En de winnaar is… Uitreiking van de Taalunie Toneelschrijfprijs 2015

Enkele jaren geleden werden toneelschrijvend Nederland en Vlaanderen opgeschrikt door het gerucht dat de Taalunie, het Nederlands-Vlaams samenwerkingsverband voor de Nederlandse taal, zijn jaarlijkse toneelschrijfprijs wilde afstoten. Ook bij dit eerbiedwaardige instituut moest bezuinigd worden en de prijs, de enige voor toneelschrijvers die jaarlijks wordt toegekend, zou daaraan ten offer vallen.

Zo dramatisch bleek het niet te zijn. De Taalunie was zich terdege bewust van het belang van de prijs en zocht partners voor de financiering ervan. Samen met de Vlaamse zusterorganisaties Sabam en deAuteurs schoot Lira te hulp.

Werd de prijs vorig jaar tijdens de, eveneens door Lira ondersteunde, tweejaarlijkse conferentie Dramaastricht uitgereikt, dit jaar was het Theaterfestival in Amsterdam de gastheer.

De laureaat

Op de Dag van de Theatertekst, sinds 2014 onderdeel van het festival, maakte de jury de laureaat bekend. Ingebed tussen de uitreiking van het Theater Tekst Talent stipendium aan de jonge toneelschrijfster Anna van der Kruis en het uitspreken (door schrijfster dezes) van de Staat van de Theatertekst, de jaarlijkse rede waarin de stand van het Nederlandse toneelschrijven wordt gepeild, werden de schrijvers van de genomineerde teksten in een filmpje aan het publiek in Theater Bellevue voorgesteld.

Silvia Andringa, regisseur en lid van de jury, ging vervolgens over tot het voorlezen van het juryrapport.

Verheugend is, dat dit jaar het aantal inzendingen weer hoger lag dan de afgelopen jaren het geval was geweest. De laatste tijd was een gestage terugloop te zien, van zo’n 90 teksten in 2006 naar 45 in 2014. De vrees bestond dat de bezuinigingen op de podiumkunsten en/of de crisis de mogelijkheden om nieuw Nederlands repertoire te brengen hadden verkleind. Dit jaar echter werden 68 teksten beoordeeld, hetzelfde aantal als in 2010. Hopelijk is daarmee het tij gekeerd, hoewel het gissen blijft naar zowel de oorzaak van de terugval, als van het herstel van het aantal  inzendingen.

 

Nominaties

De jury nomineerde Land van over zee van Marjolein Bierens, Wachten en andere heldendaden van de Vlaming Freek Mariën en Waar het vlakke land gaat plooien van Jibbe Willems.

Freek Mariën werd tot winnaar uitgeroepen. Zijn stuk, aldus de jury, is ‘even filosofisch als concreet, nodigt uit tot vele lezingen waarin telkens nieuwe betekenisnuances zich ontplooien, is humorvol en ontroerend, en heeft een vorm die alleen wenst te gehoorzamen aan zijn eigen wetten en verder helemaal nergens aan, en dit laatste is een compliment.’

Het volledige juryrapport is te vinden op de website van de Taalunie.

De gelauwerde schrijver dankte de jury, maar vooral zijn acteurs, die in het werk met de tekst mede de uiteindelijke vorm van het stuk tot stand hadden gebracht.

 

Kwaliteit

In gesprekken na afloop beklemtoonde de jury nogmaals hoe hoog de kwaliteit van alle inzendingen was. De longlist waaruit de genomineerden gekozen waren, bestond uit een tiental  stukken, voor elk waarvan argumenten te over waren om het naar de shortlist te doen promoveren. Frappant was, dat van de inzendingen er zo’n vijftien waren die een regionale connectie hadden, verbonden waren aan een specifieke streek en historie. Dit werd weerspiegeld in de nominaties: Land van over zee is geworteld in Zeeland, Waar het vlakke land gaat plooien gaat over Zuid-Limburg.

 

Lira en de jurering

Lira was als medefinancier van de prijs niet erg gelukkig met de gang van zaken rond de jurering, waarover na afloop van de uitreiking, onder meer op social media, enige commotie ontstond. Het geval wilde, dat de zus van de winnaar als dramaturg in de jury zitting had. Hoewel volgens de Taalunie en de secretaris van de jury Ruth Mariën noch bij de eerste selectie, noch bij de nominatie, noch bij de uitverkiezing van haar broer betrokken was geweest, is het nu eenmaal onwenselijk dat een familielid van een inzender in de jury blijft. Zelfs bij de kleurwedstrijd van de buurtsuper staat in de voorwaarden dat employees en hun familieleden zijn uitgesloten van mededinging. Hier gaat het om de meest prestigieuze prijs in de Nederlandse toneelschrijfkunst, en om een, zeker voor toneelschrijvers, flink prijzengeld. Het is betreurenswaardig dat daaraan dit  jaar een vlekje kwam. Inmiddels werkt de Taalunie aan een bijstelling van het juryreglement om iets dergelijks voor de toekomst uit te sluiten.

SK