editie 57 / juni 2020

Vijf ton extra voor getroffen schrijvers

Rechtenorganisaties uit de hele creatieve sector hebben samen het Steunfonds Rechtensector in het leven geroepen. Hier kunnen professionals die zwaar getroffen zijn door de coronacrisis financiële ondersteuning aanvragen. Stichting Lira participeert in dit fonds en heeft vijfhonderdduizend euro te besteden aan werkbeurzen en nieuwe projecten van journalisten, scenaristen, schrijvers en vertalers.

Vijf ton extra voor getroffen schrijvers

Foto: Matthew Waring / Unsplash

In het Steunfonds Rechtensector werken belangenorganisaties uit de creatieve sector samen om hun rechthebbenden bij te staan. De collectieve beheersorganisaties Buma/Stemra, Sena, Lira, Vevam, Norma en Pictoright hebben samen vijf miljoen euro in het nieuwe Steunfonds gestort. De minister van OC&W heeft dat verdubbeld tot tien miljoen euro.

Nieuwe projecten en werkbeurzen
Uit die pot van tien miljoen krijgt de Stichting Lira Fonds vijfhonderdduizend euro om te besteden aan nieuwe projecten en werkbeurzen van zelfstandige professionele schrijvers. Daarnaast stelt Lira uit eigen middelen nog eens vierhonderdduizend beschikbaar als garantstelling voor het Sociaal Fonds Auteurs van de Auteursbond en dat van de Nederlandse Vereniging voor Journalisten, NVJ. Felix Rottenberg, bestuursvoorzitter Lira en Lira Fonds: ‘De vijf ton verdelen we over specifieke doelgroepen; journalisten, scenarioschrijvers en schrijvers en vertalers die niet in aanmerking komen voor een bijdrage van het Letterenfonds. Zij kunnen een werkbeurs aanvragen voor nieuwe projecten.’

De Auteursbond; ‘Met het geld kunnen we de ergste nood lenigen’

Snelheid staat voorop
Voor de uitvoering van de regelingen heeft Lira meerdere deskundige samenwerkingspartners gevonden. Voor journalisten gaat, in overleg met de NVJ, honderdzestigduizend euro naar het al bestaande Matchingfonds van de Coöperatie. Alle freelance journalisten kunnen daar eenmalig een idee indienen voor een geschreven journalistieke productie. ‘Snelheid staat bij ons altijd voorop’, zegt Jan-Jaap Heij van het Matchingfonds. ‘We beoordelen iedere aanvraag normaal gesproken binnen twee weken.’ Dankzij het nieuwe geld kan iedere aanvraag met maximaal vijfentwintighonderd euro gehonoreerd worden.

 

Mooie start
Het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten krijgt eenmalig tienduizend euro extra voor de bestaande regeling ‘Startsubsidie voor Jonge Journalisten’ en de Auteursbond gaat de subsidieregelingen voor de scenaristen en de schrijvers en vertalers inrichten en uitvoeren. De scenarioschrijvers krijgen een bedrag van honderdvijfenzestigduizend euro dat bedoeld is als ‘startgeld’ voor nieuwe projecten die in deze tijd anders niet geschreven zouden worden. Ook voor de schrijvers en vertalers is honderdvijfenzestigduizend euro beschikbaar. 

Jan Hilbers, directeur van de Auteursbond is blij met het extra geld en trots op de samenwerking van de hele sector. ‘Het is een mooie start, maar er zal nog veel meer moeten gebeuren. Dit geld gebruiken we om de ergste nood te lenigen en ervoor te zorgen dat er nieuw werk gemaakt kan blijven worden en lopende projecten afgemaakt kunnen worden.’

Sociaal Fonds
Stichting Lira stelt naast die vijf ton ‘nieuw’ geld van OCW ook vierhonderdduizend euro uit eigen middelen beschikbaar als garantstelling aan het Sociaal Fonds Auteurs van de Auteursbond en dat van de NVJ. Individuele schrijvers en journalisten die in acute financiële nood verkeren kunnen een beroep doen op het Sociaal Fonds. Beide organisaties hebben een coronameldpunt waar getroffen auteurs zich kunnen melden. De gelden zijn bedoeld voor alle professionele schrijvers, ongeacht of ze lid zijn van de bonden of niet.

