‘In veel gevallen kunnen we er veel meer uithalen’

Het Contractenbureau is een stichting die de zakelijke belangen behartigt van scenario- en toneelschrijvers. Ageeth van den Broek, jurist en eindverantwoordelijke, vertelt wat het bureau doet, voor wie precies en wat het kan opleveren.

Beeld: Marijke Kuiper

‘Een tijdje geleden klopte een scenarioschrijver bij ons aan omdat ze geschrokken was van het slechte contract dat haar opdrachtgever haar had voorgeschoteld. Ze sloot zich aan bij Het Contractenbureau waardoor wij haar belangen zouden kunnen behartigen. Alleen al die aansluiting leidde ertoe dat de opdrachtgever met een ander contract over de brug kwam.’ Aan het woord is Ageeth van den Broek, jurist en eindverantwoordelijke bij Het Contractenbureau. Dit werd in 2002 opgericht door Stichting Lira en het Netwerk Scenarioschrijvers van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (tegenwoordig De Auteursbond). ‘Het doel was, en is nog altijd, om auteurs van tv- en filmscenario’s te ondersteunen in hun onderhandelingen over hun werk, met bijvoorbeeld producenten en toneelgezelschappen, en zo hun positie te verbeteren’, vertelt ze. ‘Sinds 2006 behartigt de stichting ook de belangen van toneelschrijvers.’

Hoger honorarium, betere afspraken
Het voorbeeld dat Van den Broek gaf is gelukkig vrij uitzonderlijk. ‘Meestal bieden opdrachtgevers best een redelijk contract. En als het gewoon goed is wat erin staat, gaan we akkoord, we zullen niet altijd tot het gaatje gaan om er net nog iets extra’s uit te slepen. De relatie met een opdrachtgever is ook belangrijk. Maar de aangeboden contractvoorwaarden zijn bij het eerste voorstel vaak nog niet zo goed, daar kunnen wij veel in betekenen. Er wordt bijvoorbeeld een algehele overdracht van rechten op het scenario voorgesteld. Dat betekent dat naast een verfilming ook bewerkingen tot een boek en theaterstuk aan de producent worden overgedragen. Maar daar kun je aparte afspraken over maken, bijvoorbeeld dat jij die mag schrijven of dat je er een vergoeding voor ontvangt, of een percentage van de opbrengsten.’

‘Om je door Het Contractenbureau te laten vertegenwoordigen hoef je je als scenario- en/of toneelschrijver alleen maar aan te sluiten bij Lira’ 

Een marktconforme vergoeding
Soms maken opdrachtgevers nog steeds gebruik van jaren geleden gemaakte collectieve prijsafspraken, ook dan kan het Contractenbureau een verschil maken. Van den Broek: ‘Wij gebruiken die afspraken dan als een van de uitgangspunten voor de vaststelling van een redelijke en marktconforme vergoeding. Sinds geruime tijd mogen er overigens geen collectieve prijsafspraken meer gemaakt worden vanwege de Mededingingswet.’

Van den Broek legt uit dat je je als individu ook zelf hard kunt maken voor een marktconforme vergoeding. ‘Met de indexeertool van de Auteursbond kun je heel gemakkelijk uitrekenen hoe ooit afgesproken vergoedingen aangepast zouden moeten worden. Het Contractenbureau doet daarnaast de financiële afhandeling: vergoedingen voor aangesloten schrijvers lopen via hun administratie.

Twee juridisch specialisten
Lange tijd werd het juridische werk door het bestuur van Het Contractenbureau uitbesteed aan een advocatenkantoor. ‘Het was in de begintijd niet heel gebruikelijk om je belangen te laten behartigen’, vertelt van den Broek. ‘Dus de vraag was nog niet zo groot. Maar die nam gaandeweg toe en vandaag de dag is het vrij normaal.’ Het Contractenbureau werkt sinds 2016 zelfstandig en heeft nu twee juridisch specialisten in dienst met een grote liefde voor film en theater en met relevante kennis over zaken als auteursrecht, contractenrecht, honoraria, vergoedingen en andere contractvoorwaarden. Naast Van den Broek is dat Claudia Beishuizen. Een freelancer doet de financiële administratie. 

‘Met de indexeertool van de Auteursbond kun je heel gemakkelijk uitrekenen hoe ooit afgesproken vergoedingen aangepast zouden moeten worden’

Geen winstoogmerk
‘Om je door ons te laten vertegenwoordigen hoef je je als scenario- en/of toneelschrijver alleen maar aan te sluiten bij Lira. Dat is kosteloos’, vertelt Van den Broek. ‘Ons werk wordt voor ongeveer de helft bekostigd met een subsidie uit het Lira Fonds. De andere helft komt uit een fee die we vragen voor ons werk. Die bedraagt 7% van het onderhandelingsbedrag, met een maximum van 3.150 euro.’ Ook agentschappen vertegenwoordigen soms de belangen van hun schrijvers, zij rekenen vaak een veel hogere fee en hanteren geen maximum. ‘Het Contractenbureau heeft geen winstoogmerk’, legt van den Broek uit. ‘Daardoor kunnen wij dat percentage laag houden. Maar zonder de subsidie is dat niet mogelijk. En het kromme is dat hoe meer mensen van onze diensten gebruikmaken, hoe lastiger het wordt. Want met meer werk zullen we meer mensen in dienst moeten nemen.’

1,7 miljoen euro
Toch is Van den Broek verheugd dat het aantal aanvragen groeit. Er zijn nu ongeveer 200 scenario- en toneelschrijvers bij het Contractenbureau aangesloten. ‘Sommige schrijvers zijn heel actief en doen regelmatig een beroep op ons, voor sommige is het eenmalig. Soms zijn aanvragen heel complex, bij een speelfilm bijvoorbeeld verloopt de financiering in fases en heeft een schrijver diverse contracten. Dagelijks behandelen we meerdere aanvragen. Het afgelopen jaar hebben we 1,7 miljoen aan vergoedingen gefactureerd: een recordbedrag. Daar zijn we trots op.’

Deirdre Enthoven