling verdedigbaar is dat op goede gronden een procedure aanhangig maken een bewijs is van groei, en winnen een bewijs van volwassenheid. Of niet soms?

KH