editie 60 / juli 2021

Steunfonds biedt nieuwe ideeën een kans

Begin 2020 viel voor veel schrijvers het werk plotseling stil. Om de gevolgen van corona op te vangen, riep de Stichting Lira samen met andere rechtenorganisaties het Steunfonds Rechtensector in het leven. Dit stelde onder meer vijfhonderdduizend euro beschikbaar voor nieuwe projecten van professionele schrijvers. Journalist Judit Neurink en jeugdauteur Tanja de Jonge deden een beroep op deze subsidiemogelijkheid.

Steunfonds biedt nieuwe ideeën een kans

Judit Neurink met een inwoner van het Koerdische Acre


Freelance journalist Judit Neurink: ‘Ik heb het Matchingfonds om steun gevraagd’

Judit Neurink woont en werkt in het Midden-Oosten. Ze deed een beroep op de Regeling Steunfonds Freelance Journalisten, uitgevoerd door de Stichting Matchingfonds van De Coöperatie. Dat gaf haar de tijd om onderzoek te doen dat leidde tot het artikel ‘Op de Emiraten mag de chanoekia branden’ dat in de Groene Amsterdammer verscheen.

‘De joodse geschiedenis van het Midden-Oosten is goed verborgen. Het is een taboe om te spreken over de invloed van joden op de geschiedenis van bijvoorbeeld Irak en Iran. Groot was daarom mijn verbazing toen ik ontdekte dat er in Dubai een kleine joodse gemeenschap bestaat die er openlijk een joodse levensstijl op na houdt. Daar wilde ik meer over weten, maar ik kwam er niet aan toe. Na de uitbraak van corona lag mijn andere werk zo goed als stil en opeens had ik tijd om er in te duiken. Ik kon niet reizen, dus al mijn research deed ik via internet. Ik sprak mensen via Zoom en Skype maar dat was lastig. Veel mensen in die regio zijn niet erg eager om met de pers te praten en daardoor heeft dit project veel tijd gekost.

Daarom heb ik het Matchingfonds om steun gevraagd. Ik wist van het bestaan van de noodregeling af, maar aanvankelijk wilde ik daar geen gebruik van maken. ‘Ik red me wel’, dacht ik. ‘Anderen hebben het veel slechter dan ik.’ Typisch een reactie van een freelancer, denk ik. Het is je trots dat je het zelf wel redt en ik héb ook een goedlopende freelance praktijk. Alleen was de hoeveelheid werk door corona drastisch afgenomen. Het was lastig om dat toe te geven.

Inmiddels staat er veel weer op de rails, gelukkig. Dankzij dit stuk heb ik nieuwe opdrachten gekregen, onder meer voor De Groene Amsterdammer. In het najaar hoop ik weer te kunnen gaan reizen en veel meer verhalen te gaan maken. 
Het aanvragen van de subsidie was eigenlijk heel simpel. Geen ingewikkelde formulieren. Wat ik wel jammer vond, is dat het geld pas op mijn rekening stond nadat het stuk gepubliceerd werd.’


 

Jeugdboekenschrijver Tanja de Jonge: ‘Ruimte voor iets nieuws’

Tanja de Jonge kreeg een bijdrage op grond van de Regeling nieuwe projecten en werkbeurzen auteurs, uitgevoerd door de Auteursbond. Ze gebruikte het voor het schrijven van een verhalenbundel met lesideeën voor het MBO: Kadisha’s eer.

‘Al mijn lezingen en schrijversbezoeken werden in een keer afgelast. Ik las over de subsidieregeling, maar dacht dat het om subsidies ging voor auteurs die niet meer in hun levensonderhoud konden voorzien. Pas toen ik begreep dat het projectsubsidies zijn, bedoeld om een concreet project aan te pakken, zag ik mogelijkheden

Ik heb in 2019 een aantal van mijn verhalen voor 12- tot 15-jarigen in eigen beheer gepubliceerd omdat er volgens mijn uitgever geen winst mee te behalen is. Tijdens mijn auteursbezoeken op scholen hoorde ik van docenten en leerlingen juist dat ze liever korte verhalen lezen dan een heel boek. Zo is bij mij het idee ontstaan om dat boek zelf te gaan maken en uit te geven. De kosten heb ik er inmiddels dik uit.

