Twee generaties: Bart en Leon Römer
Schrijver Bart Römer (67) en zijn zoon illustrator Leon Römer hebben samen het kinderboek ‘De Dromendief’ gemaakt en zijn nu bezig met een nieuwe ‘De Vogelbende’. ‘Als je samenwerkt, moet je kritiek kunnen verdragen. Dan verdwijnt het vader-zoongevoel even en werk je gewoon samen aan het beste resultaat.’
Hoe is jullie eerste boek samen tot stand gekomen?
Leon: ‘De Dromendief’ ontstond omdat ik een zoontje kreeg en mijn vader iets voor hem wilde schrijven. Inmiddels heb ik er ook een dochter bij, dus nu werken we aan een boek voor haar.’
En hoe verloopt dat proces? Schrijft Bart eerst en illustreer jij daarna?
Bart: ‘Voor ons tweede boek, ‘De Vogelbende’ gaat dat inderdaad zo. Ik ben bijna klaar met schrijven en dan kijkt Leon hoe hij de tekst indeelt en waar illustraties komen. Voor ‘De Dromendief’ was het anders: Leon had toen het idee om de illustraties zwart-wit te maken, met alleen de droomdelen in kleur. Dat concept was leidend, en ik heb de tekst daarop aangepast.’
Leon: ‘Bij ‘De Vogelbende’ werken we wat traditioneler, en ga ik pas illustreren als Bart klaar is. Maar het blijft fluïde qua stijl, het wordt niet een tekst en dan een plaatje. Het zal uiteindelijk ook een bijzondere stijl worden waarin alles in elkaar overloopt. Vogels zijn lastig om te tekenen, maar het komt altijd goed. Ik werk vaak in opdracht van andere auteurs, dat hoort bij het vak.’
‘Het is geweldig om nu samen iets met Leon te maken’
Bart, hoe werkt het schrijven bij jou? Denk je het vooraf helemaal uit?
Bart: ‘Ik schrijf heel associatief. Zoals ik de kleinkinderen verhalen vertel: ik heb wat personages in mijn hoofd en laat me leiden door de actualiteit voor het thema. Ik heb wel een globale outline, maar per hoofdstuk verzin ik ter plekke wat erin komt. Tijdens het wandelen schrijf ik in mijn hoofd alvast het volgende hoofdstuk. Het is een vrije manier van werken, maar ik lees veel terug; alles moet wel blijven kloppen.’
De kleinkinderen zijn je testpubliek?
Bart: ‘Ja, in coronatijd mochten we de kleinkinderen 85 dagen niet zien. Toen hebben mijn vrouw en ik elke dag een filmpje opgenomen, zodat ze een verhaaltje hadden voor het slapengaan. Over de Verhalenvos, kapitein Bart en matroosje Neo (mijn kleinzoon). Later kwam daar bootsman Oa (mijn kleindochter) bij. Met een handpop en de bank als poppenkast ontstond een heel eigen wereldje.’
Hoe bevalt het om samen te werken?
Leon: ‘Eerlijk gezegd twijfelde ik in het begin wel, omdat ik het al zo druk heb. Voor februari komen er nog negen boeken van mij uit. Voor mij voelt het niet heel anders dan mijn andere werk.’
Bart: ‘Ik heb het ervaren als een cadeau. Ik heb vroeger samen met mijn vader op het toneel gestaan, dat was een fantastische ervaring. Je bent dan collega’s in plaats van vader en zoon, dat heeft veel voor mijn ontwikkeling gedaan. Het is geweldig om nu samen iets met Leon te maken. Vroeger gebeurde dat vaker: bij de oude ambachten ging een zoon vaak bij zijn vader in de zaak.’
Hebben jullie elkaar anders leren kennen?
Leon: ‘Dat valt mee. Ik zie niet opeens een andere kant van hem, het is nog steeds mijn vader. Gelukkig schrijft hij goede teksten; ik vind ze altijd leuk. En als ik iets niet goed zou vinden, zou ik dat gewoon zeggen.’
Bart: ‘Er gaat hier geen tekst de deur uit zonder dat mijn vrouw hem heeft gelezen, en zij is tamelijk meedogenloos. Als je samenwerkt, moet je kritiek kunnen verdragen. Dan verdwijnt het vader-zoongevoel even en werk je gewoon samen aan het beste resultaat.’
Bart, heb jij je zoon zien veranderen?
Bart: ‘Zeker. De eerste jaren was hij nog zoekende, en zijn eigen manier van werken werd niet altijd begrepen op de kunstacademie. Maar hij is trouw gebleven aan zichzelf en ik heb hem zien uitgroeien tot een vakman. Zijn werk verschijnt nu ook in Amerika en Duitsland, het explodeert gewoon. Mooi om zijn creativiteit te zien, maar ook zijn kennis van de technische kant van boekproductie.’
‘We komen uit een familie waarin bijna iedereen in de culturele sector werkt’
Leon, hoe is jouw werkwijze?
Leon: ‘Het klinkt saai, maar het is vooral uren maken. Aan ideeën heb ik geen gebrek, ik moet gewoon gaan zitten en aan de slag. Zeker als ik iets moet inkleuren, dat is gewoon veel werk. Naast kunstenaar ben ik ook ondernemer: je moet acquisitie doen en blijven produceren. Dat wordt vaak onderschat.’
Bart: ‘We komen uit een familie waarin bijna iedereen in de culturele sector werkt. Ons arbeidsethos is hoog. Niemand heeft een gebrek aan inspiratie, maar we hebben vooral de lust om te werken.’
Leon: ‘Bij mij duurde het even voor ik de juiste opleiding had gevonden. Ik moest intussen wel werken van mijn ouders, toen ben ik als kok aan de slag gegaan. De kunstacademie vond ik soms lastig om vol te houden, maar achteraf ben ik blij dat ik hem heb afgemaakt. Juist omdat het moeilijk was, maakte ik een enorme ontwikkeling door. Mijn eindexamenproject werd zelfs een uitgegeven kinderboek, dus het heeft me veel gebracht!’
Bart Römer (1957) was acteur (‘Medisch Centrum West’, ‘Spijkerhoek’), televisieproducent en directeur van de Nederlandse Filmacademie. Daarnaast schreef hij jeugdboeken als ‘De Veenheks’, ‘Het geheim van Ruysbroeck’, ‘De verborgen kamer’ en ‘Kwakoe.’ Over zijn ouders, zijn vader was acteur Piet Römer, schreef hij ‘Hoe vind je zelf dat het gaat? 12 lessen van mijn vader en 1 van mijn moeder’.
Leon Römer (1986) studeerde illustratie aan de kunstacademies van Den Bosch en Breda. In 2011 verscheen zijn eerste kinderboek ‘Max en Mic in Letterland’, gevolgd door een serie. In 2021 presenteerde hij het tv-programma ‘De Stripshow’. Daarnaast maakte hij diverse tekendoeboeken in zijn kenmerkende kawaii-stijl, zoals ‘Schattig tekenen doe je zo!’ Momenteel werkt hij aan een bundeling van zijn werk.
Dorine van der Wind