editie 29 / september 2009

Lira-dag van de literaire vertaling

Als onderdeel van het veertigste Poetry International Festival vond onder het motto Het gedicht als kameleon op 17 juni in de Rotterdamse Schouwburg de "Lira‑dag van de literaire vertaling" plaats.

Of een dichter in zijn eigen taal even goed is als in die van zijn vertaler, is voor iemand die de originele taal niet spreekt lastig te beantwoorden. Toch zou het Poetry International Festival zonder vertalers en vertalingen geen reden van bestaan hebben. Jaarlijks krijgen gedichten ge­schreven in de meest uitheemse talen ook een stem in het Nederlands. Daarnaast worden gedich­ten voor buitenlandse gasten in het Engels vertaald. Op 17 juni stond Poetry International geheel in het teken van de literaire vertalingen.

's Middags presenteerde Jeroen van Kan (VPRO's De Avonden) in de tuin van Café Floor het speciale nummer van het literaire tijdschrift Tirade, waarin 26 vertalers   "Omdat zij helden, tovenaars en ambassadeurs zijn"   het hemd van het lijf was gevraagd. Waar de vertaling in vergleden tijden een stap naar meesterschap was, biedt de vertaler ons nu een venster op de wereld. Tijdens de presentatie werd met vertalers van faam over hun vak, de literatuur als doeltaal en het Nederlands vertaalklimaat gesproken.

In de foyer schetsten hierna de redacteuren van het Kroatische poëzietijdschrift Poezija in een speciale Engelstalige uitgave 'een panorama van de Kroatische poëzie van 1998 2009'. Poezija publiceert werk van Kroatische dichters maar ook van grootheden uit de wereldlitera­tuur en slaat bruggen tussen de verschillende literaire werelden die eens werden verscheurd door de burger­oorlog. Het tijdschrift is een belangrijk medium voor interculturele uitwisseling op de Balkan.

'Ik was er bij en ik was er niet', luidde de titel van de hommage die het festival 's avonds in de Grote Zaal bracht aan de grote poëzievertaler en Poetry nestor Jan Eijkelboom (1926 2008), gepresenteerd door Wim Brands. Te beluisteren waren onder meer fragmenten van de Neder­landse Omeros, het beroemde epos van Nobelprijswinnaar Derek Walcott dat Eijkelboom op zijn kenmerkende wijze regel voor regel vertaalde.

Ook las Roelien Eijkelboom haar keuze uit Jans gedichten voor en liet ze zien hoe die ver­schil­lende gedichten een weerspiegeling van verschillende perioden uit zijn leven zijn.

Brockway Prize

Voor de derde maal organiseerde het Nederlands Literair Productie  en Vertalingen Fonds in Amsterdam en Rotterdam de Brockway Workshop. De eerste Brockway Workshop (in 2005) was gewijd aan het werk van Gerrit Kouwenaar, de tweede (in 2007) aan de poëzie van Anneke Brassinga. Ditmaal bogen vertalers in het Frans zich vier dagen over de poëzie van Nachoem M. Wijnberg. In een speciaal programma deelden ze tot slot hun ervaringen met het publiek. Daarbij werd ook de derde Brockway Prize uitgereikt, door Erik Menkveld aan de poëzievertalers Jan H. Mysjkin en Pierre Gallissaires.

Onder de titel "Het juiste woord" hielden tot slot drie vertalers een korte lezing naar aanleiding van een gedicht dat ze hadden vertaald. Hierin bespraken ze de problemen die ze tijdens het vertalen tegenkwamen en hoe ze die vervolgens hadden opgelost. Maghiel van Crevel sprak over een van zijn vertalingen van de Chinees Bei Dao. Karol Lesman en Tsead Bruinja bespraken een door hen gezamenlijk vertaald gedicht van de Pool Piotr Sommer. Als laatste liet Lisette Keuster­mans zien hoe zij samen met Miriam Van hee te werk ging bij het maken van Nederlandse vertalingen van de gedichten in het Zweeds van de Finse Tua Forsström.

RV