Binnen het MBO is de roep om verhalen nog groter, het liefst in combinatie met gespreks- en schrijfopdrachten. Dus daar ben ik aan begonnen. Na de zomer, als we hopelijk weer naar de scholen toe mogen, wil ik die in de praktijk gaan uitproberen.

Ik heb inmiddels twaalf verhalen geschreven over het meisje Kadisha. Ieder verhaal kijkt vanuit een ander perspectief naar wie ze is en wat er met haar is gebeurd. Daar zitten opdrachten bij zoals een stripverhaal tekenen, een dagboek schrijven of samen bespreken hoe jij met een geheim van een vriendin om zou gaan.

Deze verhalen waren er zonder de subsidie ook wel gekomen, maar zeker niet zo snel. Voor mij was het vooral een stimulans om mijn plannen voor educatieve projecten en het zelf uitgeven serieus te gaan onderzoeken.

Het grote voordeel van projectsubsidies als deze is, dat je eens iets durft te proberen. Daarom zou ik een warm pleidooi willen houden om deze ook na de coronaperiode te blijven verstrekken. Ze geven creatieve mensen rust en ruimte om eens iets heel anders te doen. En dat kan leiden tot verrassende resultaten.’

De Auteursbond voerde ook de Startgeldregeling Scenario uit.

Linda Huijsmans

 



Lira heeft een nieuw Aansluitingscontract

Dit jaar zal Lira haar nieuwe aansluitingscontract implementeren. Het nieuwe contract staat vanaf nu op onze website en portal. Ben je al aangesloten, dan word je in de komende periode uitgenodigd om het nieuwe contract digitaal te ondertekenen. Hiermee wordt je huidige aansluitingscontract met Lira vervangen.

Lira heeft een nieuw Aansluitingscontract

Beeld: iStock


Op het gebied van media en digitalisering zijn in de afgelopen jaren veel ontwikkelingen geweest. Daarnaast is de wet- en regelgeving op het gebied van auteursrecht en collectief rechtenbeheer veranderd. Het oude aansluitingscontract, dat dateert uit 2009, is daarom aangepast.

Het nieuwe contract is opgesteld in nauwe samenwerking met de Auteursbond en de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ). Zij bevelen aansluiting bij Lira van harte aan.

Digitale ondertekening
Omdat Lira inmiddels meer dan 13.000 aangeslotenen heeft, is ervoor gekozen om het nieuwe aansluitingscontract digitaal te laten ondertekenen. 

Auteurs kunnen het contract op deze manier eenvoudig afsluiten. Wanneer je het contract online invult en digitaal ondertekent, ontvang je een digitaal exemplaar van het ondertekende contract per email retour en kun je dit desgewenst downloaden en/of printen.

Wat doet Lira voor jou?
Lira zorgt ervoor dat er bij collectieve exploitaties van auteursrechtelijk beschermd werk een vergoeding voor auteurs beschikbaar is, en incasseert en verdeelt deze onder de rechthebbende auteurs. Lira doet dit mede op basis van rechten en vergoedingsaanspraken die de auteurs via het aansluitingscontract aan haar in beheer hebben gegeven.

Voordelen van aansluiting bij Lira zijn onder meer:
Extra inkomen uit collectieve exploitatie van rechten en aanspraken op vergoedingen die je individueel niet (of nauwelijks) kunt incasseren
 Dat er collectief voor je wordt onderhandeld met uitgevers, producenten en exploitanten
 Informatie via Lira Nieuws
 Toegang tot Stichting Rechtshulp Auteurs
 Toegang tot het Contractenbureau
 Toegang tot het P.C. Boutensfonds
 Vergoedingen via zusterorganisaties in het buitenland
 Hulp en advies
 Inspraak bij het beleid van Lira en Lira Fonds



Writersroom geeft podium aan nieuwe scenarioschrijvers

Nieuwe verhalen over het voetlicht brengen. Dat is wat ROSE Stories doet. In hun Writersroom koppelen ze jonge scenarioschrijvers aan een ervaren collega. Daarna krijgen ze de kans hun werk te pitchen aan een publiek van geïnteresseerde producenten. Vanwege corona vonden die bijeenkomsten online plaats, maar desondanks werden belangrijke contacten gelegd en mooie plannen gemaakt.

