Een woord van de voorzitter

Het leenrecht lijkt aardig in de verdrukking te raken. Bibliotheken hebben het in crisistijd moeilijk met hun subsidiegevers. De dalende tendens in het aantal uitleningen zet door. Schoolbibliotheken breiden hun aanwezigheid zienderogen uit. In net iets te veel gevallen gaat dat gepaard met een verwijzing naar wetgeving die geen leenrechtheffing kent. In toenemende mate ook melden zich commerciële distributiepartijen op de bibliotheekmarkt aan die vaak nauwelijks meer een band met een bibliotheek hebben, omdat ze rechtstreeks met de gemeente een overeenkomst aan lijken te gaan. Digitale uitleen en verhuur zetten een extra-probleemverdieping op het gebouw van de traditionele bibliotheek. En alle hieruit voortvloeiende zorgen drukken mede op auteurs wier werk wordt uitgeleend en die daarvoor een afnemende vergoeding ontvangen.

Het is een schrale troost dat de Stichting Leenrecht in afwachting is van een definitieve regeling met de Nederlandse kunstuitleeninstellingen. Binnenkort wordt er waarschijnlijk een tarief bepaald. Alleen dat al heeft jaren geduurd.

Gelukkig worden er tegelijk voorbereidingen getroffen voor het aanpakken van genoemde zaken in de boekenuitleen. Bij voorkeur in samenspraak met de Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) waarbij zich dan ook voegt wat de rechters nog hebben laten weten in de verlengingenkwestie en wat recent tussen VOB en twee grote uitgevers (WPG en VBK) is overeengekomen inzake de digitale uitleen (als het commercieel gebeurt: verhuur).

Daartussendoor speelt dan nog een poging van de bibliotheken (VOB) om via een rechtbankprocedure Stichting Leenrecht te dwingen tot de erkenning dat digitale uitleen onder het leenrecht valt en dan ook door Stichting Leenrecht als zodanig gefaciliteerd zal worden. Dus administratief mogelijk gemaakt. Met dat laatste heeft Stichting Leenrecht geen enkel probleem indien de rechter in die zin zou oordelen, maar deze ogenschijnlijk tegen Stichting Leenrecht gerichte juridische actie is in feite tegen de door uitgevers gehuldigde opvatting gericht dat digitale uitleen onder de jurisdictie van de uitgever valt en niet onder het leenrecht dat beschouwd kan worden als een wettelijke uitzondering op het gewone auteursrecht.

De overheid vond het enige tijd terug nodig schrijvers, vertalers, scenaristen en andere creatieve makers te hulp te schieten. Ze deed dat door de aankondiging van een auteurscontractenrecht: een aantal artikelen in de Auteurswet die tezamen de positie van auteurs zouden moeten versterken. En nodig was dat zeker, zoals recent bleek uit een Europees onderzoek naar de bruto-inkomsten van scenarioschrijvers in Nederland, vergeleken met dezelfde beroepsgroep in andere landen. Komen onze Europese scenaristen uit op een gemiddeld bruto-jaarinkomen van 31.300 euro, hun Nederlandse collega's blijven ver achter met een gemiddeld jaarinkomen van 22.000 euro.

Het zou interessant zijn om in het licht van een wenselijke versterking van de auteurspositie antwoord te krijgen op een nogal essentiële vraag: wat levert het de schrijver aan uitleeninkomsten op als hij contracteert volgens het VvL-Modelcontract en wat zou het hem opleveren als de uitleen onder het leenrecht zou vallen en hij voor elke relevante bibliotheekhandeling met zijn ebook een leenrechttarief zou ontvangen? Daarbij gaat het in het WPG-VBK-project om een specifieke en zo gunstig mogelijke verdeling van 50/50 tussen auteur en uitgever, waarbij die percentages moeten worden toegepast op een altijd ongelukkig werkend nettowinstbegrip dat ook bij goede definiëring bron van oneindig veel ruzies blijkt te kunnen worden. Of dat het gaat om een verdeling van 70/30 tussen auteur en uitgever van een binnen de Stichting Onderhandelingen Leenvergoedingen overeen te komen en vast te stellen tarief, uit te betalen –zoals de VOB wil- via de stichting Leenrecht en haar verdeelorganisaties.

Voor mij lijkt die wedstrijd bij voorbaat beslist, mocht het ooit zover komen.

Kees Holierhoek,
voorzitter Stichting Lira

Waar is de kabelvergoeding voor schrijvers gebleven?

Lira keert eind 2013 kabelvergoedingen uit aan schrijvers voor films en televisieprogramma’s die zijn uitgezonden vóór 1 oktober 2012. Voor programma’s die na die datum zijn uitgezonden is nog geen kabelvergoeding beschikbaar, omdat de kabelmaatschappijen hun betalingen na bijna 30 jaar gestaakt hebben. Lira heeft een rechtzaak aangespannen tegen UPC, Ziggo en Delta om via gerechtelijke weg de vergoedingen voor de schrijvers veilig te stellen.

Kabelvergoedingen: wel voor de een en niet voor de ander?

Kabelmaatschappijen, exploitanten, omroepen en producenten staan op het standpunt dat de vergoeding voor kabeldoorgifte onder de huidige (juridische en technische) stand van zaken niet langs collectieve weg geregeld zou hoeven te worden. Maar scenarioschrijvers, journalisten, ondertitelaars en vertalers die aan films en tv-series werken, hebben op grond van de Auteurswet recht op een billijke vergoeding voor iedere exploitatie. En die vergoeding is voor wat betreft de kabeldoorgifte nu juist sinds 1985 collectief geregeld, zoals ook de wens van de Europese wetgever is.

Voor de duidelijkheid: in de individuele contracten tussen producenten, omroepen en opdrachtgevers enerzijds en de schrijvers anderzijds, waren de kabelgelden dus nooit verdisconteerd in de veelal eenmalig uitbetaalde rechtenvergoeding. Logisch natuurlijk, want die kabelvergoedingen werden immers betaald door de exploitanten en niet door de opdrachtgevers.

Pikant detail is daarbij dat de organisaties van producenten, Agicoa, StOP NL en Videma, zelf wél een collectieve vergoeding incasseren voor de (kabel)doorgifte. Ook componisten, tekstdichters (Buma) en visuele makers (Pictoright) ontvangen anno 2013 nog steeds kabelgelden via hun beheersorganisaties.

Per saldo betekent dit dat alleen de hoofdfilmmakers (waaronder scenaristen, journalisten en regisseurs) hun kabelvergoeding kwijt zijn.

 

Auteurscontractenrecht

Als maker heb je recht op een billijke vergoeding voor iedere vorm van exploitatie van je werk in ruil voor de overdracht of licentiëring van (een belangrijk deel van) je exploitatierechten aan de producent van het filmwerk. Daarmee kan de producent het filmwerk exploiteren, dus in omloop brengen. Tegelijkertijd delen de filmmakers mee in het succes en de opbrengsten van hun audiovisuele creativiteit.

In de praktijk verlangen producenten van schrijvers vaak een vrijwel volledige overdracht van een groot aantal rechten in ruil voor een eenmalige rechtenvergoeding, een afkoop. Daarom delen filmmakers zelden mee in de opbrengsten die met hun werken gegenereerd worden door dvd-verkoop en -verhuur, video-on-demand aanbod, (groeps)vertoning etc.

In het wetsvoorstel Auteurscontractenrecht dat nu voorligt, probeert de regering de positie van de makers ten opzichte van hun opdrachtgevers te versterken, onder meer door een einde te maken aan de huidige afkooppraktijk. Te hopen is dan ook, dat de audiovisuele schrijvers de vergoedingen die hun op grond van de wet toekomen, ook de kabelgelden, voor de komende decennia weer veilig kunnen stellen.

Meer informatie over de achtergrond kunt u hier lezen.

HV

Writers and Directors Worldwide te gast in Amsterdam

Donderdagochtend 3 oktober. In een hotel aan het Rusland, in het hartje van Amsterdam, verzamelt zich een internationaal gezelschap aan de koffie. Sommigen hebben de dag tevoren al een privérondleiding door het Rijksmuseum gevolgd of troffen elkaar voor een drankje in de Schreierstoren, anderen zijn net aangekomen. Lira ontvangt de tweedaagse conferentie van de CIADLV – een afkorting die tot veler opluchting nog tijdens de bijeenkomst ten grave zal worden gedragen. Tot dat moment echter staat CIADLV voor International Council of Dramatic, Literary and Audiovisual Creators, een onderafdeling van CISAC, de wereldwijde organisatie van collectieve beheersorganisaties.

Aan tafel zitten vertegenwoordigers van Lira’s zusterorganisaties. Delegaties uit Argentinië, België, Brazilië, Burkina Faso, Finland, Frankrijk, Groot-Brittannië, Hongarije, Israël, Italië, Letland, Mexico, Polen, Portugal, Spanje en Zwitserland.

De ochtend van de eerste dag is gewijd aan interne CIADLV-zaken. De verschillende welkomstspeeches zetten het belang van organisaties als CISAC en haar onderafdelingen uiteen. Lira’s voorzitter Kees Holierhoek benut zijn welkomstwoord om erop te wijzen dat niets op het gebied van het auteursrecht zeker is. Niet alleen nieuwe, ook reeds lang verworven rechten moeten telkens opnieuw bevochten worden.

Yves Nilly, voorzitter van de CIADLV, schetst de groeiende invloed van de makers van dramatisch, literair en audiovisueel werk binnen CISAC dat van oudsher vooral op de muzieksector gericht was. Vervolgens wijst de algemeen directeur van CISAC op het belang van juist de gecombineerde macht van makers, ongeacht in welke sector ze werkzaam zijn. Bij CISAC draait het om lobbyen en communicatie naar de buitenwacht, om uitwisseling van informatie en discussie tussen de aangesloten organisaties en om ondersteuning waar dat nodig is.

