Berichten en adviezen van het bureau

Audioboeken

In het leenrechtverhaal over geschriften worden naast het gedrukte boek nog onderscheiden het luisterboek en de Daisy ROM. Daisy ROM's zijn gesproken boeken voor visueel gehandicapten. De Stichting Leenrecht incasseert per categorie een leenrechtvergoeding en betaalt deze door aan de Stichting Lira.

Tot dit jaar werd de leenrechtvergoeding voor luisterboeken en Daisy ROM's toegevoegd aan de leenrechtvergoeding voor Geschriften. Achtergrond daarvan was dat de luisterboeken in aantallen nog vrijwel te verwaarlozen waren en dat de openbare bibliotheken de Daisy ROM's over het algemeen onder hetzelfde ISB nummer en tegen hetzelfde tarief als het gedrukte boek uitleenden. Voor rechthebbenden maakte het dus geen verschil of hun titels in de ene of de andere vorm werden uitgeleend.

Met ingang van dit jaar is besloten deze vergoedingen te gaan splitsen. Dit vloeit deels voort uit de noodzaak het luisterboek apart te behandelen: hierbij zijn immers meer rechthebbenden ook uitvoerende   betrokken dan bij het gedrukte of gesproken boek. Daarnaast groeit met de verdere opkomst van het luisterboek het belang dat bibliotheken een helder onderscheid tussen luisterboeken en gesproken boeken maken. Voortaan zullen in plaats van 1 repartitie 3 repartities worden verricht.

Een technische hindernis hierbij is dat de Stichting Lira op grond van de tot dusver aange­leverde gegevens een werkenbestand heeft opgebouwd waarin alles in één categorie is vastgelegd: luisterboeken en Daisy ROM's worden niet of nauwelijks als zodanig aangemerkt en onderscheiden. Daarmee is het praktisch bijzonder lastig om luisterboeken en Daisy ROM's die zijn opgenomen in de productclassificatie Geschriften te identificeren en naar hun eigen productclassificatie te verplaatsen.

Zodra hetzelfde ISBN voor meerdere producten wordt gebruikt (dus zowel luisterboek als Daisy ROM) hapert de registratie en de juiste koppeling van uitleningen. Rechthebbenden kunnen zelf een bijdrage leveren door te controleren of hun ISB nummers inderdaad dubbel zijn gebruikt en hun bevindingen aan Lira te melden. De verwerking in het systeem kan dan overigens nog wel even duren.

Bij wijze van proef heb ik mijn eigen werk bekeken. Volgens de opgave van Dedicon is van 30 van mijn vertalingen in de bibliotheken een gesproken versie aanwezig zonder uitzondering onder hetzelfde ISB nummer als het gedrukte boek. Van één vertaling bestaat een luisterboek onder een eigen ISBN.

RV