Writersroom geeft podium aan nieuwe scenarioschrijvers

Producenten reageren online op het scenario van Sandy Bosmans


‘Stoer’, ‘fris’, ‘vriendschap’ , ‘magisch’… Het zijn een paar van de steekwoorden die het publiek op verzoek van gespreksleider Fadua el Akchaoui via de camera laat zien. Zij reageren op het scenario van Sandy Bosmans voor haar jeugdfilm Hatseflats. Fadua heeft haar geïnterviewd en twee acteurs hebben een fragment gespeeld.

De schrijvers, onder wie ook Mo Anouar, de acteurs en de gespreksleider zijn live aanwezig in Pakhuis de Zwijger, dertig televisieproducenten, omroepmedewerkers en collega-schrijvers kijken via hun schermpje mee.

Hatseflats
Hatseflats gaat over Zoe, een leuke, slimme krullenkop van een jaar of 10, die zich eenzaam voelt en daarom een vriendje verzint: Zen. Die leert haar dapper te zijn en voor zichzelf op te komen. Het enige probleem is dat hij zal verdwijnen zodra haar ouders zullen ontdekken dat hij bestaat.

Sandy Bosman is, zoals ze het zelf noemt, van dubbel bloed. ‘Ik kan andere geluiden voor het voetlicht brengen omdat ik weet wat migrantenkinderen bezighoudt.’ 

Makers uit andere groepen
En dat is precies waarvoor ROSE Stories is opgericht. Projectleider Nedra Kenzari: ‘Een grote groep Nederlanders herkent zichzelf niet in de verhalen die ze horen, zien en lezen. Daarom besloten Chafina Bendahman en Nasim Miradi daar iets aan te doen. Het doel van ROSE Stories is het verhalenlandschap diverser te maken door makers uit andere groepen het woord te geven.’

 

Het  allereerste project was Melk en Dadels; een journalistiek kookboek waarin ervaringen van de eerste generatie Marokkaans-Nederlandse vrouwen werden opgetekend aan de hand van recepten. Het boek werd later bewerkt tot een succesvolle theatervoorstelling.

Nedra Kenzari: ‘We willen mensen met bijzondere ideeën helpen een podium te vinden. Met Writersroom werken we samen met onder andere Cinekid, het Nederlands Film Festival en theater Bellevue om talenten met originele ideeën voor scenario’s te koppelen aan producenten die op zoek zijn naar nieuwe perspectieven.’

Rabia’s zinderende zomer
Na Sandy Bosmans, pitcht Mo Anouar zijn scenario aan de online groep professionals. Hij werkte samen met coach Marc Veerkamp aan zijn scenario Rabia’s zinderende zomer. Bewonderend vertelt die hoe zorgvuldig Mo te werk gaat: ‘Hij zet nooit zomaar een woord neer. Hij denkt over alles na.’

Samen schaafden ze aan het verhaal over Rabia, dat zich afspeelt in de zomervakantie voordat ze naar de middelbare school zal gaan. Mo vertelt aan Fadua el Akchaoui: ‘Rabia is zo’n kind dat ik vroeger zelf graag had willen zijn.’

‘We willen het verhalenlandschap diverser maken’

De grote speeltuin in haar wijk verdwijnt achter hoge hekken en ondoorzichtbaar plastic en niemand weet wat er aan de hand is. Dus gaan Rabia en haar vrienden op zoek naar het antwoord. ‘Ze heeft geleerd dat je niet mag liegen, maar komt er achter dat volwassenen soms wel heel losjes omgaan met de waarheid.’