 

Nieuwe naam

De communicatie naar buiten, naar consumenten, de politiek, producenten en distributeurs, is een van de belangrijke opgaven waar de CIADLV voor staat. Onvermoeibaar moet worden uitgedragen wat auteursrecht inhoudt en waarom het een onmisbaar goed is voor iedereen. Juist makers kunnen dat als geen ander. Om die reden alleen al is het goed de organisatie te voorzien van een bruikbare en begrijpelijke naam. Van nu af zal de onmogelijke afkorting CIADLV worden vervangen door het heldere: Writers and Directors Worldwide.

Na de eerste ochtend is de rest van de conferentie gewijd aan uitwisseling en discussie. De thema’s die daarbij aan de orde komen zijn die waar alle makers en hun organisaties mee te maken hebben: digitalisering en licentiëring van internetcontent, afgewogen stellingname van makers tegen piraterij, het duidelijk maken van het verband tussen fatsoenlijke vergoedingen en een rijk cultuuraanbod, het organiseren van makers tegenover grote marktpartijen zoals de Googles, Amazons en YouTubes van deze wereld. De toon van het discours is bezorgd, maar niet pessimistisch. De grootste slag die geleverd moet worden, is een propagandaslag.

 

Audiovisuele makers

Donderdagmiddag staan de audiovisuele makers centraal en daartoe verhuist het gezelschap per rondvaartboot naar het Eye Instituut. Bernt Hugenholtz houdt een inleiding over het wetsontwerp auteurscontractenrecht dat de positie van auteurs beoogt te versterken, Anne Zeegers presenteert PAM, het Portal Audiovisuele Makers. Tot besluit van de middag wordt gekeken naar de eerste aflevering van A’dam – E.V.A. en gesproken met regisseur Norbert ter Hall en scenarist Robert Alberdingk Thijm, tevens bestuurslid van Lira.

Het gesprek concentreert zich op het geringe begrip en de onachtzaamheid waarmee producenten en omroepen vaak omspringen met de rechten van makers en uitvoerenden. Door ervaring wijs geworden, hebben Robert en Norbert in het geval van A’dam – E.V.A. als coproducent deelgenomen in het project om hun zeggenschap over de productie ook in de toekomst te garanderen.

 

Tweede conferentiedag

De tweede conferentiedag staat in het teken van uitwisseling van werkwijzen en ervaringen. Hester Wijminga van Stichting de Thuiskopie houdt een presentatie over ons Thuiskopiestelsel. Denis Rabaglia vertelt over de task force van makers, producenten, collectief beheersorganisaties en consumenten die zich in opdracht van de Zwitserse regering heeft gebogen over manieren om rechtenvergoedingen voor internetcontent te regelen.

Lira demonstreert haar website liratheaterteksten.nl en geeft, onder leiding van Tijs van den Boomen een vlootschouw van projecten en instellingen die met de SoCu-gelden uit het Lira Fonds zijn ondersteund. Frank Starik van De Eenzame Uitvaart, Fedde van Santen van de Vertalersvakschool en Lars Ebert van Castrum Peregrini vertellen over hun activiteiten. Van het door Lira ondersteunde, internationaal succesvolle toneelstuk Gif van Lot Vekemans wordt een scène bekeken.

Na een paneldiscussie waarin de eerder genoemde thema’s aan de orde komen, sluit Yves Nilly het programma af met een samenvatting van de zaken die de komende tijd aangepakt zullen worden, met name de publicitaire activiteiten die het begrip voor makers en het respecteren van hun rechten onder de aandacht brengen.

Op de valreep wordt nog een motie van de Braziliaanse delegatie aangenomen waarin wordt aangedrongen op een officieel CISAC-protest tegen voorgenomen wetgeving in Brazilië die de positie van auteursrechthebbenden ondermijnt. Met dit voorbeeld van internationale solidariteit vond de conferentie van Writers and Directors Worldwide een waardig einde.

 

Lira en CISAC

Lira blijft bij CISAC vertegenwoordigd door Jochem Donker in de CISAC Board of Directors, door Hanneke Verschuur als voorzitter van het Technical Committee voor literaire, dramatische en audiovisuele werken van CISAC en door Sophie Kassies als lid van het executive committee van Writers and Directors Worldwide.

Tot slot is een woord van dank op zijn plaats voor de voorbeeldige wijze waarop de Lira-medewerkers de organisatie van de bijeenkomst hadden verzorgd.

SK

Recente en komende rechtspraak

Lira-kabelexploitanten

De bodemprocedure die Lira is gestart tegen enkele grote kabelmaatschappijen die na meer dan 20 jaar weigeren nog langer kabelvergoedingen te betalen, leidt in februari 2014 tot een comparitie van partijen. Gedagvaard zijn UPC, Ziggo en Delta. Rechthebbende scenarioschrijvers, verenigd in Lira, constateren dat er massaal inbreuken op hun auteursrecht plaats vinden, nu kabeldistributie van hun film- en tv-werken plaats heeft zonder toestemming van Lira en de bij Lira aangesloten rechthebbenden. Lira eist voor hen alsnog kabelgelden, schadevergoeding, een veroordeling in de kosten van juridische assistentie enzovoort.

Norma-kabelexploitanten

In de cassatieprocedure die Stichting Norma op grond van de naburige rechten van haar aangesloten acteurs voert tegen de kabelexploitanten heeft de advocaat-generaal zijn advies gepubliceerd. Dat advies laat zien hoezeer hij volhardt in zijn al langer bekende opvattingen. Rechthebbenden achten zich op tal van punten verkeerd begrepen en tekort gedaan. In een zogenoemde Borgersbrief hebben rechthebbenden krachtige pogingen tot correctie gedaan. Het wachten is op een uitspraak van de Hoge Raad. 

Ofschoon het een ander recht en zelfs een andere wet betreft dan het auteursrecht en de Auteurswet is de Norma-procedure ook van belang voor auteursrechthebbenden, omdat het over dezelfde kwestie gaat: de weigering van kabelexploitanten om kabelgeld te betalen.

 

VOB-Leenrecht

De Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) is een proefprocedure tegen de Stichting Leenrecht begonnen. De Stichting Lira en het Nederlands Uitgeversverbond (NUV) zijn daaropvolgend 'tussengekomen' zoals dat heet. Dat wil zeggen dat ze volop in de procedure meedoen. De bedoeling van de advocaat van de VOB is duidelijk: hij wil op zo kort mogelijke termijn via zogenoemde prejudiciële vragen ten gunste van de bibliotheken de toestemming op Europees niveau afdwingen om ebooks onder de werking van de leenrechtexceptie uit te mogen lenen. Bibliotheken zouden het liefst zien dat ze ebooks als gewone boeken zouden mogen uitlenen. Gewone boeken vallen onder het leenrecht. Afrekening van het verschuldigde leengeld vindt plaats via de Stichting Leenrecht. Dat is het doel waarnaar de bibliotheken streven.

De procedure zou zich gaan beperken tot het repertoire dat in de traditionele bibliotheek het meest wordt uitgeleend. Boeken dus, maar dan in digitale vorm.

De Stichting Leenrecht stelt zich passief maar tot medewerking bereid op. Het bestuur van deze eigenrechtorganisatie is bereid om als partijen, dus auteurs, uitgevers en bibliotheken over de digitale uitleen overeenstemming zouden bereiken, de incasso en primaire repartitie op zich te nemen, zoals dat ook nu al vele jaren bij de uitleen van 'gewone geschriften' gebeurt. 

Uitgevers lijken problemen te hebben met een onbeperkte bevoegdheid van bibliotheken om tot uitleen van gedigitaliseerde geschriften over te gaan, bevreesd als zij zijn dat deze ontwikkeling de verkoopmarkt ernstig zal verstoren.

Onder auteurs zal een belangrijke rol in de pro- of contra-houding gespeeld worden door de aard van het uitleensysteem, de daaraan verbonden opbrengsten en de hevigheid waarmee de prijs van het traditionele boek en daaruit voortvloeiende royalty's door de nieuwe uitleenvormen zouden kunnen worden bedreigd.

KH

 

Lira-Regionaal Archief Leiden e.o.

Sinds enkele jaren heeft het Regionaal Archief Leiden (RAL) een groot krantenarchief online staan. Daarbij zijn de auteursrechten van freelancemakers die door Lira worden vertegenwoordigd, niet netjes geregeld. Lira heeft de afgelopen jaren samen met Pictoright (de organisatie voor visuele makers) geprobeerd om tot een oplossing te komen met het RAL.

In maart 2012 zijn Lira en Pictoright al gestart met de voorbereidingen van een gerechtelijke procedure tegen het RAL. De gemeente Leiden verzocht beide partijen vervolgens om in overleg met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot een ‘mantelovereenkomst’ voor gemeentelijke archieven, en zegde toe zich daarbij na totstandkoming te zullen aansluiten. We hebben de dagvaarding daarom destijds opgeschort. Inmiddels is gebleken dat de VNG geen verkenning van welke mogelijkheden dan ook wilde starten. Ook de daarop volgende correspondentie met het College van B&W van de gemeente Leiden heeft tot onze teleurstelling niet tot een oplossing geleid. 

Toen na bijna twee jaar overleg nog steeds geen regeling tot stand was gekomen en het RAL nog altijd werken van freelancers openbaar maakt zonder de wettelijk vereiste toestemming daartoe te hebben, zijn Lira en Pictoright tot de uitvoering van hun besluit overgegaan. Het RAL is gedagvaard.

Ook tijdens deze late fase in het conflict blijft het altijd mogelijk dat partijen alsnog overeenstemming bereiken, maar voor de hand liggend lijkt dit niet.

HV

– Lira-kabelexploitanten

 

De bodemprocedure die Lira is gestart tegen enkele grote kabelmaatschappijen die na meer dan 20 jaar weigeren nog langer kabelvergoedingen te betalen, leidt in februari 2014 tot een comparitie van partijen. Gedagvaard zijn UPC, Ziggo en Delta. Rechthebbende scenarioschrijvers, verenigd in Lira, constateren dat er massaal inbreuken op hun auteursrecht plaats vinden, nu kabeldistributie van hun film- en tv-werken plaats heeft zonder toestemming van Lira en de bij Lira aangesloten rechthebbenden. Lira eist voor hen alsnog kabelgelden, schadevergoeding, een veroordeling in de kosten van juridische assistentie enzovoort.