NVJ: Met de huidige tarieven kunnen freelancers geen enkele buffer opbouwen

Omzetverlies van 2,5 miljoen euro
Thomas Bruning, algemeen secretaris van de NVJ, vindt het positief dat er nu rechtstreeks geld beschikbaar komt voor freelancers, maar heeft er ook een dubbel gevoel bij: ‘Natuurlijk juichen we alles toe wat de pijn kan verlichten, al staat het niet in verhouding tot het omzetverlies van freelance journalisten. Alleen al bij ons eigen NVJ-meldpunt hebben die rond de 2,5 miljoen euro schade gemeld.’

Dat het grootste deel van de freelancers die schade niet op kan vangen, toont volgens Bruning nog maar weer eens aan dat er iets substantieels mis is in de markt. ‘Met de huidige tarieven kunnen freelancers geen enkele buffer opbouwen’. 

Ondersteuning aanvragen
Meer informatie over de twee regelingen 'Nieuwe Projecten en Werkbeurzen Auteurs' en 'Startregeling voor Scenarioschrijvers' is te vinden op de website van de Auteursbond. Op de website van de Coöperatie vind je meer informatie over de regeling 'Steunfonds Freelance Journalisten'. 



Coulance bij het Lira Fonds

De maatregelen om het coronavirus in te dammen, hebben in de culturele sector geleid tot het uitstellen en stopzetten van projecten, voorstellingen, festivals en evenementen. Theaters en podia zijn dicht gegaan. Ook projecten waaraan het Lira Fonds heeft bijgedragen hebben de gevolgen hiervan ondervonden.

Creativiteit
Het Lira Fonds ondersteunt schrijfopdrachten, voordrachten, festivals, prijsuitreikingen, evenementen en projecten op het gebied van literatuur en drama. Het Lira Fonds is zich ervan bewust hoe hard de (podium)kunsten getroffen zijn en heeft de afgelopen weken veel berichten ontvangen over uitstel, wijziging of annulering van geplande projecten. We merken dat organisaties hun uiterste best doen om deze moeilijke periode door te komen en zijn onder de indruk van de creativiteit die daarbij aan de dag wordt gelegd.

 

Coulance
Wij begrijpen dat het nog niet te overzien is wanneer voorstellingen en optredens weer doorgang kunnen vinden. Het Lira Fonds zoekt daarom graag naar oplossingen voor de projecten en activiteiten die geraakt worden. Verzoeken met betrekking tot uitstel, wijziging en afstel zullen in behandeling worden genomen, waarbij elke aanvraag apart wordt beoordeeld en coulance daarbij de norm is.

Bij vragen kan contact worden opgenomen met het secretariaat van het Lira Fonds via lirafonds@cedar.nl.



Het verdienmodel van Aai Prins

Aai Prins (1959) vertaalde literaire werken van onder meer Platonov, Gogol en Pasternak, schreef recensies en geeft les aan aankomende vertalers. In 2019 won ze de Letterenfonds Vertaalprijs voor de hoge kwaliteit van haar vertalingen en haar inzet als ambassadeur voor de Russische cultuur. Levert die waardering haar voldoende inkomsten op? We stelden Aai Prins 7 vragen over haar verdienmodel.

Het verdienmodel van Aai Prins

'Er zou meer aandacht en waardering mogen komen voor het werk van vertalers'Foto: Gerard van der Wardt
 

1. Wat was je eerste betaalde opdracht?

Die kwam van een visboer uit IJmuiden, die ik via via kende. Hij had een gehandicapte dochter die in Amerika onderzocht was en kreeg een uitgebreid verslag van de arts in het Engels. Ik studeerde nog en hij vroeg of ik het wilde vertalen. Het was een ingewikkelde tekst, vol medisch jargon en ik was er lang mee bezig geweest. Daar heb ik uiteindelijk 150 gulden voor gevraagd en dat vond hij zo belachelijk weinig dat hij mij een flinke lading vis erbij cadeau heeft gedaan.

2. Waarmee zou je in een ideale wereld als vertaler het liefst je hele inkomen verdienen?  

Ik verkeer al in mijn ideale wereld. Ik kan al mijn tijd besteden aan het vertalen van Russische literatuur en dat kan ik doen waar en wanneer ik dat wil. Zo zit ik nu in mijn ‘datsja’; mijn buitenhuisje bij het Markermeer en in mijn pauze stop ik straks pompoenen en courgettes in de grond. Ik vertaal literatuur en wissel dat af met opdrachten waarvoor ik naar buiten moet, zoals lesgeven, tolken voor een rechtbank enzovoort. Ik voel me weleens schuldig, want mijn situatie is bepaald niet representatief voor de gemiddelde vertaler in Nederland.