Tot leven laten komen
Het gifschandaal van Lekkerkerk vormde een de inspiratiebronnen voor dit verhaal. ‘Er wordt bijna nooit door kinderogen naar zulke schandalen gekeken. Ik heb dat wel geprobeerd.’

De producenten reageren geïnteresseerd en vuren hun vragen op Mo af. Een van hen wil graag weten wat zijn grootste wens is. ‘Mijn verhaal tot leven laten komen’, antwoordt hij meteen. Wat er ook gaat gebeuren; de kiem daarvoor is hoogstwaarschijnlijk deze middag gelegd.

Linda Huijsmans

Writersroom wordt mede ondersteund door het Lirafonds 



Ingewikkeld die btw? Dat valt mee!

Stichting Lira keert diverse vergoedingen uit. Sommige daarvan, de thuiskopie-, leenrecht- en reprorechtgelden, incasseren wij zonder btw. Andere, zoals de vergoedingen voor BMS (voorheen kabel) en e-lending, incasseren wij met btw. Dat verschil is van belang als u btw-plichtig bent.

Bij de regelingen voor thuiskopie, leenrecht en reprorecht ontvangt u als auteur, zoals de belastinggids zo mooi omschrijft: ‘een vergoeding zonder dat er sprake is van een door u geleverde tegenprestatie’. Hierdoor is geen sprake van btw over deze vergoedingen.

Voor de overige vergoedingen die Lira uitkeert, kunt u daarentegen wel btw van Lira ontvangen. Dit kan als u btw-plichtig bent, uw btw-identificatienummer aan ons doorgeeft en de btw-verklaring ondertekent. U bent dan zelf verantwoordelijk voor afdracht van de btw over de vergoeding en moet daar zelf aangifte van doen.

U kunt uw btw-identificatienummer opgeven via de webportal.

Op de vraag óf u btw-plichtig bent, kan Lira geen antwoord geven. Ook niet op de vraag of u btw-plichtig bent in Nederland of elders. Voor dergelijke vragen kunt u het beste contact opnemen met de Belastingdienst.

Wel is Lira verplicht om bij uitbetaling van álle vergoedingen aan u, 21% btw over de administratievergoeding in te houden. Die inhouding vindt u altijd gespecificeerd terug op uw facturen van Lira. De btw draagt Lira af aan de Belastingdienst voor de door haar geleverde dienst: de uitvoering van de administratie.



Lira blikt in online jaarvergadering terug op bewogen jaar

Op 17 juni 2021 vond de jaarvergadering van Lira voor de tweede keer op rij plaats als een livestream vanuit Pakhuis de Zwijger. Ruim 120 aangeslotenen van Lira meldden zich hiervoor aan en op de dag zelf mocht Lira ongeveer 70 deelnemers verwelkomen.

De voorzitter handelde in hoog tempo de onderwerpen op de agenda af, waaronder een terugblik op het uitzonderlijke jaar 2020, waarin onder meer de reprorechtuitkering vak, wetenschap en educatief door Lira gestalte kreeg en waarin auteurs gebruik konden maken van diverse regelingen in het kader van corona-noodsteun. De penningmeester memoreerde dat Lira’s incasso én repartitie vorig jaar de hoogste ooit waren, terwijl de inhouding voor administratievergoeding naar beneden is bijgesteld.

Vragen stellen
Met de chatfunctie in de livestream konden deelnemers vragen stellen aan het bureau en de directie van Lira. Er ontstond een levendige discussie over onderwerpen uiteenlopend van online journalistieke media als Follow the Money tot de Koninklijke Bibliotheek. Voor zover de tijd het toeliet, werden vragen direct en publiekelijk aan tafel beantwoord, terwijl andere vragen of in de chat zelf of na afloop van de vergadering van een antwoord werden voorzien. 

Enkele vragen hadden betrekking op het online stemmen, aangezien sommige stemgerechtigde gebruikers niet (tijdig) begrepen dat zij de link naar het stemmen in het programma Mentimeter dezelfde dag per email hadden ontvangen.