 

– Norma-kabelexploitanten

In de cassatieprocedure die Stichting Norma op grond van de naburige rechten van haar aangesloten acteurs voert tegen de kabelexploitanten heeft de advocaat-generaal zijn advies gepubliceerd. Dat advies laat zien hoezeer hij volhardt in zijn al langer bekende opvattingen. Rechthebbenden achten zich op tal van punten verkeerd begrepen en tekort gedaan. In een zogenoemde Borgersbrief hebben rechthebbenden krachtige pogingen tot correctie gedaan. Het wachten is op een uitspraak van de Hoge Raad. 

Ofschoon het een ander recht en zelfs een andere wet betreft dan het auteursrecht en de Auteurswet is de Norma-procedure ook van belang voor auteursrechthebbenden, omdat het over dezelfde kwestie gaat: de weigering van kabelexploitanten om kabelgeld te betalen.

– VOB-leenrecht

De Vereniging van Openbare Bibliotheken (VOB) is een proefprocedure tegen de Stichting Leenrecht begonnen. De Stichting Lira en het Nederlands Uitgeversverbond (NUV) zijn daaropvolgend 'tussengekomen' zoals dat heet. Dat wil zeggen dat ze volop in de procedure meedoen. De bedoeling van de advocaat van de VOB is duidelijk: hij wil op zo kort mogelijke termijn via zogenoemde prejudiciële vragen ten gunste van de bibliotheken de toestemming op Europees niveau afdwingen om ebooks onder de werking van de leenrechtexceptie uit te mogen lenen. Bibliotheken zouden het liefst zien dat ze ebooks als gewone boeken zouden mogen uitlenen. Gewone boeken vallen onder het leenrecht. Afrekening van het verschuldigde leengeld vindt plaats via de Stichting Leenrecht. Dat is het doel waarnaar de bibliotheken streven.

De procedure zou zich gaan beperken tot het repertoire dat in de traditionele bibliotheek het meest wordt uitgeleend. Boeken dus, maar dan in digitale vorm.

De Stichting Leenrecht stelt zich passief maar tot medewerking bereid op. Het bestuur van deze eigenrechtorganisatie is bereid om als partijen, dus auteurs, uitgevers en bibliotheken over de digitale uitleen overeenstemming zouden bereiken, de incasso en primaire repartitie op zich te nemen, zoals dat ook nu al vele jaren bij de uitleen van 'gewone geschriften' gebeurt. 

Uitgevers lijken problemen te hebben met een onbeperkte bevoegdheid van bibliotheken om tot uitleen van gedigitaliseerde geschriften over te gaan, bevreesd als zij zijn dat deze ontwikkeling de verkoopmarkt ernstig zal verstoren.

Onder auteurs zal een belangrijke rol in de pro- of contra-houding gespeeld worden door de aard van het uitleensysteem, de daaraan verbonden opbrengsten en de hevigheid waarmee de prijs van het traditionele boek en daaruit voortvloeiende royalty's door de nieuwe uitleenvormen zouden kunnen worden bedreigd.

KH

 

– Lira-Regionaal Archief Leiden e.o.

Sinds enkele jaren heeft het Regionaal Archief Leiden (RAL) een groot krantenarchief online staan. Daarbij zijn de auteursrechten van freelancemakers die door Lira worden vertegenwoordigd, niet netjes geregeld. Lira heeft de afgelopen jaren samen met Pictoright (de organisatie voor visuele makers) geprobeerd om tot een oplossing te komen met het RAL.

In maart 2012 zijn Lira en Pictoright al gestart met de voorbereidingen van een gerechtelijke procedure tegen het RAL. De gemeente Leiden verzocht beide partijen vervolgens om in overleg met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot een ‘mantelovereenkomst’ voor gemeentelijke archieven, en zegde toe zich daarbij na totstandkoming te zullen aansluiten. We hebben de dagvaarding daarom destijds opgeschort. Inmiddels is gebleken dat de VNG geen verkenning van welke mogelijkheden dan ook wilde starten. Ook de daarop volgende correspondentie met het College van B&W van de gemeente Leiden heeft tot onze teleurstelling niet tot een oplossing geleid. 

Toen na bijna twee jaar overleg nog steeds geen regeling tot stand was gekomen en het RAL nog altijd werken van freelancers openbaar maakt zonder de wettelijk vereiste toestemming daartoe te hebben, zijn Lira en Pictoright tot de uitvoering van hun besluit overgegaan. Het RAL is gedagvaard.

Ook tijdens deze late fase in het conflict blijft het altijd mogelijk dat partijen alsnog overeenstemming bereiken, maar voor de hand liggend lijkt dit niet.

HV

Ontwikkelingen Thuiskopie

Zoals u in het vorige bulletin kon lezen is het thuiskopiestelsel sinds 1 januari 2013 aan een uitbreiding onderworpen, waardoor de regeling ook geldt voor de belangrijkste apparaten en media waarop of waarmee consumenten kunnen kopiëren, zoals smartphones, laptops, PC's en tablets.

Verlenging AMvB

De uitbreiding van het thuiskopiestelsel is vastgelegd in een Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) en gold initieel voor een periode van één jaar. Op 15 oktober jl. is door Staatssecretaris Teeven van Veiligheid en Justitie besloten de regeling te verlengen tot 1 januari 2016. De Staatssecretaris heeft daarbij helaas niet het advies van Stichting Onderhandelingen Thuiskopie (SONT) overgenomen om het heffingssysteem uit te breiden naar e-readers.

Uit onderzoek blijkt dat het kopiëren van e-books en andere digitale geschriften de laatste jaren flink is toegenomen. De auteurs van die werken zouden daarvoor een billijke vergoeding moeten ontvangen. Voor deze groep rechthebbenden is het moeilijk verteerbaar dat e-readers vooralsnog niet in de regeling zijn opgenomen. Een e-reader is immers bij uitstek het voorwerp waar dit soort werken op worden gekopieerd en gelezen.

 

Nieuwe categorie: geschriften

Naast e-readers worden ook tablets gebruikt om e-books te kopiëren. Lira is daarom in gesprek met Stichting de Thuiskopie en met overige betrokkenen over een verdeling in deze nieuwe categorie ‘geschriften’, waarvoor Stichting de Thuiskopie sinds het begin van dit jaar incasseert. 

Voor de repartitie die Lira nog in 2013 zal uitvoeren, geldt dat onze aangeslotenen vooralsnog geen verschil zullen merken van de nieuwe dragers waarvoor De Thuiskopie incasseert. De gelden die wij in dit jaar in verdeling nemen, zijn immers nog geïncasseerd onder het oude stelsel en hebben alleen betrekking op dvd's en cd's. 

 

Cijfers e-books

De digitale boekenmarkt in Nederland loopt ver achter op die van verschillende Engelstalige landen. In 2012 waren e-books nog goed voor 2,5% van de gehele boekenomzet in Nederland, terwijl dit aandeel in dat jaar in de VS 22,5% was, 15% in Canada en in het Verenigd Koninkrijk 12%. De markt van het e-book in Nederland groeit echter wel snel. In het eerste half jaar van 2013 werden er in Nederland bijna 800.000 Nederlandstalige e-books verkocht, bijna de helft meer dan in dezelfde periode in 2012.

Uit cijfers van maart 2013 blijkt dat bijna 1 op de 3 Nederlandse huishoudens beschikt over een tablet. In totaal gaat het om zo'n 2,4 miljoen exemplaren.

DV

Luksan/Van Der Let: de auteur en zijn wettelijke vergoedingsrechten

Begin vorig jaar heeft de hoogste Europese rechter geoordeeld dat de auteursrechten op een filmwerk van rechtswege rechtstreeks en oorspronkelijk toekomen aan de auteurs van dat filmwerk en niet aan de producent. Daarmee is een nationaal systeem waarbij de exploitatierechten van rechtswege en uitsluitend aan de producent van het filmwerk worden toegekend (de cessio legis) in strijd met Europese regelgeving. De filmmaker moet in staat zijn om over zijn rechten te beschikken.

Ook het recht op de thuiskopievergoeding moet volgens het Europese Hof rechtstreeks toekomen aan de auteur van het filmwerk, waarbij van dit recht geen afstand kan worden gedaan. Hoewel het in deze zaak gaat om een geschil tussen de hoofdregisseur en de producent van een filmwerk, zijn de conclusies van de Europese rechter op meerdere manieren van betekenis voor het Nederlandse filmauteursrecht, de rechtspositie van de scenarist en de wettelijke vergoedingsrechten.

 

Algehele overdracht en tóch

Het filmwerk in kwestie in deze zaak was een 48 minuten durende documentaire getiteld ‘Photo’s from the Front’. In zijn contract heeft de regisseur (Luksan) al zijn exploitatierechten overgedragen aan de producent (Van der Let), met uitzondering van de rechten voor de beschikbaarstelling aan het publiek via digitale netwerken en de uitzending via ‘closed circuit TV’ en ‘pay-tv’. 

De producent heeft de betrokken film vervolgens toegankelijk gemaakt op internet. Volgens de regisseur heeft de producent hiermee zijn auteursrechten geschonden. De producent stelt daartegenover dat hem op basis van het Oostenrijkse auteursrecht, dat uitgaat van een cessio legis, alle rechten toekomen, inclusief de volledige vergoeding voor het thuiskopierecht. De Oostenrijkse rechter legde de kwestie voor aan het Europese Hof. 

 

Oorspronkelijke makers en geen cessio legis

De Europese rechter stelt allereerst vast dat Europese regelgeving in ieder geval aan de hoofdregisseur de status van auteur toekent, waarbij het lidstaten vrij staat andere coauteurs aan te wijzen. Daarnaast heeft de betreffende regelgeving tot doel om voor auteurs een hoog beschermingsniveau te waarborgen. Met dat doel is het volgens het Europese Hof niet verenigbaar dat aan de hoofdregisseur de exploitatierechten worden geweigerd. 

De hoofdregisseur wordt dus aangemerkt als oorspronkelijke maker van een filmwerk, waaraan van rechtswege de algemene exploitatierechten toekomen. Deze conclusie zal ook gelden ten aanzien van andere makers die door een lidstaat als auteurs zijn aangewezen. In Nederland zijn dat naast de hoofdregisseur in ieder geval de scenarioschrijver, de schrijver van de dialogen en de filmcomponist.

 

Europese regelgeving en cessio legis

Hoewel internationale regelgeving de mogelijkheid openlaat voor lidstaten om een cessio legis in de wet op te nemen, gaat in dit geval de Europese regelgeving voor. Bovendien, zo benadrukt de Europese rechter, is het auteursrecht een (intellectueel) eigendomsrecht, waar de auteur vrij over moet kunnen beschikken. Lidstaten kunnen dus geen cessio legis (waarbij de rechten van rechtswege en uitsluitend aan de producent toekomen) meer in hun wetten opnemen. Een dergelijke wettelijke regeling zou neerkomen op het ontnemen van een eigendomsrecht aan de auteur. 

Wel toegestaan is een nationaal systeem dat voorziet in een vermoeden van overdracht. Dit houdt in dat, behoudens tegenbewijs, de rechten geacht worden te zijn overgedragen aan de producent. De Europese rechter benadrukt dat dit vermoeden dus wel weerlegbaar moet zijn, zodat de auteurs van het filmwerk iets anders overeen kunnen komen.

 

De vergoedingsrechten

In het verlengde van deze kwestie, kwam in deze zaak ook de verdeling en mogelijkheid tot afstand van de vergoedingsrechten aan de orde. De betreffende Oostenrijkse wet schrijft voor dat de vergoeding voor kopiëren voor privégebruik (de thuiskopievergoeding) gedeeld moet worden met de producent en dat het auteursdeel aan de producent kan worden overgedragen. Gezien de vraagstelling van de Oostenrijkse rechter beperkte de Europese rechter zijn antwoord nadrukkelijk tot de thuiskopievergoeding. 

 

De auteur en zijn reproductierecht

Volgens het Europese Hof volgt uit de Europese regelgeving dat de hoofdregisseur, als auteur van het filmwerk, moet worden beschouwd als (één van de) houder(s) van rechtswege van het reproductierecht. In de lidstaten die de uitzondering voor het kopiëren voor privégebruik hebben ingevoerd, dienen rechthebbenden vervolgens in ruil daarvoor een billijke compensatie te ontvangen, waarvan zij geen afstand kunnen doen. Bovendien heeft de Europese rechter in eerdere rechtspraak (C462/09, Stichting de Thuiskopie) geoordeeld dat het invoeren van de thuiskopie-uitzondering aan de betreffende lidstaten een resultaatsverplichting oplegt om te verzekeren dat de billijke compensatie die bedoeld is om benadeelde rechthebbenden te compenseren voor het nadeel dat zij ondervinden, daadwerkelijk wordt geïncasseerd. Deze resultaatsverplichting is volgens het Europese Hof onverenigbaar met de mogelijkheid voor zo’n benadeelde rechthebbende om afstand te doen van deze billijke compensatie. 

Uit het voorgaande volgt dat de Europese regelgeving zich verzet tegen een nationaalrechtelijke bepaling volgens welke de auteur van het filmwerk afstand kan doen van zijn recht op een billijke compensatie. Wanneer een lidstaat dus van de mogelijkheid om een thuiskopiesysteem in te voeren gebruik maakt, komt aan de auteur van rechtswege rechtstreeks en oorspronkelijk een billijke compensatie toe, waarvan geen afstand kan worden gedaan. 

 

Billijke vergoeding bij andere wettelijke beperkingen

Hoewel het Hof -zoals gezegd- zijn oordeel beperkte tot de thuiskopievergoeding, lijkt de gevolgde redenering ook toepasselijk op de billijke vergoedingen bij andere wettelijke beperkingen van het auteursrecht. De uitspraken van het Hof in deze zaak zullen meegenomen moeten worden bij de uitleg van de Nederlandse Auteurswet en de totstandkoming van nieuwe wetgeving op dit gebied. Wat betreft de huidige regelgeving heeft de Nederlandse wetgever een aantal beperkingen opgenomen in de Auteurswet, in ruil waarvoor een vergoeding wordt toegekend. De reprorechtvergoeding voor het fotokopiëren van werken is hier een voorbeeld van. In lijn met de hiervoor beschreven redeneringen van de Europese rechter zou ook deze vergoeding rechtstreeks aan de auteur van het werk moeten toekomen en kan de auteur van dit recht geen afstand doen. De huidige Nederlandse praktijk waarbij een aanzienlijk deel van de geïnde reprorechtvergoedingen aan uitgevers wordt uitgekeerd lijkt zich daarmee niet te verdragen met de Europese regelgeving.   

Ook kun je je sterk afvragen of de contractpraktijk waarbij uitgevers en producenten zich het uitsluitend recht op vergoedingen die op grond van de wet verschuldigd zijn (zoals de reprorechtvergoeding, de thuiskopievergoeding en de leenrechtvergoeding) laten overdragen wel in overeenstemming is met dit niet voor afstand vatbare recht op een billijke compensatie. Hiermee geconfronteerd zouden auteurs zich op het standpunt kunnen stellen dat het op grond van Europese regelgeving niet mogelijk is om afstand te doen van deze vergoedingsrechten. 

Zie ook de noot van P.B. Hugenholtz in NJ 2013, afl. 16, nr. 196 en J.J.C. Kabel, “De betekenis van het arrest Luksan/Van der Let voor het Nederlandse auteursrecht: commentaar bij het Hof van Justitie EU 9 februari 2012, C-227/10”, AMI 2012/5, p. 199.

VvB

Digitaal Reprorecht

Lira ontvangt jaarlijks van Stichting Reprorecht ter verdeling reprorechtgelden met betrekking tot fotokopieën uit kranten, publiekstijdschriften en algemene boeken, alsmede periodiek enig geld dat in het buitenland is geïncasseerd.

Nieuwe regeling: fotokopiëren en digitaal kopiëren

Het fotokopiëren op papier met behulp van fotokopieermachines neemt al jaren gestaag af. Steeds vaker wordt er een tekst gescand en/of digitaal opgeslagen. Stichting Reprorecht heeft in nauw overleg met vertegenwoordigers van brancheorganisaties overeenstemming bereikt over een gezamenlijke nieuwe regeling voor fotokopiëren en digitaal kopiëren. 

De gemoderniseerde Regeling Reprorecht Bedrijfsleven vanaf 2013 gaat uit van de paginavergoeding van 4,5 eurocent, het sinds vele jaren ongewijzigd wettelijk tarief voor het fotokopiëren van auteursrechtelijk beschermde werken. In de Regeling Reprorecht Bedrijfsleven vanaf 2013 wordt deze paginavergoeding gehanteerd voor alle handelingen: fotokopiëren, printen, scannen, e-mailen en op intranet zetten. 

Door de nieuwe Regeling komen zo ook de digitale vormen van incidenteel reproduceren legaal beschikbaar voor bedrijven tegen betaling van dezelfde vergoeding als voorheen voor het auteursrecht van de makers en/of hun rechtverkrijgenden. Op die manier gaat het reprorecht mee met het digitale tijdperk en ontvangen auteurs steeds vaker de vergoeding voor digitaal hergebruik waar ze recht op hebben.

Lira is met Reprorecht in gesprek over het verstrekken van een mandaat namens de auteurs en de daarbij behorende vergoeding, waarbij Lira ambieert over de hele linie als verdeelorganisatie voor vergoedingen voor tekstauteurs op te treden.

DV

De Longread

Ineens zie en hoor je het woord overal: de longread, oftewel het lange, journalistieke verhaal. The New York Times en The Guardian begonnen ermee, inmiddels zijn er ook Nederlandse longreads te lezen in NRC Handelsblad en bij Uitgeverij Fosfor.

Is de longread een noviteit? Niet echt voor wie zich de achtergrondreportages herinnert die wijlen Gerard van Westerloo in de jaren zeventig van de vorige eeuw schreef voor Vrij Nederland. ‘De flat’ bijvoorbeeld, een reportage over een flat in Tilburg-Noord, telde 25 pagina’s. Trek de foto’s er vanaf en je houdt ruim 19.000 woorden tekst over, een eerbiedwaardige lengte. 

Maar begin jaren tachtig kwam de klad er in, de verhalen werden overal korter, dat verlangde de lezer, zeiden de bladenmakers en marketeers. In 1995 waagde Van Westerloo nog een nieuwe poging met VN-document, een losse bijlage bij Vrij Nederland, die geheel gewijd was aan het lange verhaal. ‘Ik denk dat een losse verkoop van vijftien- tot twintigduizend nodig is, wil het blad zichzelf kunnen bedruipen. Als het lukt, willen we tien keer per jaar verschijnen’, zei hij indertijd. Al snel viel het doek. 

En toen moest de digitaliseringsslag nog beginnen. Nog korter en sneller moest alles, de spanningsboog van de lezer moest niet onnodig op de proef worden gesteld. En toen Google News vervolgens de sites van kranten volautomatisch begon te scannen om de kop en de eerste regels over te nemen op haar eigen site, leek er een nieuwe norm voor de lengte te ontstaan: vijftig woorden. Twitter vond zelfs dat nog te lang en wist de lat nog lager te leggen: 140 tekens, dat zijn zo’n 20 tot 25 woorden. 

 

Ommekeer

En uitgerekend een hashtag op Twitter zorgde voor een ommekeer. Twitteraar Mark Armstrong, een consultant die dagelijks van Brooklyn naar Manhattan forensde, zocht naar een manier om de tijd te doden dat hij in de metro zat en geen wifi-verbinding had. In 2009 vroeg hij zijn volgers naar tips voor lange verhalen, die ergens in de krochten van het internet rond moesten zwerven. Hij maakte de hashtag #longreads aan en de verhalen begonnen binnen te stromen. Een oud fenomeen had een nieuw jasje gekregen. 

De twitteraccount van Armstrong groeide uit tot een website en een app, maar het idee bleef hetzelfde: het internet afzoeken naar mooie verhalen met een lengte van 1.500 tot 30.000 woorden en een strenge selectie presenteren aan de abonnees. Voor 30 dollar per jaar krijg je toegang tot die verhalen, een deel van de opbrengst gaat naar de auteurs en naar de uitgevers die het oorspronkelijke stuk publiceerden. De site vermeldt niet alleen de lengte in woorden, maar geheel in lijn met de forens-achtergrond van de oprichter, ook de tijd die het een gemiddelde lezer kost om het stuk te lezen. U moet met de trein van Apeldoorn naar Amsterdam? Dan heeft u precies tijd voor een stuk van 8.250 woorden.

 

Snowfall

De term longread sloeg aan, steeds meer kranten begonnen het web af te speuren naar lange artikelen en daarnaar te verwijzen. In 2012 gaf The New York Times met de productie Snowfall een nieuwe dimensie aan het begrip. De reportage over een lawine waarbij drie skiërs omkwamen, werd verrijkt met foto’s, films, kaarten, geluidsfragmenten en korte biografietjes van de belangrijkste personages. Het leverde een jaar later een Pulitzer Prijs op. Dat kon The Guardian niet op zich laten zitten en de Engelse krant sloeg afgelopen mei terug met Firestorm, een reportage over een bosbrand in Australië. En in Nederland keek NRC Handelsblad in juni terug op het EK van 1988 met het verhaal De dag dat Berry van Aerle Europees kampioen werd. 

Inmiddels is NRC Handelsblad toe aan haar derde eigen productie en langzaam begint het besef door te dringen dat het wel mooi en aardig is om alles voor niets weg te geven, maar dat longreads veel geld kosten. En dus schreef de krant op 16 oktober: ‘Goede journalistiek kost geld, en we zijn ervan overtuigd dat onze lezers dat ook beseffen. Om dat te bewijzen vragen we lezers dit keer om - vrijwillig - een zelfgekozen bedrag te betalen om dit verhaal te lezen.’ De titel van dit verhaal was overigens ‘De kunst van het stelen’, wat niet sloeg op de manier waarop het auteursrecht dezer dagen wordt behandeld, maar op het onderwerp van het verhaal, de diefstal van de schilderijen uit de Kunsthal.

Dat gratis longreads geen haalbare kaart zijn, dat was de oprichters van Uitgeverij Fosfor vanaf het begin duidelijk. Vorig jaar startten zij met het digitaal heruitgeven van journalistieke boeken: voor gemiddeld € 4,99 kun je boeken die op papier niet meer leverbaar zijn bij hen als e-book kopen – de helft van de opbrengst is voor de uitgever, de andere helft voor de auteur. Dit jaar september begonnen ze met longreads, elke maand een verhaal van 10 tot 15.000 woorden voor € 2,99. Ondergetekende mocht het spits afbijten met een verhaal over de bouw van een auto in Afrika, daarna volgden Joris van Casteren met de man die naar Mars wil en de jonge schrijfster Elfie Tromp, die de hondengekte van haar familie onder de loep nam.

 

Gratis app

Uitgeverij Fosfor koos niet voor online publicatie van de longread, zoals de meeste kranten doen, maar voor een app die je moet downloaden. Die gratis app maakt het mogelijk om net als op een site extra informatie aan het verhaal toe te voegen, zoals filmpjes, plattegronden, een tijdlijn en biografietjes. Het elegante aan deze app is dat de lezer al deze extra informatie ook kan uitschakelen, zodat je alleen een heel bescheiden pijtje in de kantlijn ziet staan op punten waar je extra informatie zou kunnen opvragen. Het doet een beetje denken aan het dunne potloodstreepje dat je in de kantlijn zet om een mooie passage terug te kunnen vinden. 

Het is fantastisch om een longread te schrijven, maar of ze ook commercieel een succes worden zal moeten blijken. Over de opbrengst van de bedelactie van NRC Handelsblad is nog niets bekend, de app van Uitgeverij Fosfor is inmiddels 1.500 keer gedownload. Dat is een stuk minder dan de 15.000 lezers die Gerard van Westerloo nodig dacht te hebben, maar tegenwoordig hebben we geen papier en distributie meer nodig. 

Wordt vervolgd.

TvdB

Mededelingen van het Lira-bestuur

Bestuur

Sinds Lira's jaarvergadering van 1 juni 2013 maken de volgende personen deel uit van het Lira-bestuur:

Kees Holierhoek, onafhankelijke zetel, voorzitter
Tijs van den Boomen, zetel van de FLA/VSenV, vice-voorzitter
Robert Alberdingk Thijm, zetel van het Netwerk Scenarioschrijvers/VSenV. secretaris
Willem Asman, onafhankelijke zetel, penningmeester
Mw. Sophie Kassies, zetel van de VSenV, lid
Tsead Bruinja, zetel van de VvL/VSenV, lid
Kees Schaepman, zetel van de NVJ, lid

 

Benoeming Sophie Kassies in Writers Directors Worldwide

Tijdens de door Lira in samenwerking met Cisac georganiseerde Cisac-CIADVL-Writers and Directors Worldwide-bijeenkomst op 3, 4 oktober 2013 in Amsterdam is mw. Sophie Kassies, lid van het bestuur van Lira, benoemd tot lid van het Executive Committee van Writers and Directors Worldwide.

 

Werknemersrechten

Wie in zijn arbeidscontract heeft staan dat het schrijven van auteursrechtelijk beschermde werken tot zijn overeengekomen werkzaamheden behoort, verliest als werknemer het auteursrecht op die werken aan zijn werkgever, tenzij hij alsnog anders met zijn werkgever overeenkomt. Is hij naast zijn dienstverband aangesloten bij Lira, dan is hij contractueel verplicht een uitzondering in zijn arbeidscontract op te laten nemen. 

Lira-aansluitingscontract, artikel 7, lid 4, getiteld de aangesloten auteur en het dienstverband. zegt met zoveel woorden dat 'De Auteur die een arbeidsovereenkomst aangaat waarbij de arbeid in dienst van de werkgever erin bestaat Werken in de zin van deze [aansluit]overeenkomst te maken, is verplicht bij wege van afwijkend beding als voorzien in artikel 7 Auteurswet 1912 overeen te komen dat hij zelf als maker van die Werken wordt aangemerkt.'

KH

Agenda

- Save the date! Nieuwjaarsborrel 2014! Noteer het alvast in uw agenda: de gecombineerde Nieuwjaarsborrel 2014 van Lira en de VSenV vindt plaats op zondagmiddag 9 februari 2014 vanaf 16.00 uur in de Sociëteit Arti et Amicitiae aan het Rokin in Amsterdam.

Repartities 2013/2014

Voor de laatste vier maanden van het jaar 2013 staan de volgende repartities op het programma (maar niet noodzakelijk precies in onderstaande volgorde): 

Repartitie	Theaterteksten, 2013		ieder kwartaal
Narepartitie	NWS Journalistieke gelden, 2009, 2010 & 2011		gereed
Narepartitie	LiteROM, 2007-2011		laatste kwartaal
Narepartitie	Kabel TV, 2007-2011		gereed
Narepartitie	Kabel Radio, 2007-2011		gereed
Narepartitie	Thuiskopie Audio, 2007-2011		gereed
Narepartitie	Leenrecht Geschriften, 2008-2012		laatste kwartaal
Narepartitie	Thuiskopie Video, 2007 t/m 2011		gereed
Repartitie	Kabel Radio / Thuiskopie Audio, 2012		laatste kwartaal
Repartitie	Leenrecht Geschriften, 2013		laatste kwartaal
Repartitie en narepartitie	Leenrecht Luisterboeken, 2008 t/m 2012		laatste kwartaal
Repartitie	Kabel TV, 2012		laatste kwartaal
Repartitie	LiteROM, 2012		laatste kwartaal
Repartitie	Nieuwswaarde, 2012		laatste kwartaal
Repartitie en narepartiie	Auteursfonds, 2009 t/m 2011		laatste kwartaal
Repartitie	Thuiskopie Video, 2012		laatste kwartaal
Repartitie en narepartitie	Multimedia, 2007 t/m 2013		laatste kwartaal
Repartitie	Opvoeringsrecht, 2013		laatste kwartaal

Lira Fonds: aanvragen culturele gelden in 2013/2014

Het Lira Fonds kent voor de culturele aanvragen een adviescommissie die de culturele aanvragen bij het Fonds beoordeelt. Zij bestaat uit vier externe deskundigen en twee leden van het Lira Fonds-bestuur, Er wordt zes keer per jaar vergaderd, en wel in de regel op de eerste donderdag van elke even maand. Die regel zorgt ervoor dat er in het jaar 2013 waarschijnlijk nog vergaderd wordt op 5 december en vervolgens op 6 februari, 3 april, 5 juni, 7 (of later in) augustus, 2 oktober en 4 december 2014.

Mocht een vergadering op de geplande dag geen doorgang kunnen vinden, dan wordt in de regel alsnog een aantal dagen later vergaderd.

Aanvragen

Aanvragen dienen uiterlijk drie weken voor de betreffende vergadering ten kantore van Lira in Hoofddorp te zijn ontvangen, in achtvoud, met een ingevuld aanvraagformulier, een beschrijving van het project, een duidelijke begroting en cvs van betrokken auteurs. Het zij nog maar eens met nadruk gezegd: omdat het Lira Fonds veelal auteurshonoraria financieel ondersteunt, dienen deze op de begroting met naam en bedrag gespecificeerd voor te komen. Anders ontbreekt een subsidiabele post en pakt het besluit vrijwel zeker negatief uit. Nadere informatie over een en ander is te vinden op www.lira.nl/lirafonds en telefonisch te verkrijgen bij Bart Schomaker die het secretariaat over het Fonds voert: telefoon 023-799 78 07 of per e-mail: bart.schomaker@cedar.nl.

KH

– Save the date! Nieuwjaarsborrel 2014!

Noteer het alvast in uw agenda: de gecombineerde Nieuwjaarsborrel 2014 van Lira en de VSenV vindt plaats op zondagmiddag 9 februari 2014 vanaf 16.00 uur in de Sociëteit Arti et Amicitiae aan het Rokin in Amsterdam.

– Repartities 2013/2014

Voor de laatste vier maanden van het jaar 2013 staan de volgende repartities op het programma (maar niet noodzakelijk precies in onderstaande volgorde):

Repartitie	Theaterteksten, 2013		ieder kwartaal
Narepartitie	NWS Journalistieke gelden, 2009, 2010 & 2011		gereed
Narepartitie	LiteROM, 2007-2011		laatste kwartaal
Narepartitie	Kabel TV, 2007-2011		gereed
Narepartitie	Kabel Radio, 2007-2011		gereed
Narepartitie	Thuiskopie Audio, 2007-2011		gereed
Narepartitie	Leenrecht Geschriften, 2008-2012		laatste kwartaal
Narepartitie	Thuiskopie Video, 2007 t/m 2011		gereed
Repartitie	Kabel Radio / Thuiskopie Audio, 2012		laatste kwartaal
Repartitie	Leenrecht Geschriften, 2013		laatste kwartaal
Repartitie en narepartitie	Leenrecht Luisterboeken, 2008 t/m 2012		laatste kwartaal
Repartitie	Kabel TV, 2012		laatste kwartaal
Repartitie	LiteROM, 2012		laatste kwartaal
Repartitie	Nieuwswaarde, 2012		laatste kwartaal
Repartitie en narepartiie	Auteursfonds, 2009 t/m 2011		laatste kwartaal
Repartitie	Thuiskopie Video, 2012		laatste kwartaal
Repartitie en narepartitie	Multimedia, 2007 t/m 2013		laatste kwartaal
Repartitie	Opvoeringsrecht, 2013		laatste kwartaal

 

– Lira Fonds: aanvragen culturele gelden in 2013/2014

Het Lira Fonds kent voor de culturele aanvragen een adviescommissie die de culturele aanvragen bij het Fonds beoordeelt. Zij bestaat uit vier externe deskundigen en twee leden van het Lira Fonds-bestuur, Er wordt zes keer per jaar vergaderd, en wel in de regel op de eerste donderdag van elke even maand. Die regel zorgt ervoor dat er in het jaar 2013 waarschijnlijk nog vergaderd wordt op 5 december en vervolgens op 6 februari, 3 april, 5 juni, 7 (of later in) augustus, 2 oktober en 4 december 2014. Mocht een vergadering op de geplande dag geen doorgang kunnen vinden, dan wordt in de regel alsnog een aantal dagen later vergaderd.

Aanvragen

Aanvragen dienen uiterlijk drie weken voor de betreffende vergadering ten kantore van Lira in Hoofddorp te zijn ontvangen, in achtvoud, met een ingevuld aanvraagformulier, een beschrijving van het project, een duidelijke begroting en cvs van betrokken auteurs. Het zij nog maar eens met nadruk gezegd: omdat het Lira Fonds veelal auteurshonoraria financieel ondersteunt, dienen deze op de begroting met naam en bedrag gespecificeerd voor te komen. Anders ontbreekt een subsidiabele post en pakt het besluit vrijwel zeker negatief uit. Nadere informatie over een en ander is te vinden op www.lira.nl/lirafonds en telefonisch te verkrijgen bij Bart Schomaker die het secretariaat over het Fonds voert: telefoon 023-799 78 07 of per e-mail: bart.schomaker@cedar.nl.

KH

Hoe kom ik aan hulp en advies?

Voor zaken die Lira, de repartities en het aansluitingscontract tussen een auteur en Lira betreffen: neem contact op met de Stichting Lira, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp; bezoekadres: Kruisweg 793-795, 2132 NG Hoofddorp; tel: 023 870 0202; e-mail: lira@cedar.nl; website: www.lira.nl.

Voor gewone adviezen over contracten en dergelijke: word lid van één van de afdelingen van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers, De Lairessestraat 125, 1075 HH Amsterdam, tel: 020 624 0803, e-mail: bureau@vsenv.nl. Literaire, toneel- en verwante auteurs zijn welkom bij de afdeling Vereniging van Letterkundigen (www.vvl.nu), schrijvers van tv-drama en filmscenarios zijn welkom bij het Netwerk Scenarioschrijvers (www.netwerkscenario.nl).

Of word als freelance-journalist lid van de FreeLancers Associatie (FLA) voor freelance-journalisten, afdeling van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV) (www.fla.nl), of – naar keuze – van de Sectie freelance van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ), Johannes Vermeerstraat 22, Amsterdam, telefoon: 020 676 6771; www.nvj.nl. 

Voor juridische adviezen en hulp in professionele geschillen met uitgevers, omroepen, andere producenten en andere gebruikers van iemands werk, bijvoorbeeld wanneer een contract niet wordt nageleefd of wanneer inbreuk wordt gepleegd op iemands auteursrechten: zorg voor aansluiting bij de Stichting Lira door het ondertekenen van een aansluitingscontract of word lid van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV) of word lid van de Nederlandse Vereniging van Journalisten (NVJ) of word lid van de Vereniging van Educatieve Auteurs (VvEA). 

Leden van de NVJ doen een beroep voor rechtskundige bijstand op de juridische dienst van de NVJ. Leden van de VSenV, leden van de VvEA en aangeslotenen van Lira die geen lid zijn van de NVJ, sturen bij een conflict een schriftelijk verzoek om financiële ondersteuning (met relevante stukken zoals het contract en relevante correspondentie) naar het bestuur van de Stichting Rechtshulp Auteurs, p/a Bureau van de VSenV, De Lairessestraat 125, 1075 HH Amsterdam, tel: 020 624 0803, e-mail:rechtshulp@vsenv.nl. 

Het kernbegrip voor aanvragen bij Rechtshulp Auteurs is professioneel geschil, dat wil zeggen: een conflict als auteur (en niet in een andere hoedanigheid) met een wederpartij. Rechtshulp geeft geen adviezen over het sluiten van contracten, dat is het werkterrein van de beroepsverenigingen. Rechtshulp ondersteunt ook geen geschillen die al heel oud zijn, of geschillen waarbij de auteur zelf al een advocaat heeft betrokken, of geschillen die niet of slechts heel indirect met het auteurschap te maken hebben. 

Het bestuur van de Stichting Rechtshulp Auteurs vergadert maandelijks om de aanvragen aan de hand van een reglement te beoordelen. Bij een positief besluit wordt de aanvrager doorverwezen naar een aantal advocaten, met wie de stichting langdurig relaties onderhoudt. In dat geval wordt maximaal de eerste 1000 euro (plus de BTW) aan advocaatkosten voor 100% door de stichting vergoed. Indien Rechtshulp besluit na het advies verdere acties te ondersteunen, wordt bij kosten boven de eerste 1000 euro een eigen bijdrage van 5% over het meerdere gevraagd. In de regel zullen de kosten van eenvoudige adviezen van een advocaat niet hoger dan 1000 euro zijn; in dat geval zijn zij dus voor de cliënt gratis. Blijkt de zaak wat ingewikkelder en stijgen de kosten tot meer dan 1000 euro (bijvoorbeeld door de noodzaak van een gerechtelijke procedure), dan treedt bij voortgezette steun de 5%-eigen-bijdrageregeling in werking, gerekend over de advocaatkosten.
Lira-aangeslotenen kennen boven de eerste 1000 euro daarnaast een eigen risico van 250 euro dat echter kan komen te vervallen, indien zij lid worden van de Vereniging van Schrijvers en Vertalers (VSenV) of van de Vereniging van Educatieve Auteurs (VvEA). 
Tot slot: als uit een juridische actie een opbrengst voortvloeit van meer dan 4500 euro, dan geldt een terugbetalingsregeling van 10% van dat meerdere tot maximaal de bijdrage die door Rechtshulp voor advies en procedure is betaald.

Bent u scenarioschrijver of toneelschrijver en wilt u dat de onderhandelingen over al uw contracten gedaan worden door een deskundig onderhandelaar: word dan als scenarioschrijver lid van het Netwerk Scenarioschrijvers (een afdeling van de VSenV) of als toneelschrijver van de Vereniging van Letterkundigen en/of zorg voor aansluiting bij Lira door een aansluitingscontract te ondertekenen, en meldt u vervolgens bij het Contractenbureau, Postbus 15530, 1001 NA Amsterdam; bezoekadres: Keizersgracht 604, Amsterdam, tel: 020-530 55 05; e-mail: office@contractenbureau.nl. De twee advocaten die voor het Contractenbureau werkzaam zijn, voeren namens u overeenkomstig uw wensen de individuele onderhandelingen met producenten, omroepen en toneelgezelschappen tegen (voor u als aangeslotene bij het Contractenbureau) een vergoeding van 7% van de waarde van de overeenkomst die zij tot stand weten te brengen en 2% van eventuele nakomende inkomsten op het contract.

KH

 

Lira Fonds: nieuwe aanvragen in 2013/2014

Wat is Lira?

De Stichting Literaire Rechten Auteurs (Lira) int en verdeelt voor auteurs en journalisten bestemde kabelgelden, thuiskopievergoedingen, leenrechtgelden, reprorechtgelden en andere soorten auteursrechtelijke gelden.

Met uitzondering van voorlopig nog gelden voor journalistieke werken wordt in de regel op deze gelden, naast een inhouding voor administratiekosten, niet meer dan 10% ingehouden ten behoeve van sociale en culturele doeleinden, zogeheten socu-gelden.

Afhankelijk van het moment waarop ook op uitkeringen voor journalistieke werken een inhouding plaats gaat vinden voor sociale en culturele doelen, wordt ernaar gestreefd ook voor de journalistieke aangeslotenen mogelijkheden te creëren om via het Lira Fonds gebruik te maken van aantrekkelijke collectieve voorzieningen.
 

Wat is de Stichting Lira Fonds?

De Stichting Lira Fonds beheert en besteedt de ingehouden gelden die bestemd zijn voor sociale en culturele doeleinden. 

Uit de sociale gelden worden kosten bestreden die verbonden zijn met ondersteunde organisaties die structureel of incidenteel algemene of specifieke belangen van schrijvers en vertalers en hun beroepsuitoefening behartigen. Aanvragers zijn organisaties of instellingen – geen privé-personen – die aan belangenbehartiging doen of een duidelijk daarmee verbonden taak vervullen. Over zogeheten sociale aanvragen wordt door het bestuur van het Lira Fonds besloten.

Culturele gelden worden door het bestuur van het Lira Fonds verdeeld in de vorm van bijdragen aan activiteiten onder meer op het gebied van literatuur, theater en in een enkel geval audiovisuele producties op het literaire terrein. Het bestuur wordt daarin bijgestaan door een Adviescommissie bestaande uit vier externe deskundigen en twee leden van het Lira Fonds-bestuur.

Sinds kort bestaat er op beperkte schaal voor producenten ook een mogelijkheid financiële ondersteuning te verkrijgen voor het in een vreemde taal ondertitelen van hoogwaardig Nederlands tv-drama waarmee vervolgens promotie wordt bedreven om het werk in het buitenland bekend te maken.

De Adviescommissie vergadert eenmaal per twee maanden en brengt advies uit over de binnengekomen culturele aanvragen aan het bestuur van het Lira Fonds. Uitgebrachte adviezen worden in de regel conform het advies door het bestuur van het Lira Fonds bekrachtigd en daarmee tot besluiten gemaakt.

Zie voor het actuele beleid de website van het Lira Fonds: www.lira.nl/lirafonds. 
 

Wat zijn de doelstellingen van de culturele tak van het Lira Fonds?

In het algemeen gesproken: het stimuleren van het tot stand komen en uitdragen van Nederlands literair, literair-dramatisch en muziekdramatisch werk en daarop gebaseerde producties van velerlei aard. Bijzondere aandacht gaat uit naar projecten die moeilijk binnen de voorwaarden van de bestaande overheidsfondsen zijn in te passen. Het belangrijkste criterium voor subsidiëring is kwaliteit. 
 

Wie kunnen voor culturele bestemmingen subsidie aanvragen?

In het algemeen kunnen alleen rechtspersonen (verenigingen, stichtingen en soortgelijke verbanden) subsidie aanvragen uit de culturele gelden, geen individuele personen. De subsidies zijn veelal bestemd als bijdrage aan professionele auteursvergoedingen, zoals auteurshonoraria voor literaire manifestaties, schrijfopdrachten, toneelvertalingen e.d. ten behoeve van incidentele projecten. Zij worden alleen gegeven ter dekking van een tekort op de begroting. Niet gehonoreerd worden aanvragen voor debutanten, amateurproducties en culturele vormingsprojecten. Grote toneelgezelschappen worden geacht te putten uit hun eigen schrijversbudget.

Subsidies worden verleend in de vorm van een garantiesubsidie waarop eventueel een voorschot mogelijk is.
 

Hoe een culturele subsidie aan te vragen?

Aanvragen dienen uiterlijk 3 weken voor de vergaderingen van de Adviescommissie in achtvoud te worden ingediend bij het bureau van de Stichting Lira Fonds en voorzien te zijn van het per 1 januari 2007 ingevoerde nieuwe aanvraagformulier, een beschrijving van het project met – indien aanwezig – graag een tekst of tekstfragment, een duidelijke begroting en cv's van de auteurs voor wie geld wordt gevraagd. Indien het om een theaterproject gaat, verwacht de adviescommissie dat de naam en het adres van de auteur op het aanvraagformulier zijn ingevuld, zodat ook hij/zij geïnformeerd kan worden. Nadere informatie over een en ander is te vinden op www.lira.nl/lirafonds.

De vergaderingen van de adviescommissie worden in de regel steeds op de eerste donderdag van de even maanden gehouden. In het jaar 2013 komt de adviescommissie volgens dit schema  nog bij elkaar op 5 december en in 2014 waarschijnlijk op 6 februari, 3 april, 5 juni, 7 (of later in) augustus, 2 oktober en 4 december. Zie de website van het Lira Fonds voor de officiële data.

Mocht een vergadering geen doorgang kunnen vinden, dan wordt alsnog iets later vergaderd.

KH

 

Uitreiking Lira Scenarioprijs 2013

Op donderdag 12 september jl. is voor de elfde maal de Lira Scenarioprijs in het West-Indisch Huis in Amsterdam uitgereikt. De Lira Scenarioprijs werd in 2013 uitgereikt aan de schrijver(s) van het beste scenario in de categorie historisch Nederlands televisiedrama dat tussen 2009 en 2012 voor het eerst op televisie werd uitgezonden.

De drie genomineerden voor de Lira Scenarioprijs 2013 waren: 

- Ger Beukenkamp en Hans Hylkema voor Den Uyl en de affaire Lockheed (2010, VARA). Driedelige televisieserie over de Lockheedaffaire. Die affaire ontstond in 1976 toen bleek dat prins Bernhard steekpenningen had aangenomen van de Amerikaanse vliegtuigfabrikant Lockheed.

- Alma Popeyus en Hein Schütz voor Eileen (2011, VPRO). Tweedelige dramaserie die is geïnspireerd op het verhaal van de FARC-strijdster Tanja Nijmeijer. Nijmeijer is een studente uit Groningen die zich aansluit bij de guerrillabeweging FARC om te vechten voor de rechten van de arme en de verdrukte bevolking in Colombia.

- Paula van der Oest en Maarten Lebens voor Moeder, ik wil bij de revue (2012, Omroep MAX). Achtdelige dramaserie rond liedjes van Wim Sonneveld. De serie vertelt het verhaal van een jonge kolenboer die in de jaren vijftig naar de stad verhuist, omdat hij droomt van een leven bij de revue.

Voorafgaand aan de bekendmaking en prijsuitreiking vond er een interview met de genomineerden plaats en werd traditiegetrouw de Lira lezing voorgedragen.

foto's: Taina Bagmeijer

Voorprogramma

Jacqueline Zirkzee (journaliste en auteur van historisch getinte romans) interviewde de schrijvers van de drie genomineerde producties over het thema ‘research voor historisch drama’ – het onderzoek voor en tijdens het schrijfproces. Uit het interview bleek, dat doorgaans de financiële middelen de concessies bepalen die nu eenmaal moeten worden gedaan. Daarbij is het, zo vonden de geïnterviewden, onder omstandigheden ook geoorloofd om historische gebeurtenissen enigszins te manipuleren voor het dramatische effect, mits het geheel geloofwaardig blijft. 

De Lira lezing werd dit jaar door journaliste, auteur en presentatrice Hanneke Groenteman verzorgd en ging over haar haat/liefde verhouding met de televisie. Groenteman is een alleseter die op moet passen dat zij niet alles consumeert wat haar wordt voorgeschoteld: van Help, mijn man is klusser! tot en met Het Filosofisch Kwintet. Een ingewikkelde relatie die zij in de lezing probeerde te ontrafelen. 

 

Bekendmaking door jury

De jury van de Lira Scenarioprijs 2013 bestond naast voorzitter Job Cohen uit Marieke van der Pol (scenario- en fictieschrijver), Willem Capteyn (scenarioschrijver), Walter van der Kooi (televisierecensent) en Eddy Terstall (filmmaker). 

Juryvoorzitter Cohen las het verslag van de bevindingen van de jury voor en maakte aansluitend bekend dat Ger Beukenkamp en Hans Hylkema de Lira Scenarioprijs 2013 hadden gewonnen. De winnaars ontvingen samen een geldbedrag van € 15.000,-. 

De jury zei onder meer over Den Uyl en de affaire Lockheed: 

“[…] Een geslaagde dans op het dunne koord tussen feit en fictie. […] Knap ook de mix van ernst, spanning (ondanks vaststaande afloop) en humor. […] Dat de kinderen Den Uyl na de preview verklaarden dat het niet klopte maar wel waar was, is tekenend.” 

Meer informatie en het complete juryrapport is te vinden op www.lirascenarioprijs.nl. 

Bijdrage ondertitelingskosten

Vanaf het vroege voorjaar van 2009 is een bescheiden fonds actief dat zich inzet voor de vertaalde ondertiteling van hoogwaardig Nederlands televisiedrama. Het idee is van bestuursleden van Lira. Producenten en omroepen kunnen aankloppen bij de stichting AVEX, Audio Visuele Export voor een tegemoetkoming in de kosten die gemoeid zijn met de ondertiteling van de markt-dvd van een dramaserie die al met succes op de Nederlandse televisie is uitgezonden.

Stichting AVEX 2009 – 2013

Het bestuur van AVEX wordt gevormd door oud-bestuurslid van Lira en oud-directeur van de Nederlandse Film en Televisie Academie Willem Capteyn, en respectievelijk de secretaris en voorzitter van het Lira-bestuur Robert Alberdingk Thijm en Kees Holierhoek. 

Sinds de oprichting in 2009 zijn enkele verzoeken om ondersteuning gehonoreerd. Ondersteuning van het filmwerk door het Mediafonds strekt tot aanbeveling. Zo zijn bijvoorbeeld De Geheimen van Barslet en A’dam en E.V.A. met subsidie van AVEX ondertiteld en als dvd uitgebracht.

Drukke bezigheden hebben het bestuur van de stichting AVEX ertoe gebracht, zo niet gedwongen, het bestuur van het Lira Fonds te verzoeken de aanvragen in het vervolg toe te vertrouwen aan de adviescommissie en de administratie en coördinatie aan de secretaris van het Lira Fonds. Hoewel de formele goedkeuring en bekrachtiging van het Lira Fonds bestuur nog moet worden gegeven heeft de overdracht van de administratie van AVEX inmiddels plaatsgevonden in aanwezigheid van de voorzitter van het Lira Fonds-bestuur.

BS 

Berichten van het bureau

Kabelrepartitie 2013

Vanaf 1 oktober 2012 ontvangt Lira geen kabelgeld meer van de kabelexploitanten. Samen met andere rechthebbendenorganisaties heeft Lira ruim twee jaar lang onderhandeld met omroepen, kabelexploitanten en andere distributeurs, verenigd in RODAP. Het doel van die onderhandelingen was om te komen tot een regeling voor de vergoeding van auteurs voor het gebruik van hun werken op de Nederlandse radio en televisie, onder meer via kabel, via Uitzending Gemist en door Video-on-Demand-diensten. De onderhandelingen zijn eind 2012 gestrand. Lira heeft eind februari 2013 de grootste kabelaars (UPC, Ziggo en Delta) gedagvaard, om de vergoedingen voor de rechthebbenden die wij vertegenwoordigen, veilig te stellen. 

Voor de bij Lira aangesloten scenaristen, vertalers en journalisten betekent dit dat de kabelrepartitie over 2012 alleen betrekking zal hebben op de werken die zijn uitgezonden in de maanden januari t/m september 2012. Over een vergoeding voor de periode vanaf oktober 2012 zal pas duidelijkheid komen na een uitspraak van de rechter.

DV 

 

Uitgangspunten erfgoedinstellingen

Sinds 2010 is er in Nederland een aantal overeenkomsten gesloten tussen met name grote erfgoedinstellingen en collectieve beheersorganisaties (cbo’s) om online toegang tot gedigitaliseerd erfgoed mogelijk te maken. Dit model stelt erfgoedinstellingen in staat om via één transactie toestemming voor het gebruik van een hele collectie te regelen. Hierdoor worden een – vaak zeer kostbare – inventarisatie van de auteursrechtelijke status van een dergelijke collectie en een zoektocht naar alle rechthebbenden overbodig.

Diezelfde erfgoedinstellingen hebben nu in samenwerking met cbo’s, waaronder Lira, enkele uitgangspunten voor samenwerking ontwikkeld. Deze uitgangspunten dienen om problemen tussen erfgoedinstellingen en cbo’s als gevolg van uiteenlopende verwachtingen en belangen terug te dringen. 

De uitgangspunten geven aan de erfgoedinstellingen en cbo’s houvast over de werkwijze als zij in gesprek zijn over licenties voor digitaliseringsprojecten. 

DV

Update rechtszaak Google Books

Op 14 november jl. heeft de Amerikaanse rechter uitspraak gedaan in de acht jaar durende rechtszaak van de Amerikaanse beroepsvereniging van schrijvers, The Authors Guild, tegen Google.

De rechter heeft besloten dat Google door het inscannen van ruim 20 miljoen boeken en het openbaar maken van gedeeltes daarvan zonder toestemming van de rechthebbenden geen inbreuk op het auteursrecht maakt, omdat er sprake is van ‘fair use’. ‘Fair use’ is een wettelijke exceptie uit de Amerikaanse auteurswet welke het mogelijk maakt om (delen van) auteursrechtelijk beschermd materiaal voor bepaalde doeleinden te gebruiken zonder dat daarvoor toestemming van de maker benodigd is.

De rechter redeneerde dat Google Books een “essentieel onderzoeksinstrument” is dat het makkelijker maakt voor studenten, docenten, onderzoekers en het publiek om boeken te vinden, zonder negatieve gevolgen voor de rechten van de auteursrechthebbenden. Door de digitalisering krijgen de boeken een nieuw doel en karakter waardoor de verwachting is dat de verkoop van boeken toeneemt en voor nieuwe inkomstenbronnen zal gaan zorgen. Google levert door het digitaliseren van de boeken een significante publieke dienst, aldus de rechter.

The Authors Guild heeft aangegeven in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak. Lira zal de ontwikkelingen blijven volgen.

DV

– Kabelrepartitie 2013

Vanaf 1 oktober 2012 ontvangt Lira geen kabelgeld meer van de kabelexploitanten. Samen met andere rechthebbendenorganisaties heeft Lira ruim twee jaar lang onderhandeld met omroepen, kabelexploitanten en andere distributeurs, verenigd in RODAP. Het doel van die onderhandelingen was om te komen tot een regeling voor de vergoeding van auteurs voor het gebruik van hun werken op de Nederlandse radio en televisie, onder meer via kabel, via Uitzending Gemist en door Video-on-Demand-diensten. De onderhandelingen zijn eind 2012 gestrand. Lira heeft eind februari 2013 de grootste kabelaars (UPC, Ziggo en Delta) gedagvaard, om de vergoedingen voor de rechthebbenden die wij vertegenwoordigen, veilig te stellen.

Voor de bij Lira aangesloten scenaristen, vertalers en journalisten betekent dit dat de kabelrepartitie over 2012 alleen betrekking zal hebben op de werken die zijn uitgezonden in de maanden januari t/m september 2012. Over een vergoeding voor de periode vanaf oktober 2012 zal pas duidelijkheid komen na een uitspraak van de rechter.

DV

– Uitgangspunten erfgoedinstellingen

Sinds 2010 is er in Nederland een aantal overeenkomsten gesloten tussen met name grote erfgoedinstellingen en collectieve beheersorganisaties (cbo’s) om online toegang tot gedigitaliseerd erfgoed mogelijk te maken. Dit model stelt erfgoedinstellingen in staat om via één transactie toestemming voor het gebruik van een hele collectie te regelen. Hierdoor worden een – vaak zeer kostbare – inventarisatie van de auteursrechtelijke status van een dergelijke collectie en een zoektocht naar alle rechthebbenden overbodig.

Diezelfde erfgoedinstellingen hebben nu in samenwerking met cbo’s, waaronder Lira, enkele uitgangspunten voor samenwerking ontwikkeld. Deze uitgangspunten dienen om problemen tussen erfgoedinstellingen en cbo’s als gevolg van uiteenlopende verwachtingen en belangen terug te dringen. 

De uitgangspunten geven aan de erfgoedinstellingen en cbo’s houvast over de werkwijze als zij in gesprek zijn over licenties voor digitaliseringsprojecten. 

DV

– Update rechtszaak Google Books

Op 14 november jl. heeft de Amerikaanse rechter uitspraak gedaan in de acht jaar durende rechtszaak van de Amerikaanse beroepsvereniging van schrijvers, The Authors Guild, tegen Google.

De rechter heeft besloten dat Google door het inscannen van ruim 20 miljoen boeken en het openbaar maken van gedeeltes daarvan zonder toestemming van de rechthebbenden geen inbreuk op het auteursrecht maakt, omdat er sprake is van ‘fair use’. ‘Fair use’ is een wettelijke exceptie uit de Amerikaanse auteurswet welke het mogelijk maakt om (delen van) auteursrechtelijk beschermd materiaal voor bepaalde doeleinden te gebruiken zonder dat daarvoor toestemming van de maker benodigd is.

De rechter redeneerde dat Google Books een “essentieel onderzoeksinstrument” is dat het makkelijker maakt voor studenten, docenten, onderzoekers en het publiek om boeken te vinden, zonder negatieve gevolgen voor de rechten van de auteursrechthebbenden. Door de digitalisering krijgen de boeken een nieuw doel en karakter waardoor de verwachting is dat de verkoop van boeken toeneemt en voor nieuwe inkomstenbronnen zal gaan zorgen. Google levert door het digitaliseren van de boeken een significante publieke dienst, aldus de rechter.

The Authors Guild heeft aangegeven in hoger beroep te gaan tegen de uitspraak. Lira zal de ontwikkelingen blijven volgen.

DV

Bestuur en bureau van de Stichting Lira

De Stichting Lira, opgericht op 23 oktober 1986, beheert als auteursrechtorganisatie op collectieve wijze auteursrechten en op het auteursrecht gebaseerde vergoedingsaanspraken van schrijvers, vertalers en journalisten die door hen individueel niet, of slechts met de grootst denkbare moeite, te gelde kunnen worden gemaakt.

Postadres

Stichting Lira
Postbus 3060
2130 KB Hoofddorp

Colofon

Het Lira Bulletin is een uitgave van de Stichting Lira en wordt sinds nummer 34 (mei 2011) digitaal verspreid onder aangeslotenen en relaties van de Stichting Lira, ook onder de ontvangers van een leenvergoeding, waarvan de verdeling jaarlijks door Lira wordt uitgevoerd in opdracht van de Stichting Leenrecht. Wie dit Bulletin ontvangt, is daarmee niet automatisch bij Lira aangesloten. Aansluiting komt pas tot stand via een handtekening op een zogenoemd aansluitingscontract waarin de auteur bepaalde rechten zoals kabelrechten aan de Stichting Lira in beheer toevertrouwt. Aansluiting bij Lira is kosteloos.

Lira

Postbus 3060
2130 KB  Hoofddorp

Telefoon: 023 870 02 02
Fax: 023 870 02 10
E-mail: lira@cedar.nl
Website: www.lira.nl 
Website toneel: www.liratheaterteksten.nl

Redactie

Sophie Kassies
Hanneke Verschuur
Tsead Bruinja
Kees Schaepman
Kees Holierhoek (eindredactie)
 

Tekst- en andere bijdragen

Saskia Bakker 
Tijs van den Boomen
Charlene de Feyter
Dion Voeten
Bart Schomaker
 

Illustraties

Gabriel Kousbroek
 

Ontwerp

Rutger Fuchs, Amsterdam
 

Bouw website

4net interactive, Maarn