3. Hoe ziet jouw verdienmodel er vandaag de dag uit?

Na mijn studie heb ik me laten beëdigen als tolk/vertaler en ben ik begonnen met het vertalen van officiële papieren als geboorte- en huwelijksaktes. Nadat de grenzen naar het Westen open waren gegaan, kwamen veel Russische dames naar Nederland om te trouwen en moest er veel papierwerk vertaald worden. Daarnaast werkte ik bij de SOS-Alarmcentrale.

'Een goede vertaling valt of staat met de tijd die je erin stopt’

Net als nu was het toen erg lastig om als startende vertaler opdrachten te krijgen. In 1986 kon dankzij de perestrojka een roman van Rybakov verschijnen. Dat was een vijfdelig werk over het leven in Rusland onder Stalin, dat tot dan toe verboden was geweest. In het Westen werd het flink gehypet en het was uitgever Mai Spijkers er veel aan gelegen om het boek zo snel mogelijk op de markt te brengen. Er werden drie vertalers aangetrokken en toen er daarna nóg iemand nodig bleek, besloot de uitgever mij erbij te vragen. 

 

4. Kun je leven van de opbrengsten van je werk? 

Nadat je tenminste één zelfstandige literaire vertaling gemaakt hebt, kun je een beurs bij het Letterenfonds aanvragen. Die vormt een noodzakelijke aanvulling op het inkomen van iedere literaire vertaler in Nederland en dus ook van mij. Daarnaast ontvang je ieder jaar royalties. Hoeveel dat is hangt af van het succes van het boek. Daarnaast kun je prima verdienen met het vertalen van notariële aktes of als tolk/vertaler voor notarissen te gaan werken, maar het vertalen van literatuur betaalt in Nederland gewoon slecht. Daarnaast heb ik enige tijd recensies geschreven over Oost-Europese literatuur en geef ik af en toe les aan de Vertalersvakschool.

‘Zorg dat je meters kunt maken’

5. Wat was tot nu toe voor jou de beste investering in je vakmanschap? 

Ik heb zeven jaar in Sint Petersburg gewoond, waar ik Nederlands heb gegeven aan Russische studenten. Daardoor ben ik beide talen nóg beter gaan begrijpen. Niet alleen is mijn Nederlandse grammatica erg goed geworden, ik heb ook de fijne kneepjes van het Russisch in de vingers gekregen. Verder is zo’n verblijf natuurlijk heel goed om de sfeer van het land beter te leren kennen, je algemene kennis op te vijzelen en de gevoeligheden te leren kennen. In die periode heb ik het verzameld werk van Tsjechov vertaald en het hielp echt dat ik de sfeer en de taal kende van het land waar hij die boeken geschreven heeft.

‘Mijn eerste honorarium was 150 gulden plus een flinke lading vis’

6. Biedt de Nederlandse context vertalers voldoende middelen van bestaan?

Het honorarium voor literaire vertalers is natuurlijk veel te laag, maar als je bedenkt hoe klein de Nederlandse markt is, kan ik me niet voorstellen dat dat op de korte termijn zal veranderen. Ook van de overheid verwacht ik geen extra subsidies of beurzen. Wat we wel kunnen veranderen is dat er meer aandacht en waardering komt voor het werk van vertalers. Bij recensies worden ze bijvoorbeeld zelden expliciet genoemd en als dat wel gebeurt, is dat vaak om fouten of slordigheden te benadrukken. Op die momenten wil ik altijd voor de vertalers opkomen. Als je zo weinig betaald krijgt, moet je snel werken om een redelijk inkomen te hebben en dan is de kans dat je fouten maakt groter. Het standaardtarief voor een literaire vertaling is 6,6 cent per woord. Een goede vertaling valt of staat met de hoeveelheid tijd die je erin steekt.

7. Heb je een gouden tip voor andere vertalers?

Pak alles aan. Zorg dat je meters kunt maken. Als ik dé gouden tip had, zou de hele beroepsgroep er een stuk beter voorstaan, maar die heb ik helaas niet. In het begin heb ik een reclamefolder voor Nestlé vertaald. Mijn collega Gerard Rasch, die later de Martinus Nijhoff Vertaalprijs won, heeft ook een boek over aquariumvissen vertaald. Iedereen moet dat doen, dus voel je niet te goed voor dat soort projecten. Je wordt alleen een goede vertaler door het heel veel te doen. Zo simpel is het. Grijp alles aan wat je kunt krijgen. Zorg dat je niet stil blijft staan.