Lira had beloofd de problemen met het stemmen nader uit te zoeken en kan hierbij bevestigen dat er op 17 juni 2021 geen technische of andere problemen waren met het gebruik van de link of het programma Mentimeter. 

Online stemmen
Stemgerechtigde aangeslotenen konden hun oordeel uitspreken over het gevoerde en te voeren beleid van de stichtingen Lira en Lira Fonds.
Lira kreeg 24 stemmen vóór, geen stem tegen en één onthouding.
• Lira Fonds kreeg 21 stemmen vóór, geen stem tegen en geen onthoudingen.
• Het quorum van twintig stemmen was daarmee gehaald.

Herbenoemingen
Voorafgaand aan de jaarvergadering hadden zich geen tegenkandidaten gemeld voor de bestuurszetels. Onder tijdelijk voorzitterschap van vicevoorzitter Annemarie Bon werden de herbenoemingen bekrachtigd van voorzitter Felix Rottenberg en van bestuursleden Jeroen Thijssen en Atte Roskam (beiden op voordracht van de Auteursbond). Het geringe aantal aanwezigen aan de vergadertafel en in de zaal ging over tot een bescheiden applaus.

Zoals ieder jaar gebruikelijk zullen de notulen van deze jaarvergadering op de website van Lira worden gepubliceerd.



Extra geld voor steunregelingen schrijvers en vertalers

Sinds 2020 participeert Stichting Lira in het Steunfonds Rechtensector. Via dit fonds kon toen vijfhonderdduizend euro worden besteed aan werkbeurzen en nieuwe projecten van journalisten, scenaristen, schrijvers en vertalers. Nu kunnen professionals die getroffen zijn door de coronacrisis in 2021 wederom financiële ondersteuning aanvragen.

Op 14 juni 2021 besloot de minister van OCW om in totaal tien miljoen euro extra toe te kennen aan het Steunfonds Rechtensector. Met een toekenning van 1,15 miljoen euro zorgt Lira Fonds ervoor dat de bestaande regelingen van de Auteursbond en het Matchingfonds van de Coöperatie kunnen worden verlengd.

Ondersteuning aanvragen
Houd voor meer informatie over de twee regelingen 'Nieuwe Projecten en Werkbeurzen Auteurs' en 'Startregeling voor Scenarioschrijvers' de website van de Auteursbond in de gaten, en voor de regeling 'Steunfonds Freelance Journalisten' de website van de Coöperatie.

Freelance journalist Judit Neurink en kinderboekenschrijver Tanja de Jonge vroegen tijdens een eerdere rond al subsidie aan. Elders in Lira Nieuws lees je hoe zij daar op terugkijken: Steunfonds biedt nieuwe ideeën een kans.



Advies op maat? Hier moet je zijn

Voor juridisch advies moet je ergens anders zijn dan voor informatie over auteursrecht. Een vraag over je positie als freelance journalist is wat anders dan hulp bij contractbesprekingen. Daarom werkt Stichting Lira samen met de Auteursbond, de NVJ, het Contractenbureau en de Stichting Rechtshulp Auteurs. Allemaal geven zij advies op maat. Hier lees je voor welk advies je waar moet zijn.

Contracten met opdrachtgevers
Heb je hulp en advies nodig over contracten met opdrachtgevers? Dan kun je terecht bij de Auteursbond. De Auteursbond vertegenwoordigt letterkundigen, educatieve auteurs, boekvertalers, scenarioschrijvers, journalisten en non-fictieschrijvers, literair vertalers, misdaadauteurs, jeugdboekenschrijvers, theaterauteurs en ondertitelaars. Als je lid bent van één of meer van de tien secties van de Auteursbond, dan kun je daar terecht voor vragen over je contracten.

Freelance journalisten die lid zijn van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) kunnen daar terecht voor hulp en advies.

Juridisch advies
Voor juridische adviezen en hulp in professionele geschillen met uitgevers, omroepen, producenten en andere gebruikers van je werk (bijvoorbeeld wanneer een contract niet wordt nageleefd of wanneer inbreuk wordt gepleegd op je auteursrechten) is het van belang dat je lid bent van de Auteursbond en/óf van de NVJ en/óf aangesloten bent bij Lira. De NVJ biedt haar leden juridisch advies en rechtsbijstand en heeft advocaten in dienst die je kunnen bijstaan, bijvoorbeeld als je werk is gepubliceerd zonder toestemming.

Wie geen lid is van de NVJ, maar wel (financiële) ondersteuning nodig heeft bij een conflict, kan een aanvraag indien bij de Stichting Rechtshulp Auteurs. Deze route staat zowel open voor leden van de Auteursbond als voor aangeslotenen van Lira. 

De Stichting Rechtshulp Auteurs kan (financiële) ondersteuning bieden aan schrijvers en vertalers die bijstand of bemiddeling van juridische of boekhoudkundige aard behoeven in conflicten die verband houden met hun auteurschap. Het gaat hier dus om professionele geschillen en uitdrukkelijk niet om contracten. Meer informatie over de voorwaarden vind je hier.

Het Contractenbureau
Ben je als toneel- en/of scenarioschrijver aangesloten bij Lira en wil je dat de onderhandelingen over jouw contracten gedaan worden door een deskundig onderhandelaar? Dan kun je je melden bij het Contractenbureau.

De juristen van het Contractenbureau kunnen niet alleen de juridische zaken en de contractonderhandelingen overnemen, maar ook de hele administratieve rompslomp rondom facturering en incasso. Zij rekenen daarvoor een percentage van het bedrag dat je met een door hen bemiddeld werk verdient.

Vragen over het auteursrecht
Heb je algemene vragen over het auteursrecht? Bijvoorbeeld hoe je kunt bewijzen dat je het auteursrecht op een werk hebt of welk gebruik van een werk is toegestaan? Op de website auteursrecht.nl, die wordt beheerd door de Federatie Auteursrechtbelangen, vind je heel veel informatie.

De Auteursbond, de NVJ, de Stichting Rechtshulp Auteurs en het Contractenbureau worden mede ondersteund door het Lira Fonds.

Lira is lid van VOI©E, onderdeel van de Stichting Federatie Auteursrechtbelangen, het samenwerkingsverband tussen Platform Makers, Platform Creatieve Media Industrie en VOI©E.



Het verdienmodel van Rens Lieman

Rens Lieman (32) is freelance journalist. Hij werkte onder meer voor NRC en Esquire en schreef het boek Uber voor Alles, over de schaduwkanten van de on demand-economie. Inmiddels werkt hij als freelance onderzoeksjournalist. Kan hij daar een beetje van rondkomen? We stelden hem 7 vragen over zijn verdienmodel.

Het verdienmodel van Rens Lieman

'Eigenlijk is het gek dat je voor een onderzoeksproject soms subsidie moet aanvragen’ | Foto: Tobias Bos



1. Wat was je eerste (betaalde) schrijfopdracht?

‘Terwijl ik studeerde aan de School voor Journalistiek werd ik freelance sportverslaggever bij het Noord-Hollands dagblad. Ik begon met het verslaan van badmintonwedstrijden in de regio en werd al snel gebombardeerd tot ‘chef overige sporten’. Er waren genoeg mensen die de voetbalwedstrijden wilden verslaan, maar ik vond juist die kleine sporten interessant.
Elk weekend ging ik op pad, schreef mijn stuk op de redactie hielp daarna mee om het sportkatern in elkaar te zetten. Daar heb ik de basics van het vak geleerd.

Maar mijn aller-, allereerste schrijfervaring deed ik op met mijn eigen Formule-1 website, die ik op de middelbare school begonnen ben. Daar ontdekte ik dat ik schrijven heel leuk vond. Mijn ouders checkten mijn stukken op spelfouten en mijn broer leerde me dat je als journalist alles mag vragen en overal op af kunt stappen.’

2. Waarmee zou je in een ideale wereld het liefst je hele inkomen verdienen?  

‘Om eerlijk te zijn, ben ik mijn eigen ideale wereld nu dicht genaderd. Tijdens het schrijven van mijn boek over Uber, dat in 2018 verscheen, merkte ik dat ik me graag grondig in een onderwerp verdiep dat ik belangrijk vind. Nu ben ik bezig met een grote opdracht over de Bollenstreek, in opdracht van het Mediahuis. Dankzij een subsidie van het Mediafonds Zuid-Holland heb ik voor het eerst de financiële luxe dat ik me honderd procent op één onderwerp kan focussen. Ideaal, maar tegelijkertijd is het gek dat een freelancer voor onderzoeksjournalistiek soms subsidie moet aanvragen.’

3. Hoe ziet jouw verdienmodel er in werkelijkheid uit?

‘Normaal gesproken combineer ik journalistieke projecten met commerciële klussen. Een belangrijke inkomstenbron waren ook de lezingen waar ik na de verschijning van mijn boek veel voor gevraagd werd. Dat vond ik ontzettend leuk om te doen. Ik ben overal geweest – van studentenverenigingen tot congressen – en het verdiende ook nog eens heel goed. Door corona is daar helaas abrupt een einde aan gekomen.’

‘Verdiep je in de subsidiemogelijkheden.
Er zijn er meer dan je denkt’ 

 

4. Kun je leven van de opbrengsten van je werk? 

‘De ene maand comfortabeler dan de andere, maar ik heb altijd kunnen leven van mijn werk. Als ik goed verdiend had, boekte ik een vakantie en als het tegenzat, deed ik een tijdje heel zuinig. Een paar keer heb ik geld moeten lenen bij een goede vriend, maar over het algemeen was er een stevige financiële basis.’

5. Wat was tot nu toe voor jou de beste investering in je vakmanschap? 

‘Het was niet zo gepland, maar achteraf gezien was het schrijven van Uber voor alles de beste investering die ik had kunnen doen. Ik heb er veel meer tijd in gestoken dan ik gepland had. De subsidie van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten was daardoor niet helemaal toereikend, maar ik had geen tijd om er commerciëlere klussen naast te doen. Dat veranderde toen het boek er eenmaal lag. Toen kwamen de leukste opdrachten naar me toe. Voor de NRC ben ik een tijdlang ‘correspondent Uber’ geweest en ook voor andere media schreef ik achtergrondstukken en nieuwsberichten over dit onderwerp. Mijn voordeel was dat ik hier als eerste in Nederland in ben gedoken en dat het boek verscheen in een periode dat deze manier van werken ter discussie kwam te staan. Dat gaf mij een voorsprong. Ik kreeg veel verzoeken voor journalistieke stukken en lezingen, waardoor ik die investering er dubbel en dwars uit heb gehaald.’

‘Het schrijven van mijn boek 'Uber voor alles' was mijn beste investering’ 

6. Biedt de Nederlandse context freelance journalisten voldoende middelen van bestaan?

‘Ja, al zijn daar wel wat kunstgrepen voor nodig. Een freelancer die een boek wil schrijven of een ander langdurig journalistiek project wil uitvoeren, heeft daarnaast commerciële klussen of subsidie nodig om rond te kunnen komen. Het honorarium van een uitgever is niet genoeg. Dat is althans de situatie die ik aantrof. Ik vind dat ergens wel wrang, want een marketeer die een paar maanden werkt aan een sportevenement, bijvoorbeeld, krijgt wel gewoon een fatsoenlijk honorarium. Daarom is het idee van een baan, met een vast inkomen waarin ik me toch voornamelijk bezig zou mogen houden met grote dossiers, wel aantrekkelijk.’

7. Heb je tot slot een gouden tip voor andere freelance journalisten?

‘Focus je op werk dat je zelf belangrijk en interessant vindt. Vind een manier om daar geld mee te verdienen en verdiep je in de mogelijkheden die er zijn. Zelf wist ik aanvankelijk helemaal niets over de bestaande subsidies. Dankzij de uitgever van mijn boek leerde ik het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten kennen, anders had ik het boek echt niet kunnen schrijven. Voor mijn huidige onderzoeksproject naar de Bollenstreek, wees mijn opdrachtgever me op het Mediafonds Zuid-Holland. Die hebben me een subsidie gegeven waarmee ik me nu een paar maanden onbezorgd op dit project kan focussen.

Als dat niet voldoende is, kies dan commerciële klussen die je niet te veel energie kosten. Die heb je hard nodig voor het werk dat echt belangrijk voor je is.’

Linda Huijsmans

 

 



Vergoedingen van Lira zijn belastbaar inkomen

De vergoedingen die u als auteur van Lira ontvangt, moet u als inkomen opgeven bij de Belastingdienst. Fiscaal gezien zijn deze vergoedingen belastbaar inkomen. Als u aangifte doet als ondernemer, is dat ‘Winst uit onderneming’, anders is het ‘Inkomen uit overige werkzaamheden’.

Lira geeft het bedrag dat per jaar aan u is uitgekeerd door aan de Belastingdienst. In de vooraf ingevulde aangifte voor Inkomstenbelasting vindt u dit terug bij de categorie ‘Inkomsten uit overige werkzaamheden’.

Als u vindt dat deze inkomsten beter op hun plek zijn in de categorie ‘Winst uit onderneming’, dan zult u dit zelf moeten aanpassen. Hiervoor kunt u contact opnemen met de Belastingdienst of met uw belasting- of financieel adviseur. Lira kan u daar niet in adviseren, omdat wij geen inzicht hebben in uw fiscale situatie.



Eenvoudige verlangens

Zouden de desbetreffende ambtenaren een wiebelend gevoel hebben gekregen dat tot een nieuwe opzet van de Auteurswet leidde? Of waren het die keer, lang geleden, twee eenvoudige gezanten van een eenvoudige schrijversvakbond die enkele van hun eenvoudige verlangens op tafel legden? Of wilden ze misschien een boos geworden hoogleraar te vriend houden?

Eenvoudige verlangens

Hoe dan ook: van Nederland wordt wel gezegd dat er in de contractuele praktijk alhier sprake is van twee immer met elkaar strijdende partijen die toe rijden op hetzelfde kromme hek. Het soms hoog geprezen model van de voortdurende aandacht ziet er wel eens heel verleidelijk uit. Toegepast op auteursrechtelijk relevante werken betekent dat, dat elke tekst van de één getoetst kan worden aan die van een ander. Literaire democratie.

Vaste verdeelsleutels
Sommige samenhangen zijn daarbij helder, andere niet, maar in alle gevallen vraagt de praktijk vaak om een verdeelsleutel. Auteurs en exploitanten zetten zich bij voorkeur dan ook tijdig aan het formuleren daarvan.

En wanneer de ene helft gecontroleerd in slaap valt, veert logischerwijs de andere helft op om ook dan een controlerende rol te blijven vervullen. 

Zulke verdeelsleutels (en ook andere verdeelelementen) zijn ook van toepassing op andersoortige collectieve rechtspersonen. En meestal zullen ze niet onderworpen zijn aan een exact gelijke verdeling. Met andere woorden: de verdeelsleutel zal niet altijd bestaan. Een verdeling op het eerste niveau zouden we een primaire verdeling uit een gelijke verdeling kunnen noemen. Een daaropvolgende verdeling zouden we kunnen betitelen als een secundaire verdeling en zo verder. Daarvan kan afgeweken worden tot een tevredenstellend resultaat is bereikt.

Geen kleinigheid
Wie aan iemand een exclusieve licentie verleent (bijvoorbeeld aan een musicalproducent), zal ervoor moeten zorgen dat zijn toestemming schriftelijk wordt verleend. De bedoeling moge duidelijk zijn. Op die wijze wordt de producent van het werk als het ware erop gewezen dat het geen kleinigheid is dat bevoegdheden die hem in deze constructie exclusief maar altijd tijdelijk toevallen, ernstig benut moeten worden en niet in goede voornemens moeten verzanden. Op welke wijze dan ook…

KH