Linda Huijsmans



Vergoeding voor doorgifte via gesloten netwerken en groeps-tv

Sinds vorig jaar incasseert en verdeelt Lira jaarlijks vergoedingen voor de doorgifte van films en televisieprogramma’s via gesloten netwerken en groepstelevisie.

Ook in bedrijven of instellingen worden tv-programma’s aangeboden ter vermaak. Denk aan hotels, restaurants en bungalowparken. Dit kunnen de aanbieders niet zomaar doen. Bedrijven of instellingen hebben toestemming nodig en moeten een billijke vergoeding betalen voor het zakelijk vertonen van tv-programma’s.

De bedrijven of instellingen die tv-programma’s willen aanbieden kunnen een licentie aanvragen bij de collectieve beheersorganisatie Videma. Videma verstrekt licenties in de markt namens de door haar vertegenwoordigde rechthebbenden (omroepen en producenten) op het gebied van groepstelevisie en gesloten netwerken en int daarvoor vergoedingen bij de gebruikers.

Lira heeft, samen met Vevam, Norma en Pictoright, overeenstemming bereikt met Videma over een aandeel voor de door hen vertegenwoordigde makers. De collectieve belangenorganisaties hebben Videma tevens gemachtigd om namens hen de vergoedingen te incasseren bij gebruikers. Lira verdeelt deze vergoedingen vervolgens onder schrijvers.  

De verdeling van de vergoeding
De vergoedingen voor doorgifte via gesloten netwerken en groeps-tv hebben betrekking op doorgifte van films en televisieprogramma’s en op alle schrijvers die meewerken aan audiovisuele producties. De vergoedingen worden daarom net als de BMS-vergoedingen verdeeld, op basis van de uitzending van audiovisuele werken. Een deel van de vergoedingen wordt verdeeld aan audiovisuele vertalers op claimbasis.

 



Lira’s jaarvergadering via livestream op 8 september 2020

De jaarvergadering van Lira zal dit jaar online plaatsvinden. Op dinsdag 8 september om 16 uur start een livestream vanuit Pakhuis de Zwijger.

Normaal gesproken organiseert Lira haar jaarvergadering - formeel: de jaarlijkse vergadering van stemgerechtigde aangeslotenen - in de tweede helft van juni. Daarbij mogen we ons meestal verheugen op een grote opkomst. De laatste jaren ontvingen wij doorgaans tussen 150 en 200 aanmeldingen.

Veilig deelnemen
Door de uitbraak van het coronavirus en de daarmee samenhangende overheidsmaatregelen, is een fysieke vergadering van een dergelijke omvang in juni dit jaar niet toegestaan.

Omdat nog niet duidelijk is wanneer een samenkomst van een dergelijke omvang wel weer mogelijk is, heeft het Lira-bestuur besloten om de 34e editie van de jaarvergadering te livestreamen. Zo kan iedereen veilig deelnemen.

Vragen stellen
Voor de aangesloten schrijvers, vertalers en journalisten biedt de jaarvergadering gelegenheid om vragen te stellen en hun oordeel uit te spreken over het door Lira en haar fondsen gevoerde en te voeren beleid. Ook worden bestuursleden tijdens de jaarvergadering benoemd.
Zoals gebruikelijk ontvangen stemgerechtigde aangeslotenen uiterlijk vier weken voorafgaand aan de vergadering een uitnodiging.



Prijsuitreikingen in coronatijd

Ieder jaar worden er vele prijzen uitgereikt in de culturele sector. Sinds Nederland half maart in een intelligente lockdown raakte, werden de feesten één voor één afgezegd. Maar de organisatoren zijn creatief. Van radio-uitzendingen en livestreams tot heel veel geduld; iedereen zoekt zijn eigen manier om het feestje toch te vieren.

Prijsuitreikingen in coronatijd

De Tegel voor beste journalistieke producties werd dit jaar ook digitaal uitgereikt | Foto: Roos Kirsten

Een afgeladen zaal vol opgewonden geroezemoes. De Kift die de eerste klanken van het Roverslied inzet, zenuwachtige genomineerden op de eerste rij, het applaus dat opklatert als de juryvoorzitter dan eindelijk de winnaar bekend maakt. Zo had de 33e uitreiking van de Woutertje Pieterse Prijs eruit moeten zien. In plaats daarvan draaide Frits Spits in zijn radioprogramma De Taalstaat een opname van het traditionele Roverslied van Multatuli, een eerbetoon aan roekeloos dichterschap. ‘We doen ons best om de prijs de glans te geven die het verdient.’

Rode koontjes
Prijsuitreikingen in coronatijd doen een groot beroep op de creativiteit en het improvisatievermogen van de organisatoren. Alles is anders en toch zijn er winnaars en is het feest. De juryvoorzitter van de Woutertje Pieterse Prijs voor het beste Nederlandstalige jeugd- of kinderboek las het juryrapport bij Frits Spits op de radio voor. Het boek Uit Elkaar van Bette Westera en illustrator Sylvia Weve ging er met de Woutertje Pieterse Prijs vandoor en Frits Spits belde ze om te horen hoe ze erbij zaten. ‘Ik zit met gestifte lippen en rode koontjes aan mijn werktafel’, antwoordde illustrator Sylvia Weve. 

Groot bereik
Later hebben de beide winnaars elk in hun eigen huis een tompouce gegeten. ‘Sylvia en ik zijn erg van de terrasjes’, vertelt Bette Westera. ‘Daar spreken we af en dan gaan we samen brainstormen. Dat gaat nu niet en dat missen we enorm.’  
Frits Spits voelde zich zeer vereerd dat de Woutertje Pieterse Prijs zijn radioprogramma had uitverkoren voor de prijsuitreiking. ‘Het is natuurlijk niet hetzelfde, maar ik vind het goed dat het zo opgelost is. De radio heeft een groot bereik en ik denk dat dit jaar meer mensen dan ooit gehoord hebben wie de prijs gewonnen heeft.’ 

Tegels in de achterbak
Martijn Kirsten organiseert de uitreiking van de Tegel voor de elfde keer, maar nooit eerder is hij met een kofferbak vol Tegels naar de winnaars toegereden. ‘Dit jaar zal dat wel moeten, want de uitreiking is een volledig online gebeuren.’

De prijs voor de beste journalistieke producties van het jaar vindt niet plaats in een stampvolle Schouwburg in Den Haag. In plaats daarvan zit de voorzitter met een presentator in een kleine studio. Het uitgebreide programma - met lezingen voor studenten journalistiek, een Oscar-achtige presentatie met filmpjes en toespraken – maakt plaats voor een korte toelichting van de jury. Geen Lee Towers of Wende Snijders voor een muzikale omlijsting, geen Peter Pannenkoek of andere cabaretier die de journalisten een spiegel voorhoudt over hun vak.

Online uitreiking
Niet ideaal dus, maar er was de organisatoren veel aan gelegen om de prijsuitreiking niet helemaal af te blazen. Marijn Kirsten: ‘43 Juryleden hebben zich over ruim 450 inzendingen gebogen. Ze hebben daar weken van hun vrije tijd aan besteed en uiteindelijk in dertien categorieën een winnaar aangewezen. We wilden het noch de jury, noch de deelnemers aandoen om de uitreiking dit jaar over te slaan.’
De bekendmaking van de Tegels 2019 was te volgen via twee livestreams op www.detegel.info.
Dat de Tegels zelf pas later komen, is geen probleem, zegt Martijn Kirsten. ‘Uiteindelijk zijn die dingen niet het belangrijkst. Dat is de eer dat je volgens vakgenoten de beste journalistieke productie van het jaar hebt gemaakt.’

Culturele beleving
Geen radio, niet digitaal, maar gewoon de geplande, fysieke bijeenkomst, maar dan wat later. Dat wordt de uitreiking van de Gouden Ganzenveer aan Abdelkader Benali dit jaar. Dat kan ook niet anders, zegt organisator Annechien Visser. ‘De winnaar van de Gouden Ganzenveer wordt geëerd vanwege zijn of haar verdiensten voor de Nederlandse taal. Hij mag zelf het programma samenstellen en zo laten zien waar hij mee bezig is en wat hij belangrijk vindt. De avond is daarom niet alleen een feestje voor de winnaar, maar een culturele beleving voor het hele boekenvak’, stelt ze.

Hamlet in Nieuw-West
Op 2 april 2020 zou Abdelkader Benali de prijs in ontvangst nemen. Hij hertaalde de Hamlet en plaatste de setting van het verhaal naar Amsterdam Nieuw West. Acteurs van De Toneelmakerij zouden een scène komen spelen en scholieren uit Nieuw West waren als special guests uitgenodigd om te komen kijken. ‘Dat is niet te vervangen door een digitale opname’, zegt Visser. Daarom werd besloten het evenement te verschuiven. Eerst naar 3 juni, daarna naar 7 september, al weet niemand nog of het dan wel door kan gaan en zo ja, in welke vorm. Maar dat het feestje dit jaar nog plaats zal vinden staat voor Visser als een paal boven water. ‘Dat moet gewoon. Al wordt het december!’
Hoe die avond eruit gaat zien was in juni nog erg onzeker. ‘Samen tasten we in het Corona-duister’, lacht ze. ‘Ik dacht altijd dat ik goed was in vooruitkijken, maar dit heb ook ik niet zien aankomen.’

Linda Huijsmans



Lira werkt door

Als gevolg van de overheidsmaatregelen en adviezen rondom het coronavirus, werken de meeste van onze medewerkers vanuit huis. Lira volgt hiermee de richtlijnen van de regering en het RIVM.

Hoewel Lira nog steeds bereikbaar is, kan het gebeuren dat je later antwoord krijgt dan je wellicht van ons gewend bent. 

Je kunt Lira het beste bereiken door een bericht te sturen via de portal of per e-mail. We proberen de service vanuit Lira zoveel mogelijk te waarborgen, maar vragen hierbij om je begrip voor mogelijk vertraagde reacties.
Via onze website www.lira.nl houden wij je op de hoogte van verdere ontwikkelingen.



Sommen die de hemeldeuren openen

Ik kreeg over de post de rouwkaart toegestuurd. Hij was van een neef van me, even oud als ik en ooit gedurende een week mijn beste speelkameraad. We moeten een jaar of tien zijn geweest dat we op straat tussen de weinige auto’s door gingen voetballen. Nu was-ie dood in het jaar van de corona-massacre.

Sommen die de hemeldeuren openen

In gedachten ruimde ik mijn agenda zo in dat de begrafenis erin paste en toen las ik in de begeleidende rouwbrief dat ik niet welkom was. Boven een bepaald aantal konden gasten de begrafenis niet meer bijwonen.

Meeluisteren
Dat deed me pijn. Ik was meteen ook jaloers op wie wel welkom waren. Maar hij had een grote familie en het was duidelijk dat aangetrouwden geen voorrang konden opeisen. Als troostrijke noodoplossing werd wel gemeld dat de uitvaart via geluid werd uitgezonden ten behoeve van wie geen plaats in de kleine parochiekerk zou kunnen vinden. Je moest opbellen en dan zou er iemand langs komen zodat je kon meeluisteren.
En daar zat ik op de dag van de teraardebestelling, op mijn kamer, geluidtechnisch doorverbonden, zo’n twintig, dertig kilometer weg van het centrale gebeuren, met een prima geluidsverbinding.

Nieuwe mogelijkheden
Als dat de toekomst wordt, dan wordt een begrafenis zoiets als een muzikale begeleiding van een wat droevig gestemd bozig gebeuren, een soort Mac Drive. Daar deed ik de optredende sprekers, zangers en muzikanten absoluut geen recht mee. Mijn aanvankelijke ergernis maakte dan ook al gauw plaats voor de aan mijzelf gestelde vraag of deze nieuwe exploitatie van auteursrechtelijk beschermd werk mogelijkheden bood ter ondersteuning van aangesloten rechthebbenden.

Hemeldeuren
Ieder mens heeft recht op zijn eigen afwijking en ik zat dus al gauw in mijn werkkamer sommen te maken die de hemeldeuren voor me openden en vergezichten boden op rijkdom, weelde, kleurig-gewoven kleden, wuivende engelen en het getoeter van de melkboer op de hoek.
Kort voor ik mijn nieuwe positie betrok, heb ik mij er voorzichtigheidshalve van vergewist of de betreffende Auteurswet wel een goed werkend mechaniek kende voor de incasso van de vergoedingen. En zo niet, hoe we dat aan zouden kunnen leggen.
Het duurde niet lang of de feestelijkheden rond de uitrol van een passende incassovoorziening konden beginnen. Jammer alleen dat vele buitenlandse grenzen nog weken gesloten bleven.